चिकित्सकले बोलाउँदा झसङ्ग हुन्छन्, संक्रमितका कुरुवालाई अस्पतालमा पनि शान्ति छैन

चिकित्सकले बोलाउँदा झसङ्ग हुन्छन्, संक्रमितका कुरुवालाई अस्पतालमा पनि शान्ति छैन

A+ A A-

ललितपुरस्थित पाटन अस्पतालको कोभिड वार्डबाट हिजाे राति ११ बजेतिर डाक्टरले लेखिदिएको सानो चिर्कटो बोकेर हतारिँदै एक युवक निस्किए । दौडिँदै उनी मेडिकल पुगे । त्यहाँ केही किने । त्याे बाेकेर उसैगरी उनी कोभिड वार्डमा छिरे । उनको दौडधुप अझै सकिएन । हात समाएर एक महिलालाई वार्डको ढोकामै राखिएको एक्स-रे मेसिनअगाडि उभ्याए ।

महिला एक्लै अडिन सकिनन् । अनि तिनै युवकले हात थामिदिए । महिलालाई वार्डमा लगेपछि उनी आफूले लगाएको फेसशिल्ड फुकालेर पसिना पुछ्दै वार्डको ढोकामा आएर उभिए । एक हप्तादेखि उनकाे दिनरात यसैगरी बितिरहेकाे छ ।

कोभिड वार्डको ढोकामा उभिएर एकटकले अस्पतालको शय्यामा पल्टिरहेकी आफ्नी आमालाई हेरिरहेका थिए उनी । सुरक्षागार्डले उनलाई ढोकाबाट हट्न आग्रह गरेपछि एक्लै फतफताए, ‘भित्र हेर्‍याे कि झन् डर लाग्छ !’

भोक, निद त्यागेर दिनरात नभनी अहोरात्र आमाको रेखदेखमा खटिएका उनले मसिनो स्वरमा भने, ‘राति झन् गाह्राे हुन्छ आमालाई ।’ उनी रातभर सुत्दैनन् । डाक्टरले आफूलाई जतिखेर पनि बोलाउन सक्छन् भनेर उनी ढोकामै उभिन्छन् ।

आमालाई निकै गाह्राे भएपछि उनी भित्र जान्छन् । आमाको हात सुमसुम्याउँछन्, तर वार्डभित्र आफन्तलाई धेरै बेर बस्न दिइँदैन ।

रातभर नसुतेपछि उनी दिउँसो एकछिन अस्पतालकै आँगनमा रहेको बेञ्चमा निदाउँछन् । ‘के निदाउनुथ्यो र सर,’ उनी गह्रौँ स्वरमा भन्छन्, ‘एकछिन बेञ्चमा ढल्किन्छु । बोलाई पाे हाल्छन् कि भन्ने पीरले निद आउन्न ।’ हेटौँडाबाट आमालाई अस्पताल ल्याएदेखि उनले भोक, प्यास, निद्रा बिर्सनुपरेको छ ।

कोभिड वार्डअगाडि उभिएर वार्डभित्र रहेका आफन्त, परिवारजनको जीवनको कामना गरिरहेका उनीजस्ता धेरै मानिस छन् । रात होस या दिन । घाम लागोस् कि पानी परोस् । यसैगरी ढोकामा उभिन्छन् संक्रमितका आफन्त । हरेक पटक वार्डभित्रबाट स्वास्थ्यकर्मी निस्कँदा दौडिँदै गएर स्वास्थ्यकर्मीलाई सोध्छन्, ‘कस्तो छ अवस्था ?’

मनमा आस बोकेर पनि ज्यानले नधानेपछि कतिपय त अस्पतालको आँगनमै रहेको बेञ्चमा पल्टिन्छन् । कोही वार्डअगाडि राखिएको टेन्टमा पल्टिन्छन् । वार्डभित्र रहेकाहरू त तैबिसेक अक्सिजनको भरमा प्राण धानिरहेका छन् । चिकित्सकको निगरानीमा छन् ।

