अस्पतालमा आफन्तको रोदन : अक्सिजन आएको खबर मात्र सुन्यौँ, बिरामीलाई छैन

A+ A A-

लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालको कोभिड आकस्मिक कक्षमा भिडभाड छ । बाहिर पीसीआर परिक्षण गर्नेहरूको लाइन । छिनछिनमा एम्बुलेन्स आइरहेका छन् । बिरामीलाई अस्पतालसम्म ल्याउनु र त्यहाँबाट लैजान उनीहरूलाई हतार छ । आकस्मिक कक्षको गेट हुँदै एम्बुलेन्स कम ई-रिक्सा बढी ओहोरदोहोर गरिरहेका छन् । खाली सिलिन्डर भर्नका लागि लैजाने र भरेका सिलिन्डर अस्पतालसम्म ल्याउन ई-रिक्सालाई पनि भ्याइनभ्याई छ ।

आकस्मिक कक्षभित्र बिरामीले बेड मात्र होइन भुइँसमेत खाली छैन । भित्र ओहोरदोहोरका लागि सानो बाटो छाडेर संक्रमित र संक्रमितका आफन्त दायाँ र बायाँ साइडमा लस्करै छन् ।

संक्रमितका आफन्तहरू कसैले अक्सिजन मास्क लगाइदिँदैछन् । कतिपयले शरीरलाई चिसो बनाइदिन पानी हात र खुट्टामा लगाइदिएका छन् । कतिपय भने संक्रमितको नजिकै स्याहारसुसारमा व्यस्त छन् ।

त्यहि आकस्मिक कक्षको बेड नं. ११ मा छिन्, संगीता गुप्ता । लुम्बिनी साँस्कृतिक नगरपालिकाकी बासिन्दा संगीता अक्सिजन माक्ससहित बेडमा पल्टिएका श्रीमान्का गाला सुम्सुम्याउँदैछिन् । नीलो सर्ट लगाएका ३२ वर्षीय श्रीमान् औदिस गुप्ता उपचारार्थ भर्ना छन् । उनी आफ्नो सल घरी निधारमा पुर्‍याइदिन्छिन् त कतिबेला खुट्टामा छोप्छिन् ।

यसैगरी उनकाे एक साता अस्पतालमै श्रीमान्काे स्याहारमा बित्याे । औदिसलाई २६ वैशाख कोरोनाको पोजिटिभ आएको थियो । श्वासप्रश्वासमा समस्या भएपछि अस्पतालमा ल्याइए पनि अक्सिजन पाइएन् । आफन्त, छिमेकी, ईष्टमित्रसँग हारगुहार गरेपछि अक्सिजनको जोहो त भयो तर, बेड पाइएन । उनलाई अक्सिजन लगाएर अस्पतालको भुइँमा राखियो ।

अक्सिजनको मात्रा कम हुँदै जाँदा नियमित अक्सिजन आवश्यक पर्‍याे । फेरि संगीता अक्सिजनको खोजीमा भौतारिन थालिन् । चिने जानेका सबैतिर फोन हानेपछि सिलिन्डर पाइयो । ६० हजार धरौटी राखेर ल्याएका दुईवटा सिलिन्डर अहिले संगीतासँग छन् ।

एक हप्ताभन्दा बढी बसाइँ भए पनि उनले अस्पतालबाट अक्सिजन पाएकी छैनन् । संगीता भन्छिन्, ‘समाचारमा त धेरै अक्सिजन आयो तर बिरामीलाई आएन । आखिर अक्सिजन कहाँ गएको छ ?’

