शिक्षकको अपिल : अनलाइन कक्षामा बसेका छोराछोरीको नियमित छड्के जाँच गर्नुस्

A+ A A-

कहिले गीत सुनाउँछिन्, कहिले कथा, केटाकेटीलाई 'स्क्रिन' अगाडि टिकाउन हर प्रयास गर्छिन्, मनिसा चौलागाईं ।

सामान्य समयमा हुन्थ्यो भने केटाकेटीका कलिला हात समाएर लेख्न सिकाइरहेकी हुन्थिन्, उनी । करिब ५ वर्षदेखि उनले यसैगरी पढाउँदै आएकी थिइन् । तर, कोरोना महामारीले अवस्था ठीक उल्टो बनाइदियो ।

मनिसा कलंकीमा रहेको नेपालय स्कुलका विद्यार्थीलाई पढाउँछिन् । सामान्य समयको तुलानामा पढाउन कठिन भएको उनको अनुभव छ । पढ्दापढ्दै बीचमै विद्यार्थीले झर्को मान्न थाल्छन्, त्यसैले केटाकेटी भुलाउने ‘प्रेजेन्टेसन’ लिएर उनी अनलाइन कक्षामा जोडिन्छिन् ।

पढाइको समयमा विद्यार्थीसँगै अभिभावक पनि बसिदिँदा सहज महसुस गर्छिन्, मनिसा । तर, धेरैजसो अभिभावकले भने छोराछोरीलाई एक्लै पढ्न छोड्दिनाले गाह्रो हुने उनको भनाइ छ ।

‘हामीले स्क्रिन सेयर गरेर पढाउनुपर्छ । त्यसमाथि केटाकेटी प्रविधि नै राम्ररी चलाउन जान्दैनन्,’ उनी भन्छिन्, ‘अभिभावक त अगाडि बस्नैपर्ने हो नि ।’

एक पटकमा मनिसाले करिब २५ जना विद्यार्थीलाई पढाउनुपर्छ । सबैले बुझुन् भनेर उनले सकेको कोसिस गर्छिन् । पुस्तकमा भएका पाठ्यवस्तुको फोटो खिचेर स्क्रिन सेयर गरेर देखाउँछिन् । तर, विद्यार्थीहरूले ‘नेट स्लो’ भएको अभिनय गरिदिँदा भने वाक्क हुन्छिन् । ‘यस्तै तालले त विद्यार्थी कलाकार पो भएर निस्केलान् जस्तो छ’, ठट्टा गर्दै उनले भनिन् ।

केटाकेटीले ढाट्ने, टार्ने गर्ने गरेकोले पढाएको समयमा केटाकेटीसँगै बस्दिन अभिभावकलाई उनको अनुरोध छ । ‘ठूला कक्षाका भए त बुझ्थे होलान्,’ उनी भन्छिन्, ‘साना कक्षाका केटाकेटीले अलि ध्यान नदिन सक्छन् । त्यसैले अभिभावक पनि सँगै बसिदिए राम्रो हुन्छ ।’

हुन त ठूला कक्षाका विद्यार्थी पढाउन पनि कहाँ त्यति सहज छ र !

गौरीघाटस्थित विश्व शिक्षा सदनका शिक्षक माधव ढुङ्गेललाई पनि मनिसाको जस्तै दुःख छ । उनले ८, ९, १० का विद्यार्थीलाई गणित विषय पढाउँछन् । बेलुकाको समय प्रेजेन्टेसन तयार गर्दै बिताउँछन् । अनि बिहान हुनासाथ त्यही देखाउँदै पढाउन सुरु गर्छन् ।

विद्यार्थी र शिक्षक दुवैलाई बुझन, बुझाउन असहज भइरहेको उनको अनुभव छ । तर, विकल्प केही नभएकोले यसैलाई सकेको सदुपयोग गर्नुपर्ने उनी बताउँछन् ।

आफूले दुःख गरेजस्तो विद्यार्थीले मेहनत नगरेको पाउँदा भने दुःख मान्छन्, माधव । ‘हामीले धेरै मेहनत गर्छौं । तर, विद्यार्थीहरू विभिन्न बाहना पारेर आफ्नै धुनमा बसिदिन्छन्,’ उनले भने, ‘विशेष त अनलाइन गेममा अल्झिएका भेटिन्छन् ।’

जब माधवले प्रश्न सोध्छन्, अधिकांश विद्यार्थी उत्तरविहीन पाउँछन् । यसैबाट विद्यार्थीले सिकिरहेका छैनन् भनेर स्पष्ट हुने उनी बताउँछन् । ‘कक्षाकोठामा राम्रा मानिएका विद्यार्थी पनि लकडाउन पछि खस्किएर आएका छन्,’ गत सालको लकडाउन अनुभव उनी सुनाउँछन्, ‘त्यसैले पठाइसकेका पाठ पनि दोहोर्‍याएर पढाउनुपर्‍यो ।’

विद्यार्थी कमजोर हुँदै गएको पाएपछि माधव प्रत्येक अभिभावकलाई फोन गरेर सम्झाउँछन् । तर, अभिभावकबाट आउने जवाफ भने रोचक हुने उनी बताउँछन् । छड्के जाँच गर्दा विद्यार्थीहरू डिस्टर्ब हुने भन्दै ढोका लगाएर बस्दिने गुनासो अभिभावकको रहेको उनले सुनाए ।

यस्तो अवस्थामा शिक्षकहरूमार्फत नै विद्यार्थीबारे जानकारी लिएर निगरानी गर्न अभिभावकलाई उनको सुझाव छ । 'यदि केही कमजोरी भेटिए, पढाइको समयमा डिस्टर्ब नहुने गरी अभिभावक पनि विद्यार्थीसँगै बस्दिनुपर्छ,' उनी भन्छन्, ‘अभिभावकलाई सिकाउन नआए विद्यार्थी अगाडि राखेर हामीलाई प्रत्यक्ष प्रश्न सोध्न लगाउनुस् । हामी निरन्तर विद्यार्थीसँगै हुन्छौँ ।’

त्यस्तै, जेभियर इन्टरनेशनल कलेजका शिक्षक दिपेन दाहालको पनि उस्तै गुनासो छ । भौतिक उपस्थितिमै त ठग्न खोज्ने विद्यार्थीले अनलाइनमा त झन् धेरै बहाना भेटेको उनी बताउँछन् । त्यसैले यस्तो अवस्थामा अभिभावकको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेको उनको भनाइ छ ।

‘सबै कुरा सिकाउन तपाईंलाई त नआउला तर विद्यार्थीबारे शिक्षकलाई फोन गरेर अपडेट लिइराख्नुस्,’ अभिभावकलाई उनी अनुरोध गर्छन्, ‘त्यसअनुसार विद्यार्थीलाई निगरानी गर्नुहोस् । र, क्षमताले भ्याएसम्म रिसोर्स जुटाउन सहयोग गरिदिनुस् ।’

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ १७, २०७८ १७:२४