निषेधाज्ञाको निशानामा मजदुर : काम गर्न नपाएपछि सडकमा थाल थाप्न बाध्य

A+ A A-

निषेधाज्ञाका कारण रोजगारी गुमाएका मजदुरहरू नयाँ बसपार्कको रातो रिबनको घेराभित्र थाल थापेर बसिरहेका छन् ।

‘साहुले जागिरबाट निकाल्यो, अब के गरेर खाने ?,’ निषेधाज्ञासँगै जागिर गुमाएपछि खाना खोज्न बसपार्क आएका मदन सुवेदी बताउँछन् । निषेधाज्ञाअघिसम्म उनी न्युरोडको एक कपडा पसलमा काम गर्थे । १६ वैशाखबाट सरकारले निषेधाज्ञा लगायो । साहुले उनलाई कामबाट निकालिदियो ।

'अब म यो निषेधाज्ञामा कता जाऊँ ?,' मदन गुनासो गर्छन् । निषेधाज्ञामा उनलाई चिन्ता थपिएको छ- बिहान-बेलुकाको छाक कसरी टार्ने ? उनी छाक टार्नकै लागि बसपार्कसम्म आएका हुन् ।

‘एउटा सानो कोठा छ, भाडा तिर्न नसकेपछि त्यहाँ पनि के हुन्छ, थाहा छैन,’ मदन भन्छन्, ‘सक्नुहुन्छ भने काम खोज्दिनु । मागेर खानुभन्दा बरु दु:ख गर्छु ।’

गर्भवती भएकाले मदनले श्रीमतीलाई कोठामै छाडेर आएका छन् । उनले त्यहाँ खटिएका मान्छेलाई श्रीमतीका लागि खाना प्याक गरिदिन भने । खाना हात पर्नासाथ उनी हिँडे ।

०००

मदनजस्तै भोक मेटाउने लाइनमा छन् अशोक पुलामी । नख्खु खोलाको एक फर्निचर उद्योगमा काम गर्ने पुलामीलाई निषेधाज्ञा लागेपछि साहुले निकालिदियो ।

‘यहाँ खाना बाँड्दै छ भन्ने सुनेर आएको,’ उनले भने, ‘दुई दिन भयो, केही पनि खान नपाएको । खाएर कुरा गर्छु ल ।’

खाना खाइसकेपछि उनले आफ्नो दुईदिने भोकजीवन सुनाए ।

दुई दिनसम्म बाटोमा फालिएका खानेकुरा खाएर बसेका रहेछन् उनी । ‘यत्तिकै मर्छुजस्तो लाग्थ्यो, अब त बाँचिन्छ होला,’ उनी खुसी देखिए । तर, यसरी धेरै दिन नचल्ने उनलाई पनि थाहा छ । गाडी पाए आफ्नै गाउँ दोलखा फर्कने सुरमा छन् उनी ।

‘प्रयोग गरुन्जेल गर्‍यो, अहिले आपत्‌मा कामबाट निकालिदियो,’ उनी भन्छन् । अशोकका अनुसार उनले दुई महिनाको तलब पनि पाएका छैनन् ।

भोलि के खाने ? उनी आफैँ अन्योलमा छन् । ‘कसैले दिए हात थाप्ने हो,’ उनी भन्छन्, ‘दिएनन् भने के खानु ? आफूसँग केही छैन ।'

०००

नुवाकोटका जलबहादुर बुढालाई पनि निषेधाज्ञाले भोकै राखेछ । २४ घण्टापछि बल्लबल्ल खान पाएका उनी गएराति सडकमै सुतेको बताउँछन् । अब भने हिँडेरै नुवाकोट जाने तयारीमा छन्, उनी ।

‘यता खान-बस्नकै बिजोग भो । साहुले पनि काम खोस्दियो,’ उनी भन्छन्, ‘अब हिँडेरै घर जान्छु । भाग्य रै'छ भने बाँचिएला, भोकै मर्न लेख्या रै'छ भने बाटोमै सुतिदिऊँला ।’

रोग नियन्त्रणका लागि कडाइ गर्दैगर्दा मजदुरहरूका बारेमा पनि सरकारले सोच्नुपर्ने उनले बताए । ‘रोगले मरे पनि भोकले मरे पनि आखिर मर्नु नै त हो,’ उनी भन्छन्, ‘भोकको आवाज विस्फोट भयो भने सरकारलाई महँगो पर्छ ।’

०००

मदन, अशोक र जलबहादुरजस्ता करिब ५० जना मजदुर खानका लागि बसपार्क आएका थिए । कसैले त्यहीँ बसेर खाँदै थिए । कोही प्याक गरिरहेका थिए ।

करिब ३ सय सदस्य रहेको 'जय महांकाल युवा समूह'ले अलपत्र मजदुरलाई खाना खुवाउने बन्दोबस्त गरेको हो । अघिल्लो लकडाउनमा पनि यो समूहले खाना खुवाएको थियो । आपसमा चन्दा उठाएर खाना खुवाउन थालेको उनीहरूले बताए ।

अघिल्लो लकडाउनमा यो समूहले १ सय १२ स्थानबाट सेवा दिएको थियो । यस पटक नयाँ बसपार्कबाट उनीहरूले सेवा सुरु गरेका छन् । आइतबारदेखि वसन्तपुरमा समेत खाना खुवाउने सो समूहको तयारी छ ।

युवा समूहका अध्यक्ष लीलानाथ भण्डारीका अनुसार दिनमा करिब १ सय २० देखि १ सय ५० जनासम्म खानका लागि आउने गरेका छन् । बिहानको १० बजे र बेलुकाको साँझ साढे ५ बजे खाना खुवाइने गरेको उनले बताए ।

सरकारले निषेधाज्ञामा मजदुरलाई राहत नदिई उपेक्षा गरेकाले उनीहरूको प्राण रक्षार्थ सकेजतिलाई खाना खुवाउने उनी बताउँछन् ।

‘राज्यले निषेधाज्ञा लगायो, तर मजदुरका लागि कुनै राहत प्याकेज ल्याएन । यही तालले त रोगबाट बचाउने बहानामा यिनीहरूले भोकभाकै मान्छे मार्छन्,’ भण्डारी भन्छन्, ‘आजै दिनमा २ सय भोका नागरिक निस्किसके, भोलि झन् यो संख्या बढेर कति पुग्ला ?’

प्रकाशित मिति: आइतबार, वैशाख १९, २०७८ १२:१४