'माल्दिभ्स पुर्‍याइदिन्छु भनेर दुई लाख लिएको एजेन्टले श्रीलंकामै छोडेर भाग्यो, अनि हामी जेल पर्‍याैँ'

'माल्दिभ्स पुर्‍याइदिन्छु भनेर दुई लाख लिएको एजेन्टले श्रीलंकामै छोडेर भाग्यो, अनि हामी जेल पर्‍याैँ'

A+ A A-

सरकारले श्रीलंका जेलमा थुनिएका २५ जना महिलाको उद्धार गरी स्वदेश फर्काएको छ । वैदेशिक रोजगारीका लागि खाडीका देश हिँडेका ती महिलालाई अध्यागमन अवधि सकिएपछि श्रीलंका प्रहरीले पक्राउ गरेकाे थियो ।

श्रीलंकाको विभिन्न जेलमा १४ महिनादेखि थुनिएका उनीहरूलाई महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयले गत बिहीबार नेपाल ल्याएको हाे । २६ जना स्वदेश फिर्ता गर्नुपर्नेमा एक जना कोरोना भाइरस संक्रमण पुष्टि भएकाले उपचार भएपछि स्वदेश फर्काइने मन्त्रालयले जनाएको छ ।

श्रीलंका जेलमा थुनिएका महिलाको स्वदेश फर्किने जहाज टिकट तथा व्यवस्थापन खर्च सरकारले व्यहोरेको मन्त्रालयले जनाएकाे छ । उद्धार गरिएका २५ जना महिला माइती नेपालको सेल्टरमा छन् ।

पैसामा कुरा नमिल्दा १४ महिना जेल

आफूहरू नेपालबाट भारत हुँदै श्रीलंका पुगेको उद्धार गरिएका महिलाहरू बताउँछन् । श्रीलंका जेलबाट उद्धार गरिएका महिला रोजगारीका लागि खाडी मुलुक प्रवेश गर्न त्यहाँ पुगेको पाइएको छ ।

नेपालबाट एजेन्टले रोजगारीका लागि माल्दिभ्स लैजाने भनेर लगेको थियो । भारत पुगेपछि ओमानको राम्रो होटलमा काम लगाइदिने प्रलोभन देखाएर श्रीलंका पुर्‍याएको उद्धार गरिएकी सिन्धुपाल्चोककी २६ वर्षीय मनमाया मोक्तान (नाम परिवर्तन)ले बताइन् ।

श्रीलंकाली प्रहरी र हामीलाई त्यहाँ पुर्‍याउने एजेन्टबीच पैसाको कुरा नमिलेपछि आफूहरू प्रहरी फन्दामा परेको मोक्तान बताउँछिन् ।

एउटा समूहमा ५० जना महिला थिए । 'हामीलाई अन्तिममा एजेन्टले श्रीलंका पुर्‍याएको थियो । एजेन्ट र अध्यागमन प्रहरीबीच पैसामा कुरा नमिल्दा हामी १४ महिना थुनिनुपर्‍याे', उनले भनिन् ।

गत वर्ष माघ महिनामा उनीहरूसँगै २ सयभन्दा धैरे महिला श्रीलंका पुगेका थिए । तीमध्ये सय जनाजति माघको अन्तिम साता नै खाडी मुलुक छिरे । 'हामी ३६ जना चाहिँ एजेन्टका कारणले १४ महिना श्रीलंकामा थुनियौँ’, उनले भनिन् । उनीहरूलाई एजेन्टले २ लाख रुपैयाँ लिएर भारतको मुम्बई हुँदै मल्दिभ्स नभए यूएई र ओमान रोजगारीका लागि लगेका थिए । तर, भारत पुगेपछि श्रीलंकाबाट ओमान र जोर्डन जान सजिलो हुन्छ भनेर एजेन्टले श्रीलंका पुर्‍यायो ।

रातारात गाडी र पानीजहाजबाट श्रीलंका पुगेका कारण कुन बाटो गएकाेसमेत थाहा नपाएको उनी बताउँछिन् । उनी यसभन्दा अघि पनि लेवनान र कुबेतमा वैदेशिक रोजगारीमा गएर फर्किएकी थिइन् ।

