जब फिल्मले 'सोझा व्यापारी'लाई विष पिउन बाध्य बनायो (भिडियाेसहित)

A+ A A-

'फिल्मले त मेरो जिन्दगी नै बर्बाद पारिदियो', निर्मात्री छिटिङ शेर्पा कुरा सुरु गर्नुपूर्व नै भावुक सुनिइन् । विषय काेट्याउनासाथै उनका आँखा रसाइसकेका थिए ।

छिटिङ उनै अभागी निर्मात्री हुन्, जसले फिल्‍म बनाएकै कारण लाखौँ रुपैयाँ डुबाइन् । त्‍योभन्दा ठूलो कुरा त उनले आफ्नो पति गुमाइन् ।

३० वर्षअगाडिको त्यो घटनाले छिटिङलाई अहिले पनि तर्साइरहेको छ । उनी बेला-बेला भक्कानिन्छिन् । 'यत्तिका समय भइसक्यो । अब त बिर्सिनु पर्ने नि है ! तर, नसकिने रै'छ ,' हालैकाे एक भेटमा छिटिङले भनिन् ।

बिर्सिन सकून् पनि कसरी ? उनका आँखैअगाडि श्रीमान् विषको सहारामा आफूलाई त्यागिरहेका थिए । छिटिङले बिर्सिएकी छैनन्, शिक्षण अस्पतालको शय्यामा छटपटाइरहेका श्रीमान् र उनका यादहरू ।

छिटिङका श्रीमान् केदार श्रेष्ठ यस्ता निर्माता हुन्, जसले आफ्नै कोठामा विष पिएर आफूलाई त्यागे । फिल्ममा गरेको लगानी डुबेपछि उनले आत्महत्याको बाटो रोजेका थिए ।

छिटिङ भन्छिन्, 'साह्रै मायालु हुनुहुन्थ्यो । खोइ, सानी छोरी र मलाई कसरी छोडेर जाने आँट गर्नुभयो कुन्नि !'

०००

चीनकाे तिब्बत राज्यकाे नेपाली सीमावर्ती बजार खासामा जन्मिएकी छिटिङ व्यापारी थिइन् । केदार पनि खासा–नेपालका व्यापारी । व्यापारकै क्रममा छिटिङ र केदारबीच भेट भएको थियो । भेट बाक्लिँदै गएपछि उनीहरूबीच प्रेम बस्यो र २०४२ सालमा घरपरिवारकाे सल्लाहमै विवाह गरे ।

केदार-छिटिङको जोडी व्यापारमा निकै पोख्त थियाे । ०४३-०४४ सालमा खासा-नेपाल व्यापारमा सबैभन्दा धेरै कर बुझाउनेमा पर्थे, छिटिङ-केदार ।

छिटिङ भन्छिन्, ‘विवाह भएपछि हामीले राम्रो पैसा कमाएका थियौँ । भन्सारको सरले हामीलाई चिया खान बोलाएर सानो उमेरमा नै यत्तिका प्रगति गरेको भनेर स्याबासी दिनुभएको थियो ।’

केही वर्ष उनीहरूले राम्रो व्यापार गरे । काठमाडौंमा जग्गा जोडेर घर पनि बनाए ।उनीहरूको जीवन हाँसी-खुसी बितिरहेको थियो । उनीहरू प्रार्थना गर्थे- जिन्दगी यसरी नै बितोस् ।

तर, सोचेझैँ जिन्दगी कहाँ चल्छ र ?

एक दिन फिल्मक्षेत्रमा काम गर्ने गगन विरहीले केदारलाई फिल्म बनाउन उक्साए । ‘फिल्म बनायो भने त नाफा हुन्छ । नाम, इज्जत पनि कमाइन्छ’, गगनले केदारलाई फुर्क्याए ।

केदारले नाफा पनि हुने, नाम पनि रहने भएपछि दाेब्बर मुनाफा देखे, सायद । अनि फिल्ममा लगानी गर्ने निर्णयमा पुगे ।

गगनले २८ लाखमा फिल्म पूरा हुन्छ भन्ने आश्वासन दिएका थिए । २८ लाख लगानी गर्न केदारलाई गाह्रो थिएन । त्यसैले पनि उनले फिल्म बनाउन आँट गरेका थिए ।

