नेपालगञ्जमा लकडाउन : चाबी थुत्ने प्रहरीलाई रिक्साचालककाे जवाफ : तम्रा पाे तलब आउँछ, हाम्रा के आउँछ ?

नेपालगञ्जमा लकडाउन : चाबी थुत्ने प्रहरीलाई रिक्साचालककाे जवाफ : तम्रा पाे तलब आउँछ, हाम्रा के आउँछ ?

A+ A A-

खम्बबहादुर शाहीले काम गर्न अब भारत नजाने निर्णय गरी २ महिनाअगाडि मात्र इलेक्ट्रिक रिक्सा किने । जीवनको अधिकांश समय भारतमा रोजगारी गरेर बिताएका शाहीले बुढेसकालमा परिवारसँगै बसेर दुःखसुख छाक टार्ने सोचेका थिए । दैलेख चामुण्डाका शाही छोराछोरीलाई राम्रो शिक्षा दिनुपर्छ भनेरै नेपालगञ्जमा कोठा भाडामा लिएर बसे ।

तर, कोरोना संक्रमण बढेसँगै नेपालगञ्जमा लकडाउन गरिएको छ । ‘यो लकडाउनले त भोकै मार्न्या भो’, शाही सुस्केरा हाल्छन् ।

एक लाख रुपैयाँ ऋण गरेर किनेको रिक्साको ब्याज अनि थाेरै सावाँ उनले महिनैपिच्छे तिर्नुपर्छ । ‘यसको (रिक्सा) ब्याज तिर्नुपर्छ’, शाही भन्छन्, ‘छोराछोरी ५/७ वर्षका छन् ।’

लकडाउन भए पनि पुलिसको आँखा छल्दै रिक्सा चलाइरहेका शाहीलाई कोरोनाको भन्दा बढ्ता डर, परिवार भोकै पर्छ कि भन्ने छ । ‘पाँच हजार भाडा तिर्नुपर्छ कोठाको । परिवारलाई ख्वाउनु परिहाल्याे, भोकका अगाडि रोग केही होइन’, शाहीले बाध्यता सुनाए ।

अघिल्लाे वर्षको लकडाउनमा भारतबाट हन्डर, ठक्कर खाँदै नेपाल आइपुगेपछि उनले भारत नजाने निधाे गरेका थिए । तर, नेपालमा पनि सजिलो त कहाँ छ र ? ‘लकडाउन लाग्या भनेर पुलिस चाबी तान्छन्, हिजो मात्र ५ सय जरिवाना लिए’, उनले दिनभर रिक्सा चलाएर ५ सय रुपैयाँ पनि कमाएका थिएनन् ।

‘एक किलो आँटा लैजा, तरकारी लैजा भन्ने कोही छैनन’, शाही आक्रोश पोख्छन् ‘रिक्सा नचला भन्दै चाबी खोस्छन्, मेरो परिवार तिनले पाल्दिने भए चलाउँदिन ।’ उनको आम्दानीको एक मात्र स्रोत हो रिक्सा ।

‘यस्तो कोरोना फैल्या बेला, ज्यान हत्केलामा राखेर रिक्सा चलाउन त कसलाई मन हुँदो हो ?’, ५८ वर्षीय शाही हात जोड्दै प्रहरीलाई भन्छन, ‘तम्रा पाे तलब आउँछ साहेब, हाम्रा के आउँछ ? मेरो त आज कमाइनँ भने भोलि भोकी बस्नुपर्छ ।’

लकडाउनमा परिवार पाल्ने बाध्यतामाझ प्रहरीको आँखा छल्दै सानो खोका (पसल) खोलेर बसेका छन् ५३ वर्षीय रामप्रसाद पौडेल । चिया र पान बचिरहेका उनले त झन् मास्कसमेत लगाएका छैनन् । जिल्ला प्रशासन कार्यालको आडैमा रहेको पसल खोल्न उनी बिहानै आइपुग्छन् । प्रशासन कार्यालयले बिहान ९ बजेसम्म खाद्यान्न, तरकारी पसल सञ्चालन गर्न दिन्छ । त्यही मेसोमा उनी पनि आफ्नो चिया दाेकान खोल्छन् । दिउँसो बन्द गर्छन् । फेरि साँझ पसल खोल्न आइपुग्छन् ।

‘कोरोनाकै डर लागेर, चिया त प्लास्टिकको गिलासमा दिन्छु’, पौडेलले भने । पाँच जनाको परिवार छ पौडेलको । २२ वर्षदेखि यही पसलको कमाइले उनी परिवार पालिरहेका छन् । ‘भनौँ त के भनौँ’, उनी धक मान्दै सुनाउँछन्, ‘डर लाग्यो भनेर खानै छाड्नु भएन, यसो छेउमा बस्ने आफैँ जोगिने हो ।’

कोरोनाको डर, त्रासबीच निर्धक्कजस्तै भएर चिया बेचिरहेका पौडेल सुनाउँछन', ‘नेपालगञ्जमा सबैलाई रुघाखोकी लाग्या छ, यो एक, दुई वर्षयताको मौसमै यस्तो छ ।’

कोरोनाको डरले प्लास्टिकको गिलासमा चिया बेचिरहेका उनले पसलको छेउमा बसेर चिया पिउन पनि मनाही गरेका छन् । डरैडरमाझ थोरै आम्दानी हुने आसले पसल रