के उनको गल्ती पार्टीमा योनी लिएर जानु थियो ?

A+ A A-

यो फिल्मको प्रमुख पात्र क्यासी हुन् । उनको साथी निनाको बलात्कार भयो ।

उनी क्लासमा सँगै पढ्ने केटाहरूसँग कुनै पार्टीमा गएकी थिइन् । त्यसमध्येको एउटा केटाले त्यसैबेला बलात्कार गर्‍यो ।

निनाले रक्सी खाएकी थिइन् । रक्सी त केटाले पनि खाएको थियो । रक्सीले बलात्कार गराएको भए उनले केटालाई बलात्कार गर्न पनि सक्थिन् होला । तर, उनले केटालाई बलात्कार गरिनन् । केटाले उनलाई बलात्कार गर्‍यो ।

वरपर बसेर रक्सी खाइरहेका केटाका साथीहरूले त्यसलाई गलत देखेनन् । उनीहरू होहल्ला गर्दै हाँसे । उनीहरूले उल्टै केटाको हौसला बढाए । भिडियो खिचे ।

रक्सी खाएको केटालाई मैले नै बलात्कार गर्नुपर्छ भन्ने आँट कसरी आयो ? के उसले बलात्कार गर्नुलाई आफ्नो अधिकार सम्झिएको थियो ? के उसलाई बलात्कार गरेपछि आफूलाई केही हुँदैन भन्ने थाहा थियो ? के उसलाई रक्सी खाएर मातेको बेला मैले बलात्कार गरेँ भने कोही रोक्न आउँदैनन्, बरु मरीमरी हाँस्छन् भन्ने थाहा थियो ? भिडियो खिच्छन् भन्ने थाहा थियो ?

अनि त्यो घटना बाहिर आएपछि आफूलाई साथीहरू र अन्य संरचनाले सजिलै बचाउँछन् भन्ने पनि थाहा थियो ?

थाहा थियो भने उसलाई कसरी थाहा भयो ? कसले सिकायो ?

त्यो घटनापछि केटालाई केही भएन । स्कुल तथा कानुनी प्रणालीले केही पनि गरेन । मेडिकल स्कुलकी डिनले त केसमा प्रमाणको कमी भनेर केस नै खारेज गरिदिइन् । वकिलले उल्टै निनालाई केस फिर्ता गर्न दबाब दिए । निना र क्यासीकै केही केटी साथीहरूले पनि त्यो बेला दुवै मातेकाले यौन सम्पर्क भएको तर बलात्कार नभएको निष्कर्ष निकाले ।

पीडितलाई उल्टै पीडा थपियो । ऊ केटा भएकैले जोगियो । ऊ पीडक भए पनि उसलाई त्यसले केही फरक परेन । ऊ उम्कियो । तर, पीडित निनाले थप पढ्न सकिनन् । उनलाई त्यो घटनाले छोडेन । त्यो भिडियोले छोडेन । उनले कलेज छोडिन् । संसार पनि छोडिन् ।

उनको गल्ती एउटा पार्टीमा गएर अरू साथीहरूले खाइरहेको रक्सी खानु थियो । आफ्नो कक्षाका साथीहरूसँग विश्वास गरेर नाच्नु थियो । उनको गल्ती पार्टीमा योनी लिएर जानु थियो । केटी भएर जानु थियो ।

ओरिजिनल स्क्रिनप्ले विधामा यसपल्टको ओस्कार जितेको फिल्म 'प्रमिसिङ योङ विमन' ले यिनै निना र क्यासीको कथा बोल्छ । निनाको बलात्कार र मृत्यु सहन नसकेर त्यसको बदला लिन लागिपरेकी क्यासीको कथा भन्छ । उनको बदलाको कथा भन्दै यौन हिंसालाई नदेखेजस्तो गर्ने र देखे पनि लुकाउन लागिपर्ने विविध संरचनाको कथा भन्छ ।

निना डाक्टर बन्नेवाला थिइन् । त्यो घटनापछि जब उनले मेडिकल स्कुल छोडिन्, क्यासीले पनि छोडिन् । निना बितेको वर्षौं भइसकेर पनि उनले भुल्न सकेकी छैनन् । निनासँग त्यो दिन पार्टीमा सँगै हुन नपाएको पीडा बिर्सिन सकिरहेकी छैनन् ।

उनले घाँटीमा निनाको नामको लकेट लगाएकी छन् । त्यो लकेटलाई न्याय नदिई सास फेर्न सकिरहेकी छैनन् । यो फिल्मले क्यासीले बाँचेर पनि सजिलो गरी फेर्न नसकेको त्यही सासको कथा भन्छ ।