मोक्तानजस्तै श्रीलंकाको जेलमा १४ महिना जेलमा बसेर फर्केकी काभ्रेकी २१ वर्षीय गीता थापा (नाम परिवर्तन) चाहिँ कक्षा १२ उत्तीर्ण गर्न नसकेपछि विदेशिन खोजेकी थिइन । साथीको लैह–लैहमा लागेर वैदेशिक रोजगारीमा जान खोज्दा श्रीलंकाको जेलमा १४ महिना थुनिएकी उनी अरु महिलाभन्दा त्रसित देखिन्छिन् ।

घरमा बेरोजगारी बस्नुभन्दा वैदेशिक रोजगारीमा जान खोज्दा जेल परेको उनले बताइन् । ‘प्रहरीले पक्रिएपछि मात्र साथीलाई हामी कहाँ जाँदै छौँ भनेर सोधेँ । म पहिलो पटक विदेश हिँडेका कारण श्रीलंका पुगेको थाहा भएन’, उनले भनिन्, ‘एजेन्टले नेपालबाट उडान भाडा महँगो छ भनेर भारत हुँदै मल्दिभ्स रोजगारीमा लैजाने भनेको थियो । तर, श्रीलंका पुर्‍यायो । एक वर्षसम्म परिवारसँग सम्पर्क भएको छैन । के भन्दै घर जानुजस्तो भएको छ ।’

मल्दिभ्स जाने भनेर एजेन्टलाई १ लाख ७० हजार बुझाएको उनले बताइन् । गीतालाई कसरी कुन एजेन्टले श्रीलंका पुर्‍यायो भन्नेसमेत थाहा छैन । उनीहरू सुनौली र वीरगञ्ज नाकाहुँदै भारत गएका थिए ।

श्रीलंकाली जेलमा बस्दा प्रहरीले नराम्रो व्यवहार भने नगरेको र यातना पनि नदिएकाे उद्धार गरिएका महिलाले बताएका छन् । उनीहरूले एजेन्टका बारेमा केही सूचना नदिएकाले थप अनुसन्धान भइरहेको महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयले जनाएकाे छ ।

खाडी मुलुक ताकेर हिँडेका थुप्रै नेपाली महिला अध्यागमन अवधि सकिँदा जेल परेको श्रीलंकास्थित नेपाली दूतावासको अनुमान छ । भिजिट भिसामा वैदेशिक रोजगारीका लागि खाडीका विभिन्न देश हिँडेका ती महिलालाई भिसाको म्याद सकिएपछि श्रीलंका प्रहरीले पक्राउ गरेको दूतावासकाे भनाइ छ ।

अशिक्षा र बेरोजगारीको फाइदा लिएर तस्करी

श्रीलंकाको जेलबाट उद्धार गरेर ल्याइएका महिलाहरू कसरी त्यहाँ पुगे भनेर अनुसन्धान गर्ने र उनीहरूलाई श्रीलंका पुर्‍याउने एजेन्टलाई वैदेशिक रोजगार ऐनअनुसार कारबाही गरिने महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयकी सचिव यामकुमारी खतिवडाले बताइन् ।

शिक्षाको अभाव, गरिबी र बेरोजगारीका कारण नेपाली महिलाहरू रोजगारीका लागि अवैध बाटोहुँदै विदेश पुगेर अलपत्र हुने गरेको पाइएको उनले बताइन् । ‘बेरोजगार र अशिक्षित महिलाहरू तस्करको आँखामा पर्ने गरेको पाइयो । सूचनाको पहुँचभन्दा बाहिर रहेका महिलालाई झुक्याएर विदेश पठाउँदा कानुनी झमेला नपर्ने तस्करको सोच हुन्छ’, उनले भनिन्, ‘रोजगारीका नाममा भइरहेको तस्करीमा ग्रामीण भेगका महिला धेरै पर्छन् । एजेन्ट र तस्करले गाउँघरका सोझा महिलालाई झुक्याउने गरेका छन् ।’

चालु आर्थिक वर्षमा भारत र श्रीलंकादेखि एजेन्टमार्फत खाडीका देश हिँडेका ५२ जना महिलाको उद्धार गरी स्वदेश फकाईएको महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयले जनाएको छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, असार १७, २०७८ ०६:१३