फेरि बढ्न थाल्यो कोरोना संक्रमण, सवारी आवागमन र बजारको चहलपहल मुख्य कारण

A+ A A-

निषेधाज्ञा हटेसँगै कोरोनाको संक्रमण पनि बढ्न थालेको छ । पछिल्लो २४ घण्टामा मात्रै कोभिड–१९ बाट २ हजार ९ सय ७९ जना संक्रमित भएका छन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार बुधबार ११ हजार ९ सय ८९ जनामा परीक्षण गर्दा सो संख्यामा संक्रमण पाइएको हो । जसमध्ये काठमाडौं उपत्यकामा मात्रै ५४३ जनामा संक्रमण देखिएको छ । जसमा काठमाडौं ३९०, ललितपुर ८६ र भक्तपुर ६७ जना छन् ।

मन्त्रालयका अनुसार गएको तीन दिनयता लगातार संक्रमण मुक्त हुनेभन्दा संक्रमित हुनेको संख्या बढिरहेको छ । गएको आइतबार १ हजार ६ सय ३ जनामा देखिएको संक्रमण भोलिपल्ट सोमबार नै २ हजार ६ सय २२ जना अर्थात् झण्डै दुई गुणाले बढेको थियो । मंगलबार २ हजार ६ सय ३४ जना संक्रमित भएका थिए भने बुधबार करिब ३ हजार जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भएको छ ।

सवारीसाधनमा जोरबिजोर हट्नुका साथै बजारमा चहलपहल सुरु भएसँगै कोरोना संक्रमण फेरि बढ्न थालेको बताउँछन् विज्ञहरू ।

अस्पतालमा बढ्न थाले संक्रमित

समुदायस्तरमा संक्रमण बढेको सरकारी तथ्यांकले मात्रै होइन, कोभिड केन्द्रित अस्पतालहरूमा बढेको संक्रमितको संख्याले पनि प्रत्यक्ष देखाउँछ । पछिल्लो एक हप्तामा ओरालो लागिसकेको संक्रमण फेरि बढेकाले कोभिड वार्डमा भर्ना हुनेको संख्या उल्लेखनीय रूपमा बढेको पाटन अस्पतालका कोभिड फोकल पर्सन डा. रवि शाक्य बताउँछन् । उनले भने, ‘हिजोअस्तिचाहिँ १ सय जनाको संख्यामा झरिसकेको थियो । अहिले १ सय ५० भन्दा माथि नै छ । र, अलि सिरियस बिरामी राख्नुपर्ने, एचडीयू लगभग भरिभराउ नै छ ।’ न्यूनतम ८० जनासम्म संक्रमितको उपचार गरेको पाटन अस्पतालमा संक्रमितको संख्या प्रत्येक दिन थपिइरहेको छ ।

विगत एक हप्तामा बिरामीको फ्लोमा वृद्धि भएको अनुभव गर्ने पाटन एक्लो अस्पताल भने होइन । एपीएफ र वीर अस्पतालको पनि यस्तै बुझाइ छ । न्यूनतम ४८ जनासम्मको उपचार भएको यस अस्पतालमा हाल संक्रमित बिरामीको संख्या बढेर ७० पुगेको छ । संक्रमणको उत्कर्षमा एपीएफले कुनै समय २ सय जनासम्मको उपचार गरेको थियो ।

विगत एक हप्तादेखि नै बिरामीको संख्यामा वृद्धि भई डिस्चार्ज हुने र भर्ना हुनेको संख्या स्थिर रहेको वीर अस्पतालका प्रवक्ता डा. अच्युत कार्की बताउँछन् । न्यूनतम ६२ जनासम्मको उपचार गराएको वीर अस्पतालमा हाल ८४ जनाको उपचार भइरहेको छ । साथै, हालसम्म पनि आईसीयू र एचडीयू बेडहरू खाली हुन नसकेको उनको भनाइ छ ।

त्यस्तै, हाल कोभिड केन्द्रित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग टेकु अस्पतालमा पनि दैनिक १० नयाँ बिरामी भर्ना हुन थालेको प्रवक्ता डा. नवराज गौतम बताउँछन् । कुनै समय १ सय ३२ जनासम्मको उपचार गराएको टेकु अस्पतालमा हाल ६७ जना उपचाररत छन् ।

