सीले आफ्नाे नरमपना कमजाेरी हाेइन भनेर चिनियाँ जनतालाई कसरी बुझाउलान् ?

A+ A A-

(सम्पादकीय नाेटः विश्वशक्ति बन्ने महत्त्वाकाङ्क्षा बाेकेर हिँडेकाे चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले स्थापनाकाे सय वर्ष मनाउँदै छ । यस सन्दर्भमा विश्वभरिका मिडियाले उसकाे हालकाे अवस्था र भावी यात्राबारे रिपाेर्ट, विश्लेषण, अन्तर्वार्ता गरिरहेका छन् । उत्तरी छिमेकी चीनमा पार्टी नै सत्ता भएकाले कुनै पनि दलप्रति यत्राे चासाे हुन सकेकाे हाे । यसबारे शिलापत्रले केही सामग्रीहरू निरन्तर दिइरहेकाे छ । विभिन्न काेणबाट आउने विश्लेषणहरूलाई हामी स्वागत नै गर्नेछाैँ । याे दाेस्राे शृंखलामा त्रैलाेक्यराज अर्यालकाे विश्लेषण )

चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले स्थापनाकाे सयाैँ वार्षिकाेत्सव मनाइरहेकाे छ । विभिन्न देशका मिडियामा विभिन्न खाले विश्लेषण आइरहेका छन् । आउनु स्वाभाविक पनि हो । आजको चीन सय वर्षअगाडिको जस्तो 'बिरामी' छैन । आजको चीन सबल छ, धनी छ र आफ्नो राष्ट्रिय स्वार्थ जगेर्ना गर्न सक्षम पनि । त्यसैले चीनप्रति विश्वव्यापी चासो हुनु पनि स्वाभाविक हो ।

अहिलेको मुख्य प्रश्न भनेकै 'पुँजीवादलाई अङ्गीकार गरेर द्रुत गतिमा कायापलट गरेको चीनमा कम्युनिस्ट पार्टीको एकदलीय राजनीतिक व्यवस्थाको भविष्य के होला' भन्ने नै हो । हुन त केही विद्वान्‌हरू चीनमा कम्युनिस्ट अर्थव्यवस्था नै हटेको छैन, त्यसैले सरकार र अर्थतन्त्रबीच कुनै द्वन्द्व छैन भनेर पनि तर्क गर्छन् । आफ्नो तर्कको समर्थनमा उनीहरू चीनको सम्पत्ति अधिकारकाे उदाहरण दिन्छन् । तर, मेरो आफ्नो अनुभव र मैले देखेको र बुझेको चीन पुँजीवादी नै हो । संसारमा पैसाको पहिलोचोटि प्रयोग गर्ने मुलुकले पुँजीवाद अँगालेर आफूलाई सबल र सफल बनाउनु पनि प्राकृतिक नै हो । सन् १९७८ पछिको चीन र सिंगापुरबीच धेरै समानता पनि छन् । त्यसैले अरु धेरै विद्वानहरूसित बिमति राख्दै चीनलाई चाहिँ पुँजीवादी समाज नै भन्छु ।

अब लागौँ विषयवस्तुतिर । पुँजीवादी अर्थतन्त्र अँगालेको कम्युनिस्ट सरकारको भविष्य के होला र किन आज सोसल मिडिया र तुरुन्तै सन्देश प्रवाह गर्न सकिने युगमा चीनमा सरकारविरुद्ध ठूला प्रदर्शन हुँदैन त ? र, के राष्ट्रपति सी चिनफिङ पश्चिमा मिडियाले भनेजस्तै सर्वशक्तिशाली हुन् त ? के चीनमा पश्चिमा मोडेलको प्रजातन्त्र आउँछ त ? र, के चिनियाँ राष्ट्रवादले युद्ध निम्त्याउँछ त ?

यी प्रश्नका बारेमा विभिन्न विद्वान्‌हरूले विभिन्न पत्रिकामार्फत आ–आफ्नो विश्लेषण राखिसकेका छन् । तर, हामीले पढ्ने विदेशी छापामा आउने धेरैजसो विश्लेषणमा महत्त्वपूर्ण पाटो जानीजानी वा नजानेर छुटाइएको हुन्छ ।

अब लागौँ, यी पाटोबाट चीनको वर्तमान र सम्भाव्य भविष्य बुझ्नतिर । यसका लागि तीन कुरा बुझ्न आवश्यक छ:

