उदेक लाग्छ, हामी कस्ता शासकबाट शासित छौँ ?

A+ A A-

चीनको वुहानबाट डिसेम्बर २०१९ बाट सुरु भएको कोरोना भाइरसको प्रकोपले डेढ वर्षसम्म पूरै विश्वलाई आक्रान्त बनायो । यो अवधिमा विश्वका कुनै पनि देश महामारीको प्रकोपबाट अछुतो रहन सकेनन् । देश जतिसुकै धनी र विकसित भए पनि कोरोनाले आक्रान्त पारेरै छोड्यो ।

कोरोना संक्रमणले मानिसको स्वास्थ्यमा मात्र आक्रमण गरेन, विकास निर्माण, शिक्षा, रोजगार, उद्योग व्यवसाय, पर्यटनलगायतका सम्पूर्ण क्षेत्रलाई शिथिल बनाइदियो । यो महामारी कहिले अन्त्य हुन्छ भन्ने आममानिसको चासोमा विज्ञहरूसमेत उत्तरविहीन छन् । नयाँनयाँ भेरियन्टका रूपमा भाइरसको विकास भएको पाइन्छ, झन् खतरा रूपमा देखिइरहेको छ ।

यस माहामारीले संसारमा कल्पना नै नगरिएको अस्तव्यस्तता ल्याइदिएको छ । विशेष गरी नेपालजस्ता गरिब देशलाई त यसले थला नै पारेको छ । नेपालमा रोगको प्रकोपसँगै भोकको प्रकोप झन् बढी देखिन थालेको छ । कोरोना महामारीकै कारण कति परिवारको घरमा चुलो बल्न छोडेको छ भने कतिको राजगारी गुमेको अवस्था छ ।

कोविड १९ महामारीले मानव जीवनमा नाटकीय नोक्सानी निम्त्याएर सार्वजनिक स्वास्थ्य, खाद्य प्रणाली र रोजगारका क्षेत्रलाई अभूतपूर्व रूपमा चुनौती खडा गरेको छ । महामारीका कारण अब संसारका करोडौं मानिस चरम गरिबीमा फस्ने खतरा भने लाखौँ उद्योग व्यवसायको अस्तित्व पनि खतरामा परेको छ ।

सरकारले नेपालमा कोरोना संक्रमणको रोकथाम र न्यूनीकरणका लागि देशव्यापी रूपमा दुई पटकसम्म लकडाउन गर्‍यो । पहिलो लकडाउन केही लामो थियो भने संक्रमणको दोस्रो लहरका कारण सरकारले लागू गरेको दोस्रो लकडाउनको अन्तिम अवस्थातर्फ छौँ । सरकारले विस्तारै लकडाउनलाई खुकुलो पार्दै लगेर अहिले स्मार्ट लकडाउनमा छौँ ।

कोरोना रोकथामकै लागि भनेर केन्द्रीय सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय तहबाट अर्बौं रुपैयाँ खर्च भइसकेको छ । तर पनि कोरोना नियन्त्रण र आमनागरिकका पीडा सम्बोधन गर्ने कार्यमा भने खासै प्रभावकारी नदेखिएका गुनासाहरू आइरहेका छन् । यसमा सरकार र नागरिकहरु उत्तिकै जिम्मेवार छन् । यसको दोष अव्यवस्थित र दूरदर्शिताविहीन सरकारी कदम, गैरअनुशासित नागरिक तथा अगुवा कर्मचारी र जनप्रतिनिधिहरूलाई नै जान्छ ।

चीनबाट सुरु भएको कोरोना उसले केही महिनामै संक्रमणदर शून्यमा झार्न सफल भयो । अहिले चीनको जनजीवन सामान्य अवस्थामा आइसकेको छ । त्यसैगरी, पहिलो प्रकोपमा थला परेका युरोपका देशहरूमा दशौँ हजार दर्शकलाई रंगशालामा उतारेर फुटबल खेलाउने स्थितिमा पुगिसकेका छन् ।

चुनावका लागि अर्बौं खर्च गर्न तयार भएको सरकारले चुनावलाई पछि सारेर त्यो चुनावको खर्चलाई कोरोनाविरुद्धको खोप खरिद गरेर आफ्ना जनतालाई लगाइदिए के बिग्रन्छ ?