कुरा २०४८ को हो, केदारले त्यस बेलाका चल्तीका कलाकारलाई लिएर फिल्म बनाउन सुरु गरे । उनको फिल्म ‘संकल्प’ का लागि शिव श्रेष्ठ, कृष्टि मैनाली, कृष्ण मल्ललगायतका नामी कलाकार छानिए ।

'जब फिल्म बनाउन सुरु भयो, २८ लाख त ५० प्रतिशत काम नहुँदै सकियो,' छिटिङ भन्छिन्, 'फिल्म पूरा गरे पैसा आउँछ भन्ने आसमा उहाँले थप लगानी गर्दै जानुभयाे । भएको पैसा सकिएपछि उहाँले ऋण लिएर फिल्ममा खन्याउनुभयाे ।'

फिल्म पूर्ण तयार हुँदासम्ममा ५२ लाख रुपैयाँ खर्च भयो । त्यसबेलासम्म केदार ऋणको भँड्खालोमा फसिसकेका थिए ।

फिल्‍म संकल्पको पोस्टर

फिल्म तयार भएपछि उनीहरूले हलमा सहज तवरले रिलिज गर्न पनि पाएनन् । छिटिङ भन्छिन्, ‘त्योबेला पालो कुर्नुपर्थ्यो । हाम्रो पालो मिचेर अरुले नै रिलिज गरेछन् । हामी ढिला भयौँ । त्यसैले पनि हाम्रो फिल्मले दर्शक पाएन ।’

राम्रो व्यापार गरिरहेका केदार र छिटिङलाई फिल्मबारे के थाहा ? उनीहरूलाई यहाँको राजनीति पत्तै थिएन । ‘संकल्प’ले हलबाट १५ लाख पनि उठाएन । ऋणकाे भारी एक छेउ पनि घटेन ।

अब केदारको एउटै उपाय थियो- आफूले किनेको जग्गा बेच्ने । तर, केदारले जग्गा आफ्नो र आमाको नाममा किनेका थिए । त्यो बेच्नलाई केदारका बुबा मानेनन् । छिटिङका अनुसार याे विषयमा केदार र बुबाको झगडा नै पर्‍यो । बोलचाल नै बन्द भयो ।

ऋणदाताले केदारलाई बारम्बार फोन गर्न थाले । सोझा व्यापारीले उक्त तनावलाई झेल्न सकेनन् ।

सोही तनावबाट मुक्ति पाउने सोचेर २४ साउन २०५१ मा बन्द कोठामा विष पिएर केदार बिदा भए, छिटिङ र छोरीलाई एक्लो पारेर । त्यसबेलादेखि छिटिङ विधवा भइन् र छाेरी टुहुरी ।

‘हामीले किनेको जग्गा नै हामीले बेच्न पाएनौँ । त्योबेला ससुराबुबाले जग्गा बेच्न दिनुभएको भए आज मेरो श्रीमान् जिउँदै हुनुहुन्थ्यो होला’, छिटिङको मन यही कुराले कुँडिइरहन्छ, ‘त्यो कुरा सम्झिँदा साह्रै दुःख लाग्छ ।’

श्रीमान् बितेपछि छिटिङ पनि जिउँदो छैनन् । श्रीमान् त एकपल्ट बिते, छिटिङ पल-पल मरिरहेकी छिन् । छोरीको अनुहार र मायाले नै उनलाई उभिन सक्ने आँट दिएको छ । छिटिङ भन्छिन्, ‘म पनि आजभन्दा ३० वर्षअगाडि नै मरिसकेकी हुँ । आफूलाई माया गर्ने मान्छे नै आफूसँग नहुँदा म कसरी बाँच्न सक्थे र ?’