०००

फिल्मले पुरुषलाई दुईवटा बलिया प्रश्नहरू सोधेको छ । ती प्रश्नहरू जतिपल्ट सोच्यो, उतिपल्ट गुणनको आकार लिएर ठूला हुँदै जान्छन् ।

क्यासी आजकाल मातेको अभिनय गर्छिन् । मातेकै कारण निना मर्नुपरेको घटनाको पीडा भुलाउन कुनै नजिकैको पार्टीमा गएर मातेर लट्ठ भएको नाटक गर्छिन् । भलादमी बनेर आफूलाई मद्दत गरेजस्तो गर्न आउने युवकहरू पर्खिन्छिन् । उनीहरू देखिँदा सहयोग गर्न खोजेजस्तो गर्छन् तर भित्री मनमा उनीसँग यौनसम्पर्क गर्न चाहन्छन् । उनीसँग जबर्जस्ती गर्न चाहन्छन् । उनी थाहा नपाएझैँ गरी ती केटाहरूको मद्दत लिन्छिन् ।

एउटा केटाले उनलाई त्यस्तै एक पार्टीबाट उठाउँछ । घर पुर्‍याएर उनको शरीरसँग खेल्न थाल्छ । उनी विस्तारै आवाजमा 'यो के गरिरहेको' भनेर सोध्छिन् । ऊ सुन्दैन, बरु उनको सुन्दरताको वर्णन गर्छ । उनलाई जबर्जस्ती चुम्बन गर्छ । उनका स्तनहरू चलाउँछ । उनी 'यो के गरिरहेको' भन्ने प्रश्न दोहोर्‍याउँछिन् तर सुन्दैन । जब ऊ सुन्दरताको वर्णन गरेर जबर्जस्ती गर्दै उनको योनीसम्म पुग्न लाग्छ, तब उनी जुरुक्क उठ्छिन् र नमातेको कडा स्वरले भन्छिन् 'तँ यो के गरिरहेको छस् ?'

यो प्रश्न फिल्मको त्यो दृश्यको त्यो युवकलाई मात्र सोधिँदैन । अर्को युवकले अर्को पार्टीमा उनलाई त्यसरी नै उठाउँछ । त्यसरी नै जबर्जस्ती गर्छ । त्यसरी नै उसको योनीको नजिक पुग्छ ।

उसलाई क्यासी सुरुमा विस्तारै 'मलाई घर जानु छ' भन्छिन् तर ऊ सुन्दैन । दोहोर्‍याउँछिन्, सुन्दैन । ऊ जब यौनको अन्तिम उन्मादमा पुग्छ, उनी मातेको अभिनयबाट वास्तविक अनुहारमा आउँछिन् र चिच्याउँदै भन्छिन्, 'मलाई घर जानु छ ।'

यो प्रश्न पनि त्यो युवकलाई मात्र सोधिँदैन । पहिलो प्रश्न एउटा कुनै घटनाविशेषमा नभएर महिलाको योनीलाई आफ्नो अधिकार सम्झिने समग्र पुरुषहरूलाई सोधिन्छ । हरेक तवरले जबर्जस्ती गर्ने हरेक युवक र पुरुषलाई सोधिन्छ । उनीहरूको गहिरिएको नियत र महिलालाई यौनअंगमा सीमित गर्ने उनीहरूको सोचलाई सोधिन्छ । त्यसले विस्तारै लिङ्गको दायरा लाग्छ । अनि बलात्कार गर्ने युवक, यसबाट बचाउन खोज्ने आफन्त, संरक्षण गर्न खोज्ने राजनीतिक दल, देखेको नदेखेझैँ गर्ने सामाजिक सञ्जाल, व्यक्ति, संस्था, अदालत, नागरिक समाज, राजनीतिकर्मी, पत्रकार सबैलाई सोधिन्छ ।

यो सबै भइरहँदा 'तिमीहरू सबै के गरिरहेका छौ ?'

दोस्रो प्रश्नमा आएको 'घर' केवल क्यासी जान चाहेको घरमा मात्र सीमित रहँदैन, यो हरेक पीडितको घर भइसक्छ । हरेक पीडितलाई सकुशल पर्खिरहेको घर । जस्तो गएको हो, त्यस्तै फर्किन पाउने घर । यसले घरबाट निस्किएपछि फर्किउञ्जेलसम्म हुने हरेक प्रकारका दुर्व्यवहार, यातना, पीडा, सबैलाई समेट्छ जसले एउटा केटीलाई सकुशल घर पुग्न दिँदैन । एउटा मान्छेलाई सकुशल घर पुग्न दिँदैन । सुरक्षित घर पुग्न पाउने अधिकारलाई महसुस गर्न दिँदैन ।

'कसैको सकुशल घर जान पाउने अधिकारलाई कुनै लिङ्ग, जाति, वर्ण, धर्म, विचार आदिका आधारमा लुछेर संसारले यो के गरिरहेको छ ?'

