विकासले सुखी बनाउला, खुसी हुनचाहिँ के गर्ने ?

A+ A A-

हामीले सुन्दै आएको वाक्य हो- साधारण जीवन उच्च सोच । साधारण जीवन जिउन र उच्च सोचका लागि जीवनमा गर्नुपर्ने कुराहरू के–के हुन् त । अब एकछिन विचार मन्थन गरौँ ।

हाम्रो जीवनको सुरुआत जन्मबाट हुन्छ, जन्मिदा हामी काँचो माटो हौँ । हाम्रो परिवार, समाज र देशले जुन किसिमको आकार दिन्छ, हामी त्यही आकारमा रहन्छौँ । हाम्रो बालापनमा स्कुलमा सिक्ने अनि सिकाउने कुराले हाम्रो व्यक्तित्व विकास अनि सोचको स्तरमा ठुलो भूमिका खेल्छ । तपाईं त्यस्तो बन्नुहुन्छ, जस्तो शिक्षादीक्षा पाउनुभएको छ ।

जन्मदेखि मृत्युसम्मको अवधि नै जीवन हो । सबैले आफ्नो जीवन हाँसीखुसी जिउन गर्ने कसरत सराहनीय छ । जीवनका रंगिन चित्रहरूमा हामी हरेक कुराहरूको विकासमा तँछाडमछाड गरिरहेका छौँ । आफ्नो खुसीका लागि कतिलाई पत्तै नपाइ दु:ख दिइरहेका पनि छौँ ।

म अनि मेरो खुसी, अर्थात् पहिला म खुसी हुने कोसिसमा छौँ । अनि मेरा वरपरका लागि खुसीका लागि भागिरहन्छौँ । यो कुनै आश्चर्यको कुरा होइन, न त अचम्ममा नै पर्नुपर्छ । म र मेरोबाट हामी अनि हाम्रो बारेमा सोच्ने कोसिसमा कतै कमी भएको हो कि आत्मविचार गराैँ ।

खैर, हरेकको जीवन जिउने कला फरक भए पनि जीवन हाँसीखुसी जिउने कलाका लागि आध्यात्मिक चिन्तन आजको समाजको आवश्यकता हो ।

विद्वान् वर्गमा रहेका सामाजिक, आर्थिक, भौतिक, राजनीतिक हरेक क्षेत्रमा परिमार्जन गर्दै लगेका छौँ तर हाम्रो सोच, आदर्श र व्यक्तित्व विकासलाई कम महत्त्व दिएको देखिन्छ ।

रह्यो कुरा आध्यात्मिक चिन्तनको, जति–जति विकासको गति बढिरहेको छ, विकसित देशहरूमा मानसिक तनाव र दु:खीहरूको संख्या बढ्दो छ । अमेरिकामा गरिएको एक अनुसन्धानले विकासशील देशको तुलनामा विकसित देशमा मानसिक तनावको संख्या बढीरहेको देखाउँछ । यसको अर्थ यो हो कि भौतिक विकाससँगै हामीले आफ्नो सोच अनि गरिने साधारण कार्यहरूमा कमी गर्दैछौँ । हरेक कुरामा प्रविधिसँग निर्भर हुने भएका छौँ ।

म आध्यात्मिक गुरुका जस्तै कुनै आदर्शका कुरा बाँड्ने हैसियत राख्दिनँ । तर पनि योचाहिँ भन्न चाहन्छु कि आजको समाजमा भौतिक पूर्वाधारको विकास जुन गतिमा बढेको छ, यही गतिमा आफ्नो दैनिक, साप्ताहिक, मासिक र वार्षिक कार्ययोजनामा पनि परिवर्तन गर्नुपर्ने देखिन्छ । जस्तो कि दैनिक रूपमा गर्ने कामहरू हाँस्नु, व्यायाम गर्नु, पर्याप्त सुत्नु, सन्तुलित भोजन, अरुको प्रशंसा गर्ने बानीको विकास र दैनिकी टिपोट । साप्ताहिक रूपमा गर्ने कामहरू साथीभाइ र आफन्तसँगको भेटघाट, हप्ताको योजना बनाउनु, प्रकृतिसँग समय बिताउनु र ध्यान गर्नु । र, मासिक कार्य योजनामा बाहिरी दुनियाँसँग रमाउनु, आफ्नो मूल्यांकन आफैँ गर्नु र आफ्नो विचार टिपोट गर्नु हुन् भने वार्षिक कार्ययोजनामा वार्षिक योजना र योजनाको मूल्यांकन, स्वास्थ्य जाँच र वार्षिक गोल निर्धारण गर्न सकिन्छ ।

सुखी हुनु र खुसी हुनु यी फरक-फरक चीज हुन् । जुन हामीले बुझ्नुपर्ने देखिन्छ । हामी सुखी हुनका लागि जीवनमा भागदौडमा छौँ, अनि खुसी हुने कामहरू, आनीबानीहरूमा कमी ल्याउँदै छौँ । जुन जीवनको बाटोमा हिँड्दै हुनुहुन्छ एक पटक सोच्ने समय आएको छ । खुसी हुनका लागि गरिने कसरतले छोटो अवधिका लागि सुख दिन्छ भने खुसी हुनुका लागि माथि भनिएका साधारण बानीको विकासले लामो अवधिका लागि खुसी मिल्छ ।

यही खुसी हुन गरिने कामले नै आध्यात्मिक सोच अनि कार्यदिशातिर डोर्‍याउँछ, अनि हामीले गर्ने साधारण कामपछि योग, साधनामा लाग्नुपर्छ । यसले तपाईंलाई म को हुँ भन्ने पहिचान गराउँछ । जसले गर्दा जीवन र समाजमा आफ्नो मान सिकाउँछ, जुन आजको समाजको आवश्यकता पनि हो । योग अनि साधनाका लागि कुनै गुरुको मार्गनिर्देशनमा हिँड्नु बुद्धिमानी हुन्छ ।

अन्त्यमा, आवेगलाई छोडेर विवेक, उतेजनालाई छोडेर चेतना, साधारण दैनिक, साप्ताहिक, मासिक र वार्षिक बानीको विकास, अनुसरण गर्दै जानुले आध्यात्मिक चिन्तनको बाटोमा डोर्‍याउँछ भने यो चिन्तनलाई पूर्ण रूप दिन कुनै गुरु, योगीको अनुसरण गर्नु आवश्यक छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार २५, २०७८ ०८:२२