'अरुले कोरोना संक्रमित बोक्न मान्दैनथे, मैले कहिल्यै नाइँ भनिनँ'

A+ A A-

२७ वैशाखको मध्यरातको १२ बजे विराटनगरको एउटा अस्पतालबाट फोन आयो, 'एउटा कोरोना संक्रमितको शव लिएर दमक जानुपर्ने भयो । उनी हत्तपत्त तयार भइन् र एम्बुलेन्स लिएर हिँडिन् दमकबाट झण्डै डेढ घण्टाको बाटो । मध्यरातमै शव ल्याएर आफन्तलाई बुझाएर घर फर्किन् ।

झापा जिल्लाको दमक नगरपालिका– १ की एम्बुलेन्सचालक लीला शर्माको जिम्मेवारीको एउटा किस्सा हो यो ।लीला शर्मा मध्यरात होस् वा बिहान झिसमिसेमै किन नहोस्, गाह्रो नमानीकन खटिने एक ‘साहसी' महिला एम्बुलेन्सचालक हुन् । उनी झापाको दमक नगरपालिकामा एम्बुलेन्स चालकको रूपमा काम गर्छिन् ।

ड्राइभिङ आफैँमा जोखिमपूर्ण काम हो । अझ एम्बुलेन्सचालकले आफ्नो हिसाबले बस्न, खान र सुत्न नपाइने लीलाको अनुभव छ । उनी जस्तोसुकै परिस्थितिमा पनि आफ्नो जिम्मेवरी पूरा गर्ने बताउँछिन् । ‘फोन आयो कि कुदिहाल्नुपर्छ, न रात न दिन नै भन्न पाइन्छ । आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्न चुक्नु हुँदैनजस्तो लाग्छ,' लीला दृढ हुँदै सुनाउँछिन् ।

कोभिड–१९ को पहिलो चरणमा संक्रमित बिरामी बोक्ने काममा अग्रपङ्क्तिमा रही खटेकी उनी दोस्रो भेरियन्ट देखापरेपछि पनि अग्रपङ्क्तिमै खटिइरहेकी छन् । कोभिड–१९ सङ्क्रमणको यस्तो भयावह परिस्थितिमा आफ्नो अझ धेरै जिम्मेवारी बढेको उनले सुनाइन् । कोभिड महामारी नेपालमा आउनुअघि पनि उनी परेको खण्डमा राताबिरात सुत्केरी बेथा लागेका तथा अन्य बिरामीहरूलाई अस्पताल पुर्‍याउँदै आएकी थिइन् ।

तर त्यो समय र अहिलेको समयलाई दाँज्नै नमिल्ने अवस्था छ । कोभिडपछि धेरै नै चुनौती र जिम्मेवारी बढेर गएको उनको बुझाइ छ । भन्छिन्, 'कोभिडको दोस्रो भेरियन्ट देखिएसँगै झापा र दमक नगरपालिकाभित्र संक्रमितहरू पनि बढ्दै गइरहेका छन् । यसरी संक्रमित बिरामीहरू बढ्दै गरेको बेला बिरामीको ज्यान बचाउनका लागि जति खेर पनि खट्नुपर्छ र बिरामीको ज्यान बचाउनुपर्छ । यो मेरो कर्तव्य पनि हो ।' हुन पनि उनी यही जिम्मेवारी न्यायका साथ पूरा गरिरहेकी पनि छन् ।

अघिल्लो वर्षको कोरोना संक्रमणकालको बेला पनि अग्रपङ्क्तिमा रहेर संक्रमित बिरामी बोकेकी उनले अहिले पनि दैनिकजसो संक्रमित तथा अन्य बिरामीलाई अस्पताल पुर्‍याउने काम गरिरहेकी छन् । अघिल्लो संक्रमणको बेला अरु एम्बुलेन्सचालकले संक्रमित बिरामीलाई अस्पताल पुर्‍याउन नमान्दा पनि आफू खटिएको लीला सुनाउँछिन् । उनी भन्छिन्, ‘अघिल्लो वर्ष त असाध्यै डर थियो । धेरैले बिरामी बोक्न पनि मान्दैनथे तर मैले भने कहिल्यै नाइँ भनिनँ । अहिले भने एम्बुलेन्सचालकमा त्रास कम हुँदै गएको छ । स्वास्थ्य सुरक्षाका सामग्री लगाएपछि डर कम लाग्छ तर पीपीई लगाई घन्टौँ खट्दा गर्मीयाममा धेरै नै गाह्रो हुने गर्छ । पोहोर पीपीई लामो समय लगाएकैले निमोनिया भएर अस्पताल भर्नासमेत हुनुपर्‍यो ।'

०००

हरेक परिस्थितिमा सहर्ष आफ्नो जिम्मेवारी निभाउने लीलालाई रातको समयमा एक्लै जङ्गलको बाटो भई हिँड्दा भने डर हुने सुनाउँछिन्, ‘मध्यरातमा कहीँ बीच जङ्गलमा गाडी खराब भए के गर्ने होलाजस्तो भइरहन्छ ।'