अमेरिकाले पहिलो प्रकोपको सुरुवाती चरणमा लकडाउन नै गरेन, गर्नै चाहेन । पछि महामारी बढेसँगै लकडाउन गरे पनि मानिसहरूलाई नेपाल इन्डियामा जस्तो पुलिसको डण्डाको डरमा नागरिकहरूले बस्नु परेन । लकडाउन गरे पनि मानिसहरूलाई हिँडडुल गर्न र आफ्नो अन्य दैनिकी कार्य गर्ने स्वतन्त्रता भएको स्थानीय नेपाली साथी तथा सञ्चारमाध्यमबाट थाहा पाएको थिएँ ।

यो लेख तयार पार्दासम्ममा युरोप तथा अमेरिकी देशहरूले आफ्ना प्रत्येक नागरिकलाई खोप लगाइसकेका छन् । अघिल्लो महामारीबाट सिकेर सोहीअनुरुप नीति नियम र कदमहरू चालेको पाइन्छ । तर, नेपालमा भने अघिल्ला लहरका बाेलाको अनुभवले दोस्रो लहरका लागि उचित योजना बनाइएन । जसले गर्दा नेपालले ठूलो जन र धनको क्षति ब्यहोर्नुपर्‍यो । यसबाट के प्रस्ट हुन्छ भने, नेपालजस्ता गरिब र विकासोन्मुख देशहरूका लागि कोरोना भाइरसभन्दा पनि त्यो देशको असक्षम नेतृत्व र अदूरदर्शी राजनीतिक पार्टीका नेताहरू खतरा हुन् । जसले यस्तो विषम परिस्थितिमा पनि चरम भ्रष्टाचार, बेथिति र राजनीतिक किचलो उत्पन्न गराएर देशलाई नै अशान्त बनाएका छन् ।

करिब १ अर्ब ४४ करोड जनसंख्या भएको चीनले १ अर्ब नागरिकलाई खोप लगाइसकेको छ । त्यस्तै, १ अर्ब ४० करोड जनसंख्या भएको भारतले पनि १८ वर्षमाथिका सबैलाई खोप लगाउने बृहत् अभियान चलाइरहेको छ । नेपालले पनि अहिले ६० लाख जतिलाई त खोप दिन सक्नुपर्ने हो नि । तर, नेपाल सरकार तथा डीसीसीएमसीहरूले लकडाउनबाहेक अरु उपाय नै देखेनन् ।

यस्तो महामारीमा पनि सरकार अनावश्यक राजनीतिक किचलोमा फसेको छ । जनता रोग र भोकले थलिँदा राजनीतिक दल र नेताहरू कुर्सीमोह र नाटक र नौटङ्कीको रोगले थला परेका छन् । जनतालाई गाउँगाउँमा भ्याक्सिन पुर्‍याउनुपर्ने बेलामा भोट माग्न गाउँ छिर्ने तर्खर गर्दै छ्न् । नेताहरूलाई जनताको पीडाभन्दा आफ्नो धन्दा प्यारो छ । चुनावका लागि अर्बौं खर्च गर्न तयार भएको सरकारले चुनावलाई पछि सारेर त्यो चुनावको खर्चलाई कोरोनाविरुद्धको खोप खरिद गरेर आफ्ना जनतालाई लगाइदिए के बिग्रन्छ ?

केही स्थानीय तह र जिल्लाहरूमा त अनौठा अनौठा लकडाउनका नियम ल्याएर आमनागरिकलाई हनुसम्मको सास्ती दिए । जस्तै; हप्ताको दुई दिन मात्र बैंक तथा वित्तीय सस्था खोल्ने लकडाउनले के आधारमा कोरोना नियन्त्रण हुन्छ ? झन् एकैचोटि धेरै सेवाग्राहीको भिडले जोखिम बढाउँछ होइन र ? अझ अहिले त मेरो जिल्ला म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीमा सबै किसिमका पसलहरू दिउँसो १ बजेसम्म मात्र खोल्ने नियम बनाइएको छ । १ बजेपछि मात्र कोरोना आउने र संक्रमण हुने हो र ? उदेक लाग्छ, हामी कस्ता अगुवाहरूबाट शासित छौँ ? कहिलेसम्म यसरी नै अपरिपक्व नेतृत्वको अगाडि निरीह बनेर बस्नुपर्ने हो ?

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार २१, २०७८ ०६:५४