१. भाषा, संस्कृति र राजनीतिको सम्बन्ध

२. चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीभित्रको राजनीति

३. चिनियाँ राष्ट्रवाद

१. भाषा, संस्कृति र राजनीति : हुन त अहिलेको युगमा भाषा, संस्कृति र राजनीतिको अन्योन्याश्रित सम्बन्ध हुन्छ भन्दा पश्चिमा उदार प्रजातान्त्रिक पद्धतिमा विश्वास गर्ने धेरैलाई चित्त बुझ्दैन र उनीहरू यो सबै प्रजातान्त्रिक पद्धति नअपनाउने अधिनायक/निरङ्कुश शासकहरूको सहुलियतकाे रूपमा बुझ्छन् । उनीहरूको ठम्याइ र अहिले धेरै मुलुकका छापामा आउने लेखहरू पनि संसारका सबै समाजमा पश्चिमा मोडेलको प्रजातन्त्रअनुरूप हुन्छ भन्ने नै हुन्छ । तर, के प्रजातत्रन्त्रको अर्थ सबै भाषामा एउटै हुन्छ ? या भनौँ, के सबै संस्कृतिका मान्छेले प्रजातन्त्र भन्नेबित्तिकै पश्चिमा उदार बहुदलीय प्रजातन्त्र भनेर बुझ्छन् त ? के हार्वर्डमा पढिरहेको अमेरिकी विद्यार्थी वा त्यहाँ अध्यापनरत प्राध्यापक र चीनको कुनै गाउँमा खेतीकिसानी गरेर बसिरहेको मान्छेको प्रजातन्त्रको बुझाइ एउटै हुन्छ त ? अवश्य हुँदैन तर यो महत्त्वपूर्ण पाटो केलाइँदैन ।

चिनियाँ संस्कृति र भाषामा प्रजातन्त्रको शब्द र धारणा नभाको पनि होइन । तर, प्रजातन्त्रको मोडेलको बुझाइचाहिँ फरक छ ।

चिनियाँलगायत पूर्वी एसिया र केही दक्षिणपूर्वी एसियाका केही मुलुकहरूमा कन्फ़्युसिअनिस्मको प्रभावलाई नजरअन्दाज गर्न मिल्दैन । २५०० वर्षअगाडि नै यिनले प्रजातन्त्रको कुरा गरेका छन् । जस्तै: शासक राम्रो भएन भने जनताले विद्रोह गर्नुपर्छ । दोस्रो, शासकले राम्ररी राज्य गरेर प्रणाली जाेगाउनुपर्छ । र तेस्रो, पढेलेखेकालाई विभिन्न परीक्षाबाट छनोट गरेर महत्त्वपूर्ण सरकारी जिम्मेवारी दिनुपर्छ ।

अब सोचौँ त, यो प्रजातन्त्र नभए के हो त ? न खराब शासक, न मूर्ख मन्त्री, न समाजमा विद्रोह, केवल बाध्यता हुन्छ । सबले आफ्नो काम राम्रोसँग गर्ने । कन्फ़्युसिअसले आठ सरल शब्दमा समाज कस्तो हुनुपर्छ भनी बुझाएका छन्– राजा राजा, मन्त्री मन्त्री, बा बा र छोरा छोरा । सबैले आफ्नो कार्य राम्रोसँग गरे मात्र समाजमा जनता खुसी हुन्छन् र देश धनी र बलियो हुन्छ । र, चिनियाँ इतिहास भनेकै नराम्रा शासकहरूविरुद्ध जनताले वा बहुसंख्यक किसानको विद्रोह नै हो । आफ्नो अधिकार र सुशासनका लागि विद्रोह गर्न चिनियाँ जनता न इतिहासमा नै डराए, न अहिले नै डराउँछन् । एक हिसाबले भन्दा चिनियाँहरूले धेरै अगाडिदेखि नै प्रजातन्त्र अंगीकार गरेका छन् । फरक केवल प्रजातन्त्रको मोडेलको बुझाइ हो ।

पहिलाजस्तो आन्तरिक राष्ट्रवाद र अन्तर्राष्टिय सम्बन्ध सन्तुलित छैन । ढिलोचाँडो कम्युनिस्ट पार्टीले यो सन्तुलनमा ल्याउँछ, ल्याउँछ । कसरी ल्याउँछ, त्यो त भन्न गाह्रो छ । तर, आफ्नै भविष्य र विश्वशान्तिका लागि पनि त्यो गर्नैपर्ने हुन्छ । ती संकेतहरू पनि आउन थालिसकेका छन् ।