बाहिर पर्खिनेहरू भने त्यसै त्यसै छटपटिन्छन् । अतालिन्छन् । छटपटीमा बिताइएका एक क्षण पनि उनीहरूका अगाडि एक जुग जति लामो भएर आइदिन्छ । ‘अझै कति दिन लाग्ने हो ?’ उनी सशङ्कित छन्, ‘पहिलेभन्दा सुधार भाको छ भन्या छन् डाक्टरले ।’ उनी आफैँलाई ढाडस दिन्छन् ।

वार्डभित्रबाट स्वास्थ्यकर्मीले बिरामीको नाम लिँदै आफन्त बोलाउँदा उनीहरूको मन सशङ्कित हुन्छ । मुटु ढक्क फुल्छ, अशुभ खबर सुन्न नपरोस् भन्ने कामना गर्दै वार्डमा छिर्छन् बाहिर पर्खिरहेका आफन्तहरू ।

हेटौँडाका यी २५ वर्षे नौजवान त झन् वार्डबाट डाक्टर बाहिरिँदा पनि डराउँछन, ‘आमाको नाम लिँदै भित्र बोलाएको बेला, भित्रबाट डाक्टर बाहिर आउँदा त सातो नै जान्छ नि सर !’ यही छटपटी र चिन्ताले उनी निदाउन पनि सक्दैनन् ।

पाटन अस्पताल मात्र होइन, महाराजगञ्जस्थित शिक्षण अस्पतालमा पनि बिरामी कुरुवाको हाल उस्तै छ । बारा कलैयाका विरेन्द्र कुशवाह र मञ्जु कुशवाह अस्पतालको सिढीँमा बस्न थालेको ९ दिन पुग्यो । त्यही निदाउँछन, त्यही बस्छन्, त्यही खान्छन् । ‘भित्र बिरामी छ,’ विरेन्द्र भन्छन, ‘भित्र बसौँ आफैलाई सर्ला भन्ने डर, होटलमा बसौँ पैसा छैन, काठमाडौंमा आफन्त छैनन् ।’

बिरामीलाई अस्पतालले नै खाना दिन्छ । मञ्जु र विरेन्द्र भने अस्पतालकै क्यान्टिनमा किनेर खान्छन् । ‘एम्बुलेन्स आएका आयै छन्,’ मञ्जु सुनाउँछिन्, ‘सबका नाकमा पाइप (अक्सिजन) लगाकाछन् । ति देखेरै मलाई त डर लागिसक्यो ।’

शिक्षण अस्पतालकै आँगनमा आफ्ना ५० वर्षे पतिको कुरुवा भएर बसेकी छन् जालकुमारी कार्की । एउटा सानो म्याट्रेस र पातलो आढ्नेको भरमा रात बिताइरहेकी उनले हावामा धारे हात उचाल्दै भनिन्, ‘कहीँ नाभाको के बिराम आयो होला है यो बाबु ?’

उपत्यकाका सबै कोभिड अस्पतालका आँगनमा, ढोकामा मलिन अनुहार लिएर पर्खिरहेका आफन्त भेटिन्छन् । मस्कले अनुहार छोपिएको हुन्छ । वार्डको ढोकाबाट भित्र चीहाउँदा, चिहाउँदा थाकिसकेका उनीहरूका आँखाका कुनामा जीवनप्रतिको आश देखिन्छ । आफन्त र परिवाजनप्रतिको अगाध प्रेम देखिन्छ ।

टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सुरुवा अस्पतालको आकस्मिक कक्षको ढोका बाहिरैको बेडमा राखिएकी दिदीलाई हेर्दै बसिरहेका छन् प्रवेश राई ।

साइरन बजाउँदै आउने एम्बुलेन्स र आकस्मिक कक्षभित्रबाट आइरहनने बिरामीको क्रन्दनमाझ उनी आफ्नी दिदीलाई चढाइएको अक्सिजन सिलिन्डरको मुखमा जोडिएको घडी जस्तो सुईमा हेरिरहेका छन् । त्यही अक्सिजन नै अहिले उनकी दिदीको प्राण रक्षा गर्ने सञ्जीवनी बुटी हो ।

विज्ञहरू भन्छन्, ‘मानव जातिले दोस्रो विश्वयुद्धपछि सामना गरेको सबैभन्दा ठूलो कहर हो कोरोना संकट ।’

