साढे ३४ लाख चोरी प्रकरण : राष्ट्र बैंक बेखबर, सिद्धार्थ बैंक भन्छ- अपवाद घटना

A+ A A-

सिद्धार्थ बैंकको कालोपुल, चावहिल र नक्सालमा रहेका एटीएम मेसिनको प्रयोग गरेर एक व्यक्तिले ५ दिनमा निकालेको ३४ लाख ३५ हजार रुपैयाँ चोरी प्रकरणको विषय बैंक प्रशासनले अपवाद घटनाका रूपमा लिएको छ ।

पैसा चोरी भएको भनिए पनि यसअघि बैंकिङ प्रणालीमा देखिए जस्तो ह्याकिङ गरिएको पनि होइन, न एटीएम बुथ फोरेर चोरिएको हो । पैसा चोरी भएको विषयलाई इलेक्ट्रोनिक पेमेन्ट सिस्टम्स (नेप्‍स) र सिद्धार्थ बैंकले समस्या पत्ता लागेर समाधान गरिएको दाबी गरेको छ ।

'यसअघि यस्तो घटना घटेको थिएन । यो अपवाद भयो । हामीले चार घण्टाभित्र समस्याको समाधान गरिसकेका छौँ,' सिद्धार्थ बैंकका विभागीय प्रमुख सुरेश महर्जनले शिलापत्रसँग भने ।

देखिएको समस्या कस्तो हो र निकालिएको समाधान कति दीर्घकालीन हो भन्ने विषयमा नियामक निकाय नेपाल राष्ट्र बैंकले भने चासो देखाएको छैन । यो रकम चोरिएको विषयमा औपचारिक जानकारीसमेत नरहेको राष्ट्र बैंकका निर्देशक नारायण पोखरेल बताउँछन् । 'अहिलेमसम्म यो घटनाका विषयमा हामीलाई औपचारिक जानकारी आएको छैन । यसरी चोरी नहुनु पर्ने हो,' पोखरेलले भने ।

बैंकिङ प्रणालीलाई नै झुक्याएर २०७६ भदौमा मात्रै चिनियाँ नागरिकले करिब साढे ३ करोड रुपैयाँ चोरी भएको थियो । त्यतिबेला भने सिस्टम ह्याक गरिएको पाइएको थियो । चिनियाँ नागरिकहरूले त्यही समयमा भारतका विभिन्न बैंकबाट पनि सिस्टम ह्याक गरेर पैसा चोरी गरेका थिए ।

दुई वर्षपछि सिद्धार्थ बैंकका देखिएको प्रकरण भने पूर्णत: सिस्टमको कमजोरी मात्रै देखिएको छ । सिद्धार्थ बैंक भने आफ्नो एटीएम मेसिनको कमजोरी नभई नेप्सको प्रणालीमा देखिएको समस्या रहेको बताउँछ ।

सिस्टमले हेन्डिल गरेन

नेपाल बैंक तथा वित्तीय संस्थाले बैंकहरूबाट दैनिक १ लाख रुपैयाँ मात्रै निकाल्न पाउने व्यवस्था छ । तर, विदेशी बैंक छ भने नेपाली बैंकको एटीएम प्रयोग गरेर आफ्नो खातामा रहेको रकम निकाल्न रोकावट नहुने महर्जन बताउँछन् ।

तर, यो प्रकरणमा भने म्याद गुज्रिएको एटीएम प्रयोग गरेर रकम निकालिएको छ । म्याद गुज्रिएको एटीएमबाट अहिलेसम्म पैसा निस्किएको घटना नभएको उनको तर्क छ ।

सम्बन्धित व्यक्तिले आफ्नो एटीएमको म्याद गुज्रिएको छ भन्ने जानकारी हुँदाहुँदै पनि पैसा निकाल्न जानु नै अस्वभाविक मानिएको छ । निकाल्न जाँदा सिस्टमबाट पैसा नझर्नु पर्ने हो पैसा झर्‍यो । महर्जनका अनुसार सिस्टमले हेन्डिल गर्न नसकेको कारण यस्तो समस्या देखिएको हो ।

'संसारभर नै एक्सपायर एटीएमबाट पैसा नआउनु पर्ने यो एउटा मात्रै कार्डमा यस्तो देखियो । हामीले हेर्दा सिस्टमले हेन्डिल गर्न नसकेको देखियो,' महर्जनले भने ।

'कुनै पनि कार्डको चिपमा अपडेट गर्ने सफ्टवेर हुन्छ तर सफ्टवेयरले काम नगरे पैसा आएको देखिन्छ,' उनले भने, 'यो समस्या हामीले समाधान गरेका छौँ ।'

के भएको थियो ?

पूर्वब्रिटीस आर्मी सोलुखुम्बुका जगतबहादुर गुरूङले लोयड्स बैंक अफ लण्डनको म्याद गुज्रिएको कार्ड प्रयोग गरेर रकम निकालेका थिए । जुन ३० देखि जुलाई ४ तारिखसम्म उनले एक पटकको ३० हजारको दरले रकम निकालेर ३४ लाख ३५ हजार रुपैयाँ पुर्‍याएका थिए । जबकि उनको एटीएम प्रयोग गरेर रकम नै निकाल्न मिल्दैन थियो ।

चार दिनपछि यस्तो घटना थाहा पाएपछि बैं‌कले काठमाडौं प्रहरी परिसलाई खबर गरेको थियो । सीसीटीभी फुटेजका आधारमा उनलाई प्रहरीले दुई घण्टाभित्र पक्राउ गरेको थियो । उनलाई अहिले टेकु प्रहरी कार्यालयमा थुनामा राखिएका छन् । बैंकिङ कसूरअन्तर्गत उनी र उनीसँग लिविङ टुगेदरमा बस्दै आएकी सावित्री गुरुङमाथि पनि छानविन भइरहेको काठमाडौं प्रहरी परिसरले जनाएको छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, असार २२, २०७८ १७:३६