हो, पक्कै पनि पश्चिमा दृष्टिकोणबाट हेर्ने हो भने चीन प्रजातान्त्रिक देश होइन । तर, चिनियाँहरूको चलिआएको मान्यता र बुझाइबाट हेर्ने हो भने आज चीनमा प्रजातन्त्र छ, देश बलियो छ, धनी छ, बहुसंख्यकको जीवनमा उल्लेख्य परिवर्तन भएको छ, भोकमरी छैन, किसानहरू खुसी छन् । आज कन्फ़्युसिअस बाँचेका भए बल्ल आफ्नो सपना मूर्त भएछ भन्थे होलान् । राम्रो शासकले गर्नुपर्ने सबै कम्युनिस्ट पार्टीले गरेकै छ । हो, व्यक्तिगत स्वतन्त्रता छैन तर समूहगत स्वार्थका लागि व्यक्तिगत मूल्य मान्यता महत्त्वपूर्ण हुँदैन भन्ने चिनियाँ बुझाइ हो ।

पश्चिमा समाज र पूर्वीय सामूहिक समाजकाे मुख्य भिन्नता पनि यही हो । पश्चिमा प्रचारले धेरै दिमाग नभुटेकाले पनि चिनियाँ समाजले आफ्नो मूल्य मान्यता, सामूहिक स्वार्थ बिर्सेको छैन । परिवार र समाजको महत्त्व रक्तसम्बन्धका आधारमा पनि हेर्न सकिन्छ । अंग्रेजीमा रक्तनाताका आधारमा धेरै सम्बन्धहरू छैनन् । चिनियाँ भाषामा यो असाध्यै धेरै छ । हरेक नाताको छुट्टै नाम छ र हरेक चिनियाँका ती फरकफरक नातासित फरकफरक अपेक्षा हुन्छन् । हरेकले आफ्नो नाताका आधारमा अर्कोसित व्यवहार गर्नुपर्ने हुन्छ र यो सम्बन्ध वैयक्तिकहुँदै राज्यसम्म पुग्छ । तसर्थ प्रजातन्त्रको बुझाइ भोट हाल्ने वा सरकारको विरोध गर्नेभन्दा पनि सुशासन र शान्त तथा न्यायपूर्ण समाज भनेर सांस्कृतिक रूपमा चिनियाँ समाज अगाडि बढेको २५०० वर्ष भयो । पश्चिमा प्रजातन्त्रको धारणा चीनमा छिरेको १५० वर्ष पनि भाको छैन । बहुसंख्यक चिनियाँका लागि त अहिलेको व्यवस्था पनि वंशका आधारमा हुने शासनकाे निरन्तरता नै हो, जे नाम दिए पनि । र, याे उनीहरूको मौलिक संस्कृति पनि हो ।

२. चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीभित्रको राजनीति : प्राय:जसो पश्चिमा छापामा आउने लेखमा राष्ट्रपति सी चिनफिङ निकै शक्तिशाली हुन् र उनले सम्पूर्ण चीनलाई आफ्नो इशारामा नचाउन सक्छन् भन्ने भाव हुन्छ । पहिले नेताहरूबीच कसले छिटो सेना परिचालन गर्न सक्छ, नेताले भनेको कति मिनेटमा आणविक अस्त्र प्रहार हुन्छ भनेर चिनियाँ, रुसी र अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई दाँजिन्थ्यो । अहिले आएर चीनको संविधान नै परिवर्तन गरेर पूरै चीनमा आफ्नो विचार लादेर राष्ट्रपति सी शक्तिशाली छन् भन्ने भाव हुन्छ ।

अर्को हिसाबले सीले जे भन्छन्, चीनमा त्यही हुन्छ, त्यसैले उनी शक्तिशाली भन्ने भाष्य प्रचलित छ । तर, यो भाष्य गलत छ ।

मेरो विचारमा यो भाष्यको मुख्य गल्ती नै चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी एकमनावादी हाे र सबैले सीले जे भन्यो, त्यही सदर गर्छन् या सीविरुद्ध कोही छैन भन्ने ठान्नु हो । यो सरासर गलत हो । चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी सतही रूपमा एकढिक्का देखिए पनि संसारका अरु पार्टीहरूजस्तै यस पार्टीमा पनि विभिन्न खेमाहरू छन् । सीको मुख्य जिम्मेवारी भनेकै सबै खेमासँग नभए पनि शक्तिशाली खेमाहरूसँग सम्झौता गर्दै अघि बढ्ने हो ।