तीन दिन बेड नहुँदा भुइँमै औदिसको उपचार भएकोमा अहिले भने बेड पाइएको छ । ‘अस्पतालमा विजोग छ । न बेड छ, न अक्सिजन । चिकित्सकको रेखदेख पनि कमै छ,’ उनको गुनासो छ ।

अस्पतालमा बेड पाउन कसैको मृत्यु नै हुनुपर्ने अवस्था रहेको उनी बताउँछिन् । ‘आत्तिदै अस्पतालमा बिरामीहरू आउँछन् । बेड हुँदैन । भुइँमा बस्छन् । चिकित्सकले अक्सिजन आफैँ ल्याउनुस् अनि औषधि हामीले दिन्छौँ भन्नुहुन्छ । तर, बिरामीका आफन्तले अक्सिजन खोज्दाखोज्दै बिरामीले ज्यान गुमाएका छन्,’ उनले भनिन् ।

एउटा सिलिन्डरले बढीमा पाँच घण्टा पुग्छ । अक्सिजन भर्न सजिलाे छैन । सामान्य व्यक्तिले अक्सिजन पाउन र भर्न नसक्ने अवस्था रहेकाे संगीताको अनुभव छ । ‘अस्पतालमा सिलिन्डर छैन । व्यक्तिगत किन्न पनि पाइँदैन । पाइहाले महँगो छ । पैसा नहुनेले त अकालमै ज्यान गुमाउँछन्,’ उनले भनिन् ।

संगीताको जस्तै पीडा छ, बुटवल ११ की रीमा बिकको । ७० वर्षीया आमालाई आकस्मिक कक्षभित्र दायाँ साइडको भुइँमा राखिएको छ । आमाको मुखमा अक्सिजन माक्स छ । रीमा आफूले माक्स र फेस सिल्ड लगाएकी छन् । आमाको हात र खुट्टामा पानीले चिसो बनाइदिँदै छन् । आमाले शीतल भएको महशुस गरेर हात हल्लाउँदा रिमाले केहीबेर अझै चिसो पार्नुपर्ने भन्दै आमालाई सम्झाउँदै छिन् ।

चार दिन भयो रीमाको यस्तो दैनिकी । रीमाका आफन्त अक्सिजन सिलिन्डरको जोहोमा बिहानदेखि साँझ र कतिबेला राति पनि दौडिन्छन् । रीमा भने आमासँग भुइँमा बसेर स्याहार गरिरहेकी छन् । तर, उनले पनि अस्पतालबाट अक्सिजन पाइएकी छैनन् । आफैँले खाेजेर ल्याएको अक्सिजन आमालाई लगाइदिएको उनले बताइन् ।

रीमाको गुनासो अक्सिजन नपाउनु मात्र छैन, अस्पतालको चिकित्सकीय व्यवस्थापनप्रति पनि छ । आकस्मिक कक्षभित्र बेड र भुइँमा बिरामी हुँदासमेत बढीमा दुई जना मात्र चिकित्सक खटिएका छन् । त्यसले गर्दा बिरामीको समस्या चिकित्सकले सुन्न पनि समस्या भएको उनी गुनासो गर्छिन् ।

‘घरमा राखे उपचार नपाएरै ज्यान जाला भन्ने डर, अस्पतालमा आउँदा बेड छैन, अक्सिजन छैन । डाक्टरसमेत छैनन्,’ उनले भनिन् ।

एम्बुलेन्सबाटै अक्सिजनको गुहार, सुन्दैन कोही

अस्पतालको आकस्मिक कक्षको गेट हुँदै लु ३ च १२६९ नं. को एम्बुलेन्स कोभिड आकस्मिक कक्ष अगाडि आएर रोकिन्छ । हतारहतार चालक पछाडि आएर ढोका खोल्छन् । एम्बुलेन्सभित्र एक महिला बेडमा सुतेकी छन् भने अर्कीले 'आमा आमा' भन्दै बाेलाएकी छन् । एम्बुलेन्सबाटै त्यी महिलाले अक्सिजन ल्याउन भन्दै सुरक्षागार्डतिर भन्छिन् । निरीह सुरक्षा गार्ड अक्सिजन छैन मात्र भन्छन् ।

यति गर्दागर्दै केही समय बित्छ । भित्रबाट अर्का सुरक्षागार्ड र एम्बुलेन्स चालकले बिरामी लैजाने स्टेचर ल्याउँछन् । अनि आकस्मिक कक्षभित्र लैजान्छन् ।

