खुट्टाले नरोकेको एउटा प्रतिभा

A+ A A-

सीता सुवेदी सानैदेखि नृत्यमा रुचि राख्थिन् । बाल्यकालमा स्कुलका विभिन्न सांस्कृतिक कार्यक्रममा उनी भाग लिन्थिन् । उनी नृत्यलाई निरन्तरता दिँदै भविष्यमा एक कुशल डान्सर बन्न चाहन्थिन् ।

उनी १२ वर्ष टेक्दै थिइन् । तर, उनले आचानक खुट्टा गुमाउन पर्याे ।

‘कक्षा ७ मा पढ्दै थिएँ । मेरो देब्रे खुट्टामा चिलाएजस्तो भयो । सानो घाउ भएजस्तो भएको थियो । अस्पतालमा चेक गरेपछि क्यान्सर देखा पर्याे,’ उनले विगत सुनाइन् ।

क्यान्सर भएको पुष्टि भएपछि सीताको मनमा ठूलो भूकम्प गयो । त्यति मात्र होइन, डाक्टरले खुट्टै काट्नुपर्छ भन्दा सपना भत्कियो ।

‘मेरा लागि बाँच्नु ठूलो कुरा रह्यो । त्यही भएर पनि खुट्टा नै काट्नु अन्तिम निर्णय गरियो,’ सीताले भावुक हुँदै विगत सम्झिन् ।

तर, एउटा खुट्टा काटिए पनि आत्मविश्वास बलियो बनाइन् सीताले ।

‘सुरुमा स्कुल जान्नँ भनेर बसेकी थिएँ । तर, परिवारको हौसला र प्रेमले कृत्रिम खुट्टा लिएर स्कुल जान थालें । सायद मेरो परिवारले मलाई साथ नदिएको भए आज यो ठाउँमा हुन्नथे । आज परिवारको हौसलाले यहाँ छु,’ उनले भनिन् ।

उनी स्कुलमा उत्कृष्ट १० विद्यार्थीमा पर्थिन् । उनले जानकी मावि मेघौली, चितवनबाट एसएलसी पास गरिन् । उनले अध्ययनलाई निरन्तरता दिइन् ।

पहिलो सन्तान हुन्, सीता । घरको आधा जिम्मेवार उनको काँधमा थियो । भाइबहिनीलाई पढाउने जिम्मेवारी उनकै काँधमा थियो । बाआमा कृषक । परिवारमा भाइ र दुई बहिनी छन् ।

दुई जिन्दगी भोगें

सीता सुवेदीले दुई जिन्दगी भोगिन् । ‘अपांग हुनुअघिको जिन्दगी भोगें । यो समाजले अपांगतालाई हेर्न दृष्टिकोण जब मेरो खुट्टा काटियो, अनि समाजको दृष्टिकोण बुझें,’ सीताले भावुक हुँदै भनिन् ।

सीता जीवनलाई भोगाइका रूपमा लिन्छिन् । ‘कृत्रिम खुट्टा लगाएर हिँड्छु । सहज नभए पनि सहज बनाएर हिँड्छु । मैले चाहेर पनि पहिलाको खुट्टा हुँदैन्,’ उनले भनिन् ।

डिप्रेसनको सिकार

अपांग भएपछि समाजले सीतालाई भिन्नै दृष्टिले हेर्याे । परिवारमा पनि एक किसिमको निराशा उत्पन्न भयो ।

एउटा खुट्टा नभएर दुःखी भइनँ । तर, समाजको मप्रतिको दृष्टिकोणले मन भाँचियो ।

‘बरु बाँच्नुभन्दा मर्नु बेस,’ समाजले उनलाई गिज्याइरहन्थ्यो ।

समाजको रुपरंग परिवर्तन हुँदै आए पनि अपांगताप्रतिको दृष्टिकोण परिवर्तन नभएकोमा सीता दुखित छिन् ।

मेरो कारणले परिवार गरिव

क्यान्सर उपचार आफैंमा महँगो छ, बिरामी भएपछि मेरो परिवारमा धेरै ठूलो उतारचढाव आयो । बाआमाको कमाइले उपचारको खर्च धानेन ।
लाखौं पैसा ऋण लिएर उपचार सम्भव भयो । अहिले भाइ विदेश गएको छ, परिवारलाई राम्रै छ ।

मेरो योजना र सपना

त्रिभुवन विश्वविद्यालयअन्तर्गत पाटन क्याम्पसबाट नेपाली विषयमा स्नातकोत्तर गरिसकेकी छिन् सिताले । उनी नृत्य विषयसमेत अध्ययन गर्दै छिन् । उनी कत्थक विषयको तेस्रो वर्षमा अध्ययन गर्दै छिन् ।

‘अरुलाई रमाइलो गरिदिन मनपर्छ । मैले अहिलेसम्म नेपालका विभिन्न कार्यक्रमको स्टेजमा कला प्रस्तुत गरिसकेकी छु,’ उनले भनिन् ।

करिब ३०–३५ वटा स्टेजमा एउटा खुट्टाले नृत्य गरिसकेकी छन् सीताले ।

‘आयोजकहरुले माया र सद्भाव राख्नुहुन्छ । मानिसले सकेसम्म दुःख र पीडालाई भुलाएर खुसीलाई आत्मसात् गर्न सक्नुपर्छ । जीवनमा उतारचढाव त कसको नहोला । वर्तमान र भविष्यलाई सजाउन सक्नुपर्छ,’ सीताले भनिन् ।

त्यस्तै, उनी इन्दिरा संगीत विद्यालयमा ६ वर्षको कोर्स गर्दै छिन् । उनी डान्स सेन्टरहरु खोल्न खोल्न चाहदिनन् । तर, नृत्यलाई शिक्षाको एउटा पाटाका रुपमा स्थापित गर्न लागि परेकी छन् ।

सीताबाट अपांगता भएका व्यक्तिले मात्र नभई सपांग व्यक्तिले समेत प्रेरणा पाएका छन् । उनी वास्तवमा संघर्षकी प्रतिमूर्तिका रूपमा नृत्य क्षेत्रमा उदाएकी छिन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, जेठ ६, २०७६ ०७:५८