माओ र देङलाई पनि शक्तिशाली मानिन्छ । सीलाई पनि त्यसरी नै चित्रण गरिन्छ तर माओ र देङ पनि पार्टीभित्र सम्झाैता गरेरै सबै खेमा मिलाउँदै अघि बढ्थे । सन् १९५० को दशकको अन्त्यतिर माओ पार्टीभित्र कमजोर थिए । न उनलाई कसैले केही सोध्थ्यो, न कसैले उनको कुरै सुन्थ्यो । दिक्क भएर माओले 'मलाई पितृहरूलाई जस्तो (मरिसकेको मान्छे) व्यवहार गरियो' भनेर तिक्तता पोखेका थिए ।

सांस्कृतिक क्रान्तिका विभिन्न कारणमध्ये एक कारण माओले पार्टीलाई जनताबीचमा म अझै लोकप्रिय छु भनेर देखाउन र विराेधीहरूलाइ समाप्त पारेर आफ्ना खेमाकाहरूलाई पुन: शक्तिशाली बनाउन पनि थियो भन्ने गरिन्छ । त्यसैगरी, देङकाे उदयपछाडि पनि सेनाको हात र साथसँगसँगै सांस्कृतिक क्रान्तिमा दु:ख पाएका विभिन्न नेताको सहयोग छ । र, उनले हरेक निर्णय गर्दा ती खेमा र उनका विरोधीलाई चित्त बुझाउनुपर्ने बाध्यता थियो । नभए अर्को क्रान्ति सैन्य कु वा पार्टी नै टुक्रिने अवस्था आउँथ्यो । ८० को दशकको सांस्कृतिक प्रदूषणविरुद्धको अभियान त्यही सम्झाैताकाे एउटा उदाहरणको रूपमा लिन सकिन्छ ।

चीनमा अहिले सी राष्ट्रपति छन् । उनको हरेक निर्णय उनी आफूखुसी गर्छन् भनेर कम्तीमा पनि कम्युनिस्ट पार्टीको इतिहास अलिकति वा सतही अध्ययन गरेकालाई समेत पत्याउन गाह्रो छ । उग्र बामपन्थी र उदार, उग्र राष्ट्रवादी र शान्तिवादी, उग्र अमेरिकाविरोधी र अमेरिकासँग नरम खेमालाई मिलाउँदै सबैलाई खुसी पार्दै बोल्नुपर्ने बाध्यता नभएको चाहिँ होइन । चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीभित्र यो १९२१ देखि नै चलि आएको परम्परा हो । माओ पनि एक समझाैताकारी, देङ पनि उस्तै सम्झाैताकारी र सी पनि उस्तै अर्का सम्झाैताकारी नै हुन् । जसरी राजतन्त्रात्मक चीनमा पनि राजाले विभिन्न लोकप्रिय र शाक्तिशाली मन्त्रीहरू र सैन्य नेतृत्वकाे कुरा सुनेर निर्णय गर्नुपर्थ्यो । अहिले पनि हुने र भइराखेको त्यही नै हो ।

३. चिनियाँ राष्ट्रवाद : चिनियाँभाषीले बोलीचालीमा प्राय:जसो मेरो देश (wo guo 我国) भनेर भन्छन्, china भनेर भन्दैनन् । फेरि चिनियाँ भाषामा देशलाई guo jia (国家) भनिन्छ । पहिलो अक्षरले देश जनाउँछ भने दोस्रोले घर/परिवार । यसले गर्दा देश र राष्ट्रियताको परिभाषा पनि पश्चिमा बुझाइभन्दा फरक हुन जान्छ । ऊसित परापूर्वकालदेखि संसार र संस्कृतिकै केन्द्रबिन्दु मान्ने देश (चिनियाँ भाषामा चीनलाई झाेङ गाेउ) भनिन्छ । झाेङकाे अर्थ केन्द्र हाे । 中国。संसार चेप्टाे छ र चीन त्यसकाे केन्द्र हाे भन्ने मान्यता छ । र, त्यहाँका बासिन्दा, फेरि आफ्नै भाषामा मेरो र परिवार देशमा मिसिएको ।

त्यसमाथि सबै हान जाति पहेला सम्राट र यान सम्राटका सन्तति भन्ने पुरानो मिथक, त्यसैले एउटा हान चिनियाँले देशलाई मेरो परिवारको र मलगायत सबैको एउटै भनेर बुझ्छ । (चीनमा हान जातिकै वर्चस्व छ । ९२ देखि ९४ प्रतिशतसम्म यो संख्या कसरी ल्याइयो वा पुग्यो भन्ने बहस आफ्नै ठाउँमा छ । तर, बहुसंख्यक हान हुन् भन्नेमा कुनै शंका छैन ।)