विष पिएर अस्पतालको शय्यामा छटपटाइरहेका श्रीमान्‌लाई देख्दा छिटिङलाई बाँच्ने रहर मरिसकेको थियो । श्रीमान्‌को अनुहार विलिन हुँदै गर्दा उनी आफू भित्रभित्रै मरिरहेकी थिइन् । तर, रुन्चे अनुहार लगाइरहेकी छोरीलाई देखेपछि उनले आफूलाई मार्न सकिनन् ।

‘म छोरीका लागि बाँचेकी हुँ । म उहाँजस्तै निष्ठुरी हुन कहाँ सकेँ र ?’, छिटिङ केही मलिन सुनिन्छिन् ।

श्रीमान्‌को मृत्युपछि छिटिङलाई निन्द्रा परेको छैन । उनी सधैँ श्रीमान्‌को सम्झनामा टोलाइरहन्छिन् । झस्किरहन्छिन् ।

परिवारको साथ नपाउँदा मेटिएन घाउ

श्रीमान्‌को मृत्युपछि छिटिङले परिवारको साथ खोजिरहेकी थिइन् । तर, छिटिङको आस कहिल्यै पूरा भएन । श्रीमान्‌को मृत्युपछि न उनलाई सासू-ससुराले हेरे, न जेठाजु-देवरले नै ।

आफू र आफ्नो श्रीमान्‌ले दुःख गरेर कमाएको जग्गा ससुराले फिर्ता दिएनन् । त्यो मात्र होइन, आफूले अंश धरी नपाएकाे छिटिङकाे दाबी छ । ‘हामीले जे–जति कमाएका थियौँ, त्यो सबै परिवारलाई नै दियौँ । उहाँहरूले त हामीलाई फर्केर पनि हेर्नु भएन’, छिटिङ गुनासो गर्छिन्, ‘घरखर्च, छोरीको पढाइलाई समेत पैसा दिएनन् ।'

बरु छिटिङलाई माइतीबाट साथ मिल्यो । माइतीले नै घरखर्चदेखि छोरीलाई पढाउनेसम्मको खर्च हेरे ।

छिटिङले अंशका लागि अदालतलाई गुहारिन् । अदालतले पनि छिटिङकै पक्षमा फैसला सुनाइसक्यो । फैसला सुनाएको पनि तीन वर्ष बितिसक्यो । तर, उनले अंश पाएकी छैनन् ।

परिवारको साथ नपाएकै कारण पनि उनले आफ्ना श्रीमान् गुमाएको घाउ भुल्न सकेकी छैनन् । ‘घरमा हेला भएकी छु । त्यो हुँदा मैले हरदिन उहाँलाई नै सम्झिरहेकी छु’, छिटिङका आँखा रसाउँछन् ।

०००

श्रीमान् बितेर जाँदा छिटिङको थाप्लोमा ३५ लाख रुपैयाँ ऋण आइलाग्यो । उनीसँग आएर पैसा माग्नेहरू त थिएनन् तर छिटिङले आफ्नो इमानदारीलाई भुलिनन् । उनले सानो-तिनो व्यापार गरेर नै त्यो ऋण चुक्ता गरिन् । भन्छिन्, ‘अरुको पैसा त खाइदिनु हुन्न भन्ने लागेरै मैले अलिअलि गर्दै सबै तिरिसकेँ ।’

सानो उमेरदेखि नै व्यापारमा लागेकी छिटिङ अहिले पनि व्यापार नै गर्छिन् । आफूलाई भुलाउन पनि उनले व्यापारलाई छोड्न सकेकी छैनन् । ‘पहिलाको जस्तो त छैन । त्यही पनि यसो अलिअलि गरिरहेकी छु’, छिटिङले भनिन् ।

छिटिङ श्रीमान्‌को मृत्युपछि मन बहलाउन संगीतको सहारा लिन्छिन् । बेला-बेला उनी एक्लै साधनामा डुब्छिन् ।

उनले केही एल्बम निकालिसकेकी पनि छिन् । शेर्पा भाषाको ‘सो ह्याला सो’, ‘नादिन भाग-२’, 'खासा बजार', 'जाऊँ है हिमालमा' लगायत एल्बम सार्वजनिक गरेकी छिन् । अहिले उनी नयाँ एल्बम निकाल्ने तयारीमा रहेको बताउँछिन् ।

कुराकानीको अन्त्यमा छिटिङले आफ्नै जीवनबारे विश्लेषण सुनाइन्, ‘साह्रै पट्यारलाग्दो छ मेरो जीवन । तीन दशकअगाडिको तन्दुरुस्त जीवन फर्काउन पाए हुन्थ्यो नि ।'

त्याे असम्भव भएकाे छिटिङलाई राम्ररी थाहा छ ।

त्यसैले त उनी भन्छिन्, 'म आफ्नै अन्त्य कुरिरहेकी छु ।'