एम्बुलेन्सबाटै अक्सिजनको हारगुहार गर्ने सैनामैनाकी पवित्रा (नाम परिवर्तन) रहेछिन् । आमालाई साता दिनदेखि घरमै आइसोलेसनमा राखे पनि श्वासप्रश्वासमा समस्या भएपछि अस्पतालमा ल्याएको उनले बताइन् ।

‘यहाँ बेड पनि छैन । आमा गम्भीर हुनुहुन्छ । बोल्नसमेत राम्ररी सक्नुभएको छैन । न अक्सिजन छ । अब के हुने हो थाहा छैन,’ उनले पीडा सुनाइन् ।

अहिले आकस्मिक कक्षभित्र भुइँमै आमालाई स्लाइन चढाएर राखेको र चिकित्सकले अक्सिजन ल्याउन भनेको उनले बताइन् । ‘कहाँ खोज्न जाने हो अक्सिजन पाइएको पनि छैन’ उनले दुखेसाे पाेखिन्, ‘आफन्तलाई खोजिदिन भनेकी छु । साँझसम्म आउँछ कि ।’

सरकारी अक्सिजन जान्छ कहाँ ?

लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा. राजेन्द्र खनालले तीन दिनअघि व्यथा-१ भन्दै सामाजिक सञ्जालमा लेखे, ‘१० दिनभन्दा बढी भइसक्यो । यताउती गुहार्‍यो । तीनवटा उद्योगमा दुई/दुई वटाको दरले भाडामा लिएका गाडीलाई लाइनमा राख्यो । हरेक खेपमा २५ वटा रित्तिएका सिलिन्डर पठाउँदा मुस्किलले भरिएका १० वटा सिलिन्डर आउँछन् । कोभिड आईसीयूमा जीवनको धिपीधिपी भएकाहरूको निम्ति जोड्यो । अरुलाई अक्सिजन पुग्दैन ।’

डा. गौतमले लेखेजस्तै अस्पतालमा अहिले पनि अक्सिजन छैन । तीनवटा उद्योगबाट आउने अक्सिजन आईसीयू र भेन्टिलेटरका लागि मात्र पुग्ने गरेको छ । बिरामीका आफन्तले आफैँ जोहो गरेर अक्सिजन नल्याउने हो भने उपचार नै गर्न नसकिने डा खनाल बताउँछन् ।

अहिले अस्पतालमा रोहिणी- ४ स्थित छिपागढकाे शंकर अक्सिजन, चिलियाकाे लुम्बिनी अक्सिजन र पडषरीकाे लुम्बिनी अक्सिजनले आलोपालो अक्सिजन उपलब्ध गराउँदै आएका छन् । नेपालगञ्जको एचओ सप्लायर्सले अक्सिजन आपूर्ति गरेको छैन । आपूर्तिभन्दा बढी अक्सिजन माग हुँदा अस्पतालमा अक्सिजनको हाहाकार भइरहेको खनालले बताए ।

व्यक्तिलाई घरघरमा अक्सिजन सिलिन्डर लैजान रोक्नुपर्ने र लगेका सिलिन्डर तुरुन्त फिर्ता गरी कोभिड अस्पताललाई पूरा चाहिने मात्रामा बिरामीको संख्या हेरी उपलब्ध गराउने हो भने अक्सिजनको अभाव कम हुने डा. खनालले बताए ।

‘व्यक्तिले भर्न लैजाने, अनि बाहुबलीका स्थानीय निकायले पहिला भर्ने, कोभिडका सिकिस्त बिरामी हेर्ने अस्पतालले नपाउने भएपछि अस्पतालमा छट्पटाएकाहरूको जीवनको सामूहिक रूपमा बत्ति निभ्ने भो’ उनले भने–‘ स्टाफहरूलाई अक्सिजन भर्ने उद्योगमै राखेर पनि रातभरी सबै ठाउँमा पेट्रोलिङ गरेर पनि भएको छैन । केही सुधार भए पनि खोजेभन्दा थोरै हुन्छ । फेरि उही कहानी,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, जेठ ४, २०७८ १९:३४