फेरि उसको सरकारले उसको पुरानो मूल्य मान्यताअनुसार काम गरिरहेकै छ । पुरानो वैभव फर्केको छ । आजको शक्तिशाली चीन १३०० वर्ष पुरानो शक्तिशाली तङ साम्राज्यभन्दा कम छैन ।

जतिजति चीन धनी हुँदै जान्छ, त्यतित्यति राष्ट्रवाद बढ्दै जान्छ । तसर्थ सीलाई आक्रामक राष्ट्रवादी भए भनेर आक्षेप लगाउन पनि त्यति तर्कसंगत हुँदैन । अहिले सीको ठाउँमा अरु कोही हुन्थ्यो भने पनि सीले अहिले जे गरिरहेका छन्, त्यही गर्नुपर्ने हुन्थ्यो ।

विदेशीले दिने सुझाव वा बेलाबेलामा आउने नकारात्मक प्रतिक्रिया एउटा हान चिनियाँले सरकारविरुद्ध भनेर बुझ्दैन । उसका लागि त त्यो उसको परम्परा, पितृ, परिवार र ऊ आफैँविरुद्ध भनेर बुझ्छ । उसमा एउटा रोष र तिक्तता छ– ऐतिहासिक अन्याय र हालको दानवीकरणले उसलाई रिस उठ्छ । उसले आफ्नो देश अब शक्तिशाली भएकोमा गर्व गर्छ । सरकारले विश्वलाई आफ्नो शक्ति देखाओस् र चीन एउटा अझ शक्तिशाली देशका रूपमा आएर पहिलेको अन्याय र अहिलेको दानवीकरणकाे बदला लेओस् भन्ने पनि चाहन्छ । उसले चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीबाट त्यस्तै आशा राखेकाे छ । त्यसैले पश्चिमले जति विरोध गरे पनि र जेजे भने पनि ऊ कम्युनिस्ट पार्टीको विरुद्ध कदापि उठ्दैन । (एउटा कुरा बुझ्नुपर्ने के छ भने सन् १९८९ को तिअनन्मेन आन्दोलन पनि पश्चिमा बहुदलीय उदार प्रजातन्त्रका लागि थिएन । त्यो त केवल पुँजीवादले ल्याएका समस्याहरू– जस्तै; राज्यले जागिरको सुनिश्चितता गर्ने प्रचलनको विस्तारै अन्त्य, मूल्य वृद्धि र भ्रष्टाचारविरुद्धको थियो । आन्दोलनको मुख्य माग पार्टीभित्र सुधार नै थियो ।)

फेरि सन् १९८९ को दु:खद घटनाबाट कम्युनिस्ट पार्टीले पनि पाठ सिकेर समयानुकूल परिवर्तन गरेको छ । अब पार्टीको नेतृत्वले जनतामा आफ्नो निर्णय थोपर्दैन, बरु जनताले के खोजेका छन्, त्यो बुझेर जनताकै पक्षमा निर्णय गर्छ । खोला र हिमाल jiang shan 江山 शान्त छ र चिनियाँलाई पार्टीविरुद्ध उठ्नुपर्ने कुनै आवश्यकता नै छैन । तर पनि कम्युनिस्ट पार्टी ढुक्कचाहिँ छैन ।

उसलाई राम्रोसँग थाहा छ– चिनियाँ जनता राष्ट्रवादी छन् र राष्ट्रको इज्जतका लागि विद्रोह गर्न तयार छन् भनेर । जबजब चीनमा विदेशीको हालीमुहाली बढ्यो, तबतब आन्दोलन भयो । जस्तै; सन् १८४० मा अफिम युद्धमा हारेको केही वर्षमै तैपिङ विद्राेह र सन् १९१९ मा पहिलो विश्वयुद्ध समाप्तिसँगै ठूला चार देश (अमेरिका, फ्रान्स, बेलायत र इटाली) ले पेरिस शान्ति सम्मेलनमा चीनको शेन्दोङमा जर्मनीले कब्जा गरेको भूभाग जापानलाई दिने भन्ने घोषणाले चीनमा ठूलो क्रान्ति 'मे फाेर मुभमेन्ट' ल्याएर कम्युनिस्ट पार्टीको स्थापना गरायो ।