यी दुई प्रश्न मिसिएर फिल्म हेरिसकेपछि लामो समय दिमागमा गुञ्जिरहन्छन् ।

०००

क्यासीले बदला लिनलाई जतिजति मान्छेहरू भेट्दै जान्छिन्, ती सबै पात्रहरूमा पुरुषलाई सजिलो हुने गरी बनाएका संरचनाहरू मिसिन्छन् । पुरुष संरचनाको बचाउ केवल पुरुषले मात्र दिइरहेका छैनन् । त्यहाँ शक्तिमा रहेका महिलाहरू पनि छन्, जो हरेक समस्यालाई पीडितको पक्षबाट हेर्दैनन् । उनी ती संरचनालाई आँखा जुधाएर प्रश्न गर्दै जान्छिन् । तीसँग बहस गर्दै जान्छिन् ।

सबैभन्दा मुख्य कुरा तिनलाई कुनै पीडित परेको त्यो समस्यामा आफू वा आफ्नो भन्दा नजिकको मान्छे पर्दा कस्तो हुन्छ सम्झाउँदै जान्छिन् ।

उनी आफ्नो पुरानो केटी साथीलाई भेट्छिन्, जसले निनाको बलात्कार भएको कहिल्यै स्वीकारिनन् । तीनलाई मातेको बेला त्यसो हुनु सामान्य लाग्छ । यसले बलात्कार र यौन हिंसाजस्ता केसमा अर्को कुनै कारण देखाएर यस्तो त भइरहने हो भनेर सामान्यीकरण गर्ने सबैलाई व्यङ्ग गर्छ । ती कारण कहिले 'छोटो लुगा' त कहिले 'सरकारले गरेको होइन' भन्ने आशयमा हामीले पनि सुनिरहेकै हौँ ।

उनी ती साथीलाई रक्सीले मताउँछिन् र एक मान्छेलाई उनीसँग रात बिताउन लगाउँछिन् । त्यो मान्छेले उनलाई केही गर्दैन तर उनको मनमा केही भयो कि भन्ने छाप पारिरहन्छ । उनी त्यसलाई बोकिरहन अधैर्य हुन्छिन् । उनलाई निनाले भोगेको अधैर्यता र बेचैनीको थोरै हिस्सा पनि महसुस हुन्छ ।

क्यासी मेडिकल स्कुलकी डिनलाई भेट्छिन् । ती तिनै डिन हुन्छिन् जसले निनाको केसमा प्रमाण नपुगेको भनेर खारेज गरेकी थिइन् । उनले आफैँले खारेज गरेको केस बिर्सिसकेकी थिइन् । क्यासी उनलाई केस सम्झाउँछिन् । तर पनि डिन केटाकै पक्ष लिएर बोल्छिन् । भन्छिन्, 'हाम्रोमा यस्ता आरोपहरू त आइरहन्छन् । तर, त्यसो भन्दैमा एउटा जवान केटाको जीवन हामीले बर्बाद गरिदिन त हुँदैन ।' क्यासी जब आफूले उनको छोरीको अपहरण गरेको र केही मातेका केटाहरूसँग कोठामा राखिदिएको सुनाउँछिन्, त्यसपछि बल्ल डिन डराउँछिन् ।

उनका यी दुई भेटले आफूलाई व्यक्तिगत रूपमा नपरुञ्जेल कुनै पनि घटना हुन नसक्ने भनेर सामान्यीकरण गर्ने सबै संरचनालाई प्रश्न गर्छ । उनले डिनलाई पीडकको होइन, पीडितको जिन्दगी के भयो वा के हुन्छ भनेर सोच्ने हो भने पनि धेरै कुरा परिवर्तन हुन्छ भनेको सन्देश फेरि पनि दर्शकलाई फिल्मले बाँड्न चाहेको छ ।

हाम्रो समाज र यसका संस्थाहरू पीडितलाई प्रश्न गर्न र उसको दोष निकाल्न अभिशप्त छ । सामाजिक सञ्जालमा शिक्षकले यौन दुर्व्यवहार गरेका केसहरू आउँदा 'आफैँ खोज्दै गई होला अनि' भन्न अभिशप्त छ । सामाजिक सञ्जालहरूमा विभिन्न व्यक्तिलाई गरेका कन्फेसनहरू आउँदा 'फाइदा हुञ्जेल नजिकिने अनि फाइदा नभएपछि फसाउने' भन्न अभिशप्त छ । श्रीमतीले अनुहारमा एसिड खन्याएका श्रीमान्‌लाई 'यसले केही गर्‍यो होला, र त खन्याई' भन्ने बानी परेको छ ।