जोखिम टरेको छैन

यसरी निषेधाज्ञा हटेर जनजीवन सामान्य हुने तरखरमा लागेसँगै नै संक्रमितको संख्या बढ्नुले अझै पनि समुदायमा सक्रिय संक्रमण रहेको डा. अच्युत बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘हाल हामी संक्रमणको स्थिर विन्दुमा छौँ । जुनसुकै बेलामा पनि डायानामिक हुन सक्छ ।’

आमजनजीवन सामान्य हुँदै गर्दा जनस्वास्थ्यको मापदण्डलाई अनुशासित ढङ्गले पालना तथा अनुगमन गर्न नसक्दा लकडाउन हटे पनि जोखिम नहटेको डा. रविको भनाइ छ ।

सरुवा रोग विशेषज्ञ एवम् भाइरोलोजिस्ट डा. शेरबहादुर पुन चहलपहल ह्वात्तै बढ्नुले जोखिम झन् बढाएको बताउँछन् । लकडाउन हटे पनि जोखिम अझै घटेको छैन भन्ने कुरा जनमानसमा बुझाउन अपरिहार्य भएको उनको भनाइ छ । साथै जनस्वास्थ्यका मापदण्डबेगर लामवद्ध भई हालै सुरु भएको दोस्रो चरणको खोप सिर्जित भिडले पनि जोखिम बढाएको उनको टिप्पणी छ ।

लकडाउनले चेन ब्रेक गरेर संक्रमण घट्दै गएको परिवेशमा लकडाउन फुकेसँगै संक्रमणमा तलमाथि हुनु स्वाभाविक र अनुमानित भएको पुनको निष्कर्ष छ । उनी भन्छन्, ‘हामीकहाँ अनुशासन छैन । जनस्वास्थ्यको मापदण्ड अपनाउनुपर्छ, जोखिम अझै टरेको छैन ।’

हाल बढ्दै गरेको संक्रमणले समुदायस्तरमा संक्रमण कुन गहिराइमा फैलिएको रहेछ भन्ने प्रस्ट देखाएको महामारीविज्ञ डा. केदार बराल बताउँछन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा. समीर अधिकारी संक्रमण बढ्दै गएको देखिए पनि ठोस कारण निर्क्योल हुन नसकेको बताउँछन् । सर्वसाधारणले यस्तो बेलामा अझ बढी ख्याल गर्नुपर्ने उनको सुझाव छ । उनी भन्छन्, ‘धेरै संक्रमण बढ्दै गयो भने गाह्रो हुन्छ । धेरै निषेधाज्ञा भयो भने पनि गाह्रो हुन्छ । सावधानीले नै जोगिने जोगाउने हो । बजारमा चहलपहल र सवारी चलेपछि नै संक्रमण बढेको देखिन्छ ।’

खोप नै निर्विकल्प उपाय

हाल समुदायमा कोरोना संक्रमित मानिसहरू पनि हिँडिरहेका छन् । तर, तीमध्ये कति आइसोलेसनमा बसेका होलान् ? कतिले जनस्वास्थ्यका मापदण्ड पालना गरिरहेका छन् ? त्यसको अनुगमन कुन निकायले गरिरहेको छ ?

राज्यको अनुगमनविहीन प्रणालीले स्वअनुशासनमा जति नै बसे पनि संक्रमणबाट बच्न मुस्किल भएकाले यस जोखिमबाट बच्ने निर्विकल्प उपचाय खोप नै भएको डा. पुन बताउँछन् ।

यस अर्थमा हेर्दा खोपलाई हामीले अधिकतम जनतासम्म नपुर्‍याएसम्म पटक–पटक संक्रमणको जोखिम रहिरहने डा. बरालको भनाइ छ । उनी भन्छन्, ‘नागरिकले जनस्वास्थ्यका मापदण्डलाई पालना र राज्यले खोपको सुनिश्चितता र परीक्षणको दायरा बढाउनुपर्छ ।’

यसअघि अस्पतालमा मात्रै केन्द्रित भएको कोभिडसँगको लडाइँ अब समुदायमा केन्द्रित हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । बराल भन्छन्, ‘समुदायमै जनशक्ति परिचालन लगेर संक्रमणको परीक्षण, अनुगमन र खोपको सुनिश्चिततामा काम गर्न सकिन्छ । अस्पतालमा मात्रै भर परेर हुँदैन । अब समुदायमा नै काम गर्नुपर्छ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार २३, २०७८ १९:२०