कम्युनिस्ट पार्टी पनि मार्क्स र लेनिनको सिद्धान्तभन्दा राष्ट्रवाद अँगालेर शक्तिमा आएको हो । त्यसैले स्टालिनले चीनको क्रान्तिलाई राष्ट्रवादी क्रान्तिको रूपमा अर्थ्याएका हुन् ।

अहिले चीन शक्तिशाली छ । जनता परम्परागत रूपमै राष्ट्रवादी छन् । पार्टीले जनविद्राेह नहाेस् भन्नका लागि अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध सतही रूपमा भए पनि पहलकर्ता खालकाे (एसर्टिभ) हुनुपर्छ भनेर त्यस्तै सम्बन्ध नै राख्ने गरेको छ । तर, अहिलेका नेताले पहिलाका नेताहरूले जस्तो घरेलु राष्ट्रवाद र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध सन्तुलन गर्न सक्छन् त भन्ने प्रश्न पनि छ । जतिजति चीन धनी हुँदै जान्छ, त्यतित्यति राष्ट्रवाद बढ्दै जान्छ । तसर्थ सीलाई आक्रामक राष्ट्रवादी भए भनेर आक्षेप लगाउन पनि त्यति तर्कसंगत हुँदैन । अहिले सीको ठाउँमा अरु कोही हुन्थ्यो भने पनि सीले अहिले जे गरिरहेका छन्, त्यही गर्नुपर्ने हुन्थ्यो ।

अहिले कम्युनिस्ट पार्टीको डर पश्चिमा मोडेलको प्रजातन्त्रका लागि नभएर एउटा उग्र राष्ट्रवादी आन्दोलनले आफूलाई विस्थापित गर्ला कि भन्ने हो । संसारको डर पनि यही नै हो । त्यसैले आज कुनै पनि मुलुक चीनबाट कम्युनिस्ट पार्टी हटोस् भन्ने चाहँदैन । यदि चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीलाई अर्को उग्र राष्ट्रवादी पार्टीले सट्टाभर्ना गर्‍यो भने त युद्धको शृंखला तुरुन्तै सुरु हुन्छ ।

त्यसैले पनि कम्युनिस्ट पार्टीको सरकारले त्याे अवस्था कसरी आउन नदिने भनेर साेचिरहेकाे छ । हो, पहिलाजस्तो आन्तरिक राष्ट्रवाद र अन्तर्राष्टिय सम्बन्ध सन्तुलित छैन । ढिलाेचाँडाे कम्युनिस्ट पार्टीले याे सन्तुलनमा ल्याउँछ, ल्याउँछ । कसरी ल्याउँछ, त्यो त भन्न गाह्रो छ । तर, आफ्नै भविष्य र विश्वशान्तिका लागि पनि त्यो गर्नैपर्ने हुन्छ । र, जनतामाझबाट चाहिएका कुशलतम मानिसहरूले चलाएकाे पार्टीले निश्चय नै एउटा सन्तुलन गर्छ गर्छ । ती संकेतहरू पनि आउन थालिसकेका छन् ।

राष्ट्रपति सी अब अन्तर्राष्टियस्तरमा नरम हुन चाहन्छन् । उनकाे पछिल्लाे मे २९ काे निर्देशनले पनि त्यही भन्छ । तर, चिनियाँ जनतालाई उनले याे आफ्नाे नरमपना कमजाेरी हाेइन भनेर कसरी बुझाउँछन्, त्यसले उनकाे र पार्टीकाे मात्रै नभएर सिंगाे चीनकाे भविष्य निर्देशित गर्नेछ ।

सी चिनफिङकाे हालकाे मित्रताकाे सन्देशलाई विश्वले स्वागत गरेर चीनकाे र सीकाे आलाेचना र दानवीकरण अन्त्य गर्नुपर्छ । त्यसाे गर्दा चिनियाँ नेतृत्वले आफ्ना जनतामाझ फेस सेभिङ हुन्छ । चीनकाे अन्तर्राष्ट्रिय इज्जत बढेकाे महसुस हुन्छ । र, उग्रराष्ट्रवादी शक्तिले कम्युनिस्ट पार्टीलाई हत्याउने सम्भावना पनि हुन्न । याे सबैका लागि जित–जितकाे अवस्था नै हुन्छ ।

यसअघि..

चिनिँया कम्युनिस्ट पार्टीको शताब्दी यात्रा, सीलाई आफ्नै पार्टीभित्र यस्ता छन् खतरा

(लेख पठाउनका लागि इमेल- [email protected], [email protected])

प्रकाशित मिति: बुधबार, असार १६, २०७८ १५:१५