एक्लै शव बोकेर रातमा विराटनगर र धरानका अस्पतालबाट आएको अनुभव बटुलेकी उनलाई छिमेक तथा साथीभाइले डर लाग्दैन भनेर प्रश्न गर्ने गरेको सुनाउँछिन । ‘डरभन्दा नि जिम्मेवारी पूरा गर्दा सन्तोष मिल्छ,' उनले सुनाइन् । कोभिडको पहिलो चरणदेखि नै संक्रमित बोक्ने लीलालाई भने अहिलेसम्म कोभिड संक्रमण भएको छैन । आफूमा आत्मबल दह्रो र स्वास्थ्य सुरक्षाका मापदण्ड अपनाएकै कारण अहिलेसम्म आफू सुरक्षित रहेको उनी बताउँछिन् ।

०००

लीला नेपालमै एक मात्र महिला एम्बुलेन्सचालक हुन् । यो उपनाम पाइरहँदा जति मीठो आभास मिल्छ, त्यति नै संघर्षको तितो अनुभव पनि छ उनीसँग । लीलाले एम्बुलेन्सचालक सम्मको यात्रामा थुप्रै अप्ठ्यारा खुट्किलाहरू पार गरेकी छिन् ।

८ कक्षा पढ्ने बेलामा घरपरिवारबाट विवाहको प्रस्ताव आउँदा अस्वीकार गरिन् । कहिले राति पौढ शिक्षा पढाएर त कहिले तरकारी बेचेर एसएलसी पास गरेको उनी सुनाउँछिन् । ‘पढ्नका लागि परिवारको राम्रो साथ थिएन । त्यो बेला छोरीलाई बिहे गरिदिन पाए ढुक्क हुन्छ भन्ने परिवार ठान्थ्यो तर म पढेर केही गर्न चाहन्थेँ । त्यसैले कहिले पौढ शिक्षा पढाएँ, कहिले भुटानी क्याम्पमा गएर तरकारी बेच,' उनले आफ्नो विगत सम्झिँदै भनिन् ।

एसएलसी परीक्षा दिएपछि आफ्नो पढ्ने सपना पूरा गर्न उनी घर छाडेर काठमाडौँ गइन् । त्यहाँ पुगेपछि भने उनको दुःख र संघर्षको अर्को अध्याय सुरु भयो । ‘काठमाडौंमा सोचेजस्तो र देखेजस्तो सपनाभन्दा कठिन भयो बाँच्न । बाँच्नकै लागि इँटा बोकेँ । बालुवा चालेँ । चर्खा काट्ने काम गरेँ । तर, धेरै पढ्ने सपना सपना नै रह्यो । गाउँकै कलेजमा साथीमार्फत फर्म भरेर कक्षा १२ सम्म पढेँ र पढाइयात्रा यतिमै सीमित रह्यो,' आफ्नो संघर्षबारे उनले भनिन् ।

लीला प्रहरीमा आवेदन खुलेको बेला भिडिन् तर सफल हुन सकिनन् । सरकारी जागिरमा सफल नभएपछि उनी अन्य कुनै सीपमूलक तालिम सिकेर आत्मनिर्भर बन्ने सोच बनाइरहेकै बेला एक दिन (२०६० सालतिर ) साथीले नि:शुल्क ड्राइभिङ सिकाउने सूचना भएको पत्रिका उनको हातमा थमाइन् । सोहीअनुसार उनले सीप सिक्नका लागि आवेदन दिइन् र नाम पनि निकालिन् ।

‘अन्तर्वार्तामा यो उपत्यकाभित्रका लागि मात्र हो भनेपछि म रुँदै निस्किएँ तर नतिजा निस्कँदा भने दुई नम्बरमा मेरो नाम थियो ।त्यो मेरो खुसीको पल थियो,' आफ्नो ड्राइभिङयात्राको सुरुवातबारे उनले सुनाइन् । सीप सिकिसकेपछि उनले छ/सात वर्ष काठमाडौंमा तीनपाङ्ग्रे अटो टेम्पो चलाइन् । चिनेका दाइहरूसँग मागेर विस्तारै चारपाङ्ग्रे गाडी गुडाउन पनि सिकिन् र यूएनडीपीको गाडीचालक भएर चार वर्ष काम गरिन् ।

लामो समयसम्म घरबाहिर रहेर काम गरेकाले उनमा विस्तारै आफ्नै गाउँ फर्केर काम गर्ने सोच पलाउन थाल्यो । गाउँ फर्केर उनले नगरपालिकाको एम्बुलेन्सचालकको रूपमा काम गर्न थालिन् । आफ्नै गाउँठाउँमा बसेर समुदायको सेवा गर्न पाउँदा खुसी लागेको उनी बताउँछिन् ।

धेरैले उनलाई धन्यवादका साथै कामको प्रशंसासमेत गर्ने गर्छन् । त्यसरी प्रशंसा पाउँदा भने उनलाई अझ धेरै काम गर्न प्रेरणा मिल्ने बताउँछिन् । कोभिड महामारीको विषम परिस्थितिमा पनि नडगमगाईकन लागिपरेकोमा धेरै संघसंस्थाबाट उनी सम्मानितसमेत भइसकेकी छन् । कामलाई सम्मान गर्न सके सोही कामले आफूलाई सम्मान दिने उनको विश्वास छ ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ १७, २०७८ १९:०३