पर बसेर भइरहेको घटना हेर्न रमाइलो मान्छ । पीडितलाई 'यसलाई त्यस्तो परेको रे नि' भन्दै औँला देखाउँदा खुसी मान्छ ।

अनि कानुन निनाको केसमा उनलाई केस फिर्ता लिन दबाब दिने वकिलजस्तै पीडितलाई नै केस फिर्ता लिन दबाब दिन वा मेलमिलाप गराउन अभिशप्त छ ।

यो फिल्मले हाम्रा सबै ती कम्फर्ट जोनहरूलाई आँखा जुधाएर प्रश्न गर्छ । क्यासीले डिनलाई भनेको 'हामीले जहिल्यै पनि केटाको पक्षबाट केसलाई हेर्यौं, पीडकको पक्षबाट मात्र हेर्‍यौँ, यो हेराइ अब फेर्नुपर्छ' भनेको कुरा त्यसैले पनि त्यही दृश्य र त्यही सन्दर्भमा मात्र सीमित रहँदैन ।

०००

फिल्ममा क्यासीले भेटेको निनाको केस फिर्ता गर्न दबाब दिने वकिलले भनेको एउटा संवाद महत्त्वपूर्ण छ । ऊ त्यो केस फिर्ता लिन लगाएकोमा ग्लानिले भरिँदै भन्छ 'अहिले इन्टरनेटको जमानामा फोहोर खोज्न सजिलो छ । तिमीलाई थाहा छैन, केटीको पार्टीमा मातेको एउटा फोटोले अदालतको जुरीलाई कति रिस उठाउन सक्छ ।'

हाम्रो समाजले केही असमान सीमाहरू बनाएको छ, जसले नजानिँदो तरिकाले महिला र पुरुषलाई छुट्याउँछ । त्यही कुरा केटाले गर्दा सामान्य देख्दा त्यही कुरा केटीले गर्दा अनौठो मान्छ । यसले असल र खराब भनेर आफू अनुकूलका निश्चित सीमाहरू बनाएको छ । केटाहरू बाहिर जाँदा केही नभन्ने त्यो सीमा केटीहरूको हकमा भने कसिलो भइहाल्छ । धेरै केटीसँग यौनसम्पर्क गर्ने केटाहरूलाई सामान्य मान्दा कसैसँग यौनसम्पर्क गरेकी केटीको सवालमा कसिलो भइहाल्छ । 'ऊ त केटा हो गर्छ' को बदलामा 'केटी भएर त्यस्तो गर्ने ?,' प्रश्नचिह्न खडा गरिहाल्छ ।

त्यसैले त बलात्कार गर्ने खुल्लमखुल्ला हिँड्न थाल्ने हाम्रो समाजमा बलात्कृतहरू वर्षौंसम्म अनुहार लुकाएर हिँड्न बाध्य पारिन्छन् ।

यो फिल्मले ती सबै संरचनालाई पीडकको पक्षबाट सोचेर होइन, पीडितको पक्षबाट सोचेर बोल्न सचेत गर्छ । र, त्यो सचेतना आउनका लागि आफ्नो नजिकको कुनै घटना नपर्खीन सावधान पनि गराउँछ । त्यसैले क्यासीले लिएका बदला केवल बदला मात्र होइनन्, उनले आफ्नो गुमेको निद्राको बदलामा कसैको निन्द्रा बिगारिदिएकी होइनन् । केवल निदाएको जस्तो गरेकाहरूलाई उठाएकी हुन् ।

आफूलाई पर्नुभन्दा पहिला नै कुनै पीडितले आफू पीडित हुँ भनेर सुनाएको कुनै कुरा, कुनै उजुरी, कुनै कन्फेसन वा कुनै लेखनलाई सिधै खारेज गर्नुभन्दा पहिला कमसेकम उसको पक्षबाट पहिल्याउँदै जान अनुरोध गरेकी हुन् । आफू र निनाको परिवारले फेर्न नसकेको सासलाई नजिकैबाट सुनाएकी हुन् ।

फिल्म सकिँदासम्म निना, क्यासी र उनको परिवारलाई परेको क्षतिले साह्रै दुखाउँछ । सायद क्यासीले कुनै घटनाले पुर्‍याएको क्षतिलाई नजिकैबाट महसुस गर्न अनुरोध गरेकी हुन् । त्यो क्षतिको कमी गर्न आफ्नो भूमिका खोज्नलाई अनुरोध गरेकी हुन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, वैशाख २०, २०७८ १०:४४