कुन खोप लगाएकाले जान पाउँछन् युरोप, भेरोसेल लगाएकाले के गर्ने ?

A+ A A-

युरोप भ्रमणका लागि ‘ईयू कोभिड सर्टिफिकेट’ चाहिने भएको छ । युरोपेली आयोगले १ जुलाईदेखि कोभिड सर्टिफिकेट अनिवार्य गरेकाे हाे । कोरोना जोखिम न्यूनीकरण गर्न ईयूअन्तर्गतका २७ वटा देशका लागि सर्टिफिकेटको व्यवस्था गरिएको आयोगले जनाएकाे छ ।

के हो ईयू कोभिड सर्टिफिकेट ?

युराेपियन मेडिसिन्स एजेन्सीबाट मान्यताप्राप्त खाेप लगाएको, संक्रमणमुक्त भएको वा कोभिड संक्रमणबाट पार पाइसकेको आधिकारिक सूचना भएको विवरण नै ‘ईयू कोभिड सर्टिफिकेट’ हो । ईयू कोभिड सर्टिफिकेट युरोपभित्रका २७ देशमा मात्र लागू हुनेछ ।

तेस्रो देशका लागि के हुन्छ ?

युराेपबाहेक तेस्रो मुलुकको हकमा पनि युराेपियन कमिसनले ‘कोभिड सर्टिफिकेट’ दिन सक्छ । त्यसका लागि सम्बन्धित देशले ईयूमा ‘कोभिड सर्टिफिकेट’का लागि पत्र पठाउनुपर्ने हुन्छ । कमिसनले बनाएको मापदण्ड पूरा भएमा तेस्रो मुलुकले पनि ‘कोभिड सर्टिफिकेट’ पाउँछ ।

तर, नेपाल सरकारले ईयूबाट कोभिड सर्टिफिकेट लिन पहल गरेको छैन । अहिलेचाहिँ स्वास्थ्य मन्त्रालय वा तोकिएको अस्पतालबाट पत्र जारी गर्ने गरिएको बताउँछन्, परराष्ट्र मन्त्रालयका सहप्रवक्ता सुरेश अधिकारी । ‘स्वास्थ्य मन्त्रालय वा टेकु अस्पतालबाट अंग्रेजीमा लेखेर व्यक्तिलाई नै पत्र दिइने गरिएको छ । त्यो पत्रअनुसार ईयूको मापदण्डसँग मिल्यो भने जान सकिन्छ’, उनले भने ।

तेस्रो मुलुकले कुन अवस्थामा पाउँछ कोभिड सर्टिफिकेट ?

–विगत १४ दिनमा प्रति १ लाख जनसंख्यामध्ये ७५ केसभन्दा बढी हुन नहुने
–नयाँ संक्रमणको केस स्थिर वा घट्दै गरेको हुनुपर्ने
–विगत एक हप्तामा प्रति १ लाख जनसंख्यामा ३०० जनाभन्दा बढीमा परीक्षण गरिएको हुनुपर्ने
–पाेजिटिभ दर कम्तीमा ४ प्रतिशत हुनुपर्ने
–नयाँ भेरियन्ट वा भेरियेन्टहरू निर्क्याैल गरिने
–खोप अभियान सफल हुँदै गरेको हुनुपर्ने
–कोभिडसँग राम्ररी नीतिगत रूपमा भिडेको हुनुपर्ने
–सूचना र तथ्यको आधिकारिकता हुनुपर्ने

युराेपले कुन खोपलाई दिएको छ मान्यता ?

युराेपियन मेडिसिन्स एजेन्सीले फाइजर, मोर्डना, एस्ट्रोजेनेका र जोनसन एण्ड जोनसन गरी चारवटा खोपलाई मान्यता दिएको छ । युराेपियन कमिसनको वेबसाइटमा उल्लेख भएअनुसार यी खोप लाएकाले सर्टिफिकेट पेस गरेमा मात्र युराेप जान पाइन्छ ।

तर, नेपालमा भने भेरोसेल, कोभिसिल्ड र जोनसन एण्ड जोनसन खोप मात्र प्रयोगमा आएको छ । नेपालमा सबैभन्दा धेरै भेरोसेल खोप प्रयोगमा छ । याे खोपले युराेपियन एजेन्सीको मापदण्ड पूरा गर्दैन । कोभिसिल्डलाई भने ईयूले मान्यता दिएको छ ।

भेरोसेल लगाएकाले के गर्ने ?

भेरोसेल खोपलाई विश्व स्वास्थ्य संगठनले आपतकालीन प्रयोगका लागि अनुमति दिएको छ । तर, ईयूले उसले तोकेकोबाहेक अरु खोप लगाएर युराेप गएमा १४ दिनसम्म क्वारेन्टाइनमा बस्नुपर्ने र पछिल्लो ७२ घण्टासम्म संक्रमण नेगेटिभ हुनुपर्ने नियम राखेको छ । तोकेकोबाहेक विश्व स्वास्थ्य संगठनले प्रयोग अनुमति दिएको अरु खोप लगाएको खण्डमा निर्णय गर्ने अधिकार ईयूले सम्बन्धित २७ देशलाई नै दिएको छ । जस्तै : भेरोसेल खोप लगाएका मानिसलाई कुनै देशले प्रवेश गराउन चाहेमा सक्नेछ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनले प्रयोग अनुमति दिएको तर ईयूले अनुमोदन नगर्नुलाई खोपको प्रभावकारिताको विषयमा ईयूको संवेदनशीलता झल्कने तर्क गर्छन्, जनस्वास्थ्य विज्ञ डा. सुजन मरहट्ठा ।

‘उनीहरूले खोपको प्रभावकारीतासँग सम्झौता गर्न नचाहेका हुन्’, उनी भन्छन्, ‘फाइजर र मोर्डनाजस्ता खोप ठूलाे र सानो मास दुवैमा प्रभावकारी भएका छन् । तर, कोभिसिल्ड/भेरोसेल भने करिब ७० प्रतिशत मात्रै प्रभावकारी देखिएकाे छ ।’

पछिल्लो समय उत्परिवर्तन भएको डेल्टा भाइरसको जोखिमले पनि खोपको विषयमा युराेपेली मुलुकहरू सचेत देखिएका हुनसक्ने उनको ठम्याइ छ । गएको १८ असारमा मात्रै पोर्चुगलले नेपाल यात्रामा प्रतिबन्ध लगाएको थियो भने बेल्जियमले पनि यात्रा प्रतिबन्धमा नेपालका लागि म्याद थपेको थियो ।

युराेपियन मेडिसन्स एजेन्सीले भेरोसेललाई मान्यता नदिएजस्तै चीनले पनि एस्ट्रोजेनेका खोपलाई स्वीकार गरेको छैन । खोपलाई लिएर देशअनुसारको मूल्याङ्कन फरक-फरक भएको बताउँछन्, खोपविज्ञ डा. श्यामराज उप्रेती ।

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डा. कृष्ण पौडेलले देशअनुसार खोपको मान्यता फरक भएकाले नीति परिवर्तन गर्न गाह्रो भएको बताउँछन् । ‘अहिले कुन खोप लगाउनेभन्दा पनि उपलब्ध भएको खोप लगाएर धेरैभन्दा धेरैलाई जोगाउनुपर्छ,’ उनी भन्छन्, ‘खोपको मान्यता फरक हुनुमा विभिन्न मुलुकको भूराजनीति, अर्थ, व्यापारिक द्वन्द्व र व्यावसायिक स्वार्थ पनि जोडिएको हुन सक्छ ।’

प्रकाशित मिति: मंगलबार, असार २९, २०७८ १५:३७