सरकारी अस्पतालका चोटा, ढोका र आँगनमा छटपाइरहेका अधिकांशलाई आफैँ पो संक्रमित हुने हुँ कि भन्ने पीरले पनि सताएको छ । ‘गाँण फाल्न गएको, गाणँ सल्काएर आए,’ भन्या जस्तो होला भैसक्यो,’ पाटन अस्पताल एक महिलाले भनिन् । चाबहिलबाट आएकी उनका श्रीमान् संक्रमित छन् ।

‘घरीघरी भित्र (वार्ड) जानुपर्छ, डाक्टरहरू पो पीपीई (पर्सनल प्रोटेक्टिभ इक्युपमेन्ट) लगाएर बसेका छन्,’ उनी चिन्ता गर्छिन्, ‘यही मास्क र फेस शिल्ण्डले कति छेक्छ ? बिरामीलाई ओल्टाई, पल्टाई गर्नुपर्छ ।’

बर्षौं सँगै बसेको । जीवनको आधा समय बिताएका श्रीमान् बिरामी हुँदा पनि उनीसँगै बस्न नपाउँदाको पीडा छ, जालकुमारीसँग । त्यसैले त उनी कामना गर्छिन्, ‘यस्तो बिराम त कसैलाई नलागोस बाबु । आफ्नै मान्छेसँग बस्न नपाइने ।’

सोमबार पशुपति आर्यघाटको दृश्य डरलाग्दो थियो । भयाभह थियो । आर्यघाटमा जीवनको कामना समाप्त हुन्छ । आफन्तजनको एकोहोरो क्रन्दन र पीडाको चित्कार मात्र सुनिन्छ ।

रुँदारुँदै बेहोस भएकालाई पानी छम्केर होशमा ल्याउने प्रयत्न गरिहेका आफन्तजन आफैँ बेहोसीमा हुन्छन् । बागमती किनारमा शव जलाउन ठाउँ अपुग भएपछि डोजरले सम्याएर शव जलाउने ठाउँ बनाइएको छ ।

उपत्यकाभित्रका अस्पतालमा मृत्यु भएका कोरोना संक्रमितलाई विद्युतीय शवदाह गृहमा जलाइन्थ्यो । आईतबार राति विद्युतीय शवदाह गृह बिग्रिएपछि पशुपति क्षेत्र विकास कोष र नेपाली सेनाले बागमती किनारमै शव दाह गरे । बागमती किनारमा सोमबार करिब ३० शवको दाह संस्कार गरियो ।

नागरिक महामारीले आक्रान्त भइरहँदा राजनीतिक चटक देखाइरहेको सरकारले यसअगाडि नै महामारी नियन्त्रणबाहिर गइसकेको भन्दै हात उठाइसकेको छ ।

नागरिकको ज्यान जोगउने प्रयासमा लाग्नुभन्दा पहिले नै सरकारले धेरै भन्दा धेरै शव व्यवस्थापन गर्ने निर्णय गरिसकेको छ । मृत्यु भएका संक्रमितको शव व्यवस्थापनको जीम्मा लिएको नेपाली सेनाले पनि सामुहिक दाहसंस्कार गराउनुपर्ने भनिसक्यो ।

अस्पतालमा रहँदा बिरामीसँग बस्न नपाएको गुनासो गरिरहेका आफन्तजनहरू मसानघाटनमा भने अन्तिम पटक अनुहार समेत हेर्न नपाउँदा पीडाले रन्थनिन्छन् । अस्तु समेत सुरक्षार्कीले बटुलेर ल्याइदिन्छन् । अन्तिम पटक सँगै बस्न नपाएको, मायाले सुमसुम्याउन नपाएको पीडाले आर्यघाटनमा आँशुको भेल बगाइरहेका आफन्त र परिवारजनलाई आजीवन पच्छ्याइरहनेछ ।

लकडाउनले शहरको कोलाहल शान्त भए पनि सडकमा बेपत्ता दौडिने एम्बुलेन्सको साइरन र आर्यघाटमा सुनिने रोदनले शहरबासीको मन भने अशान्त पारेको छ । आर्यघाटमा न तपाईसँग प्रश्न हुन्छन, न त कुनै जवाफ नै हुन्छ । एकोहोरो बिझाइरहने मन मात्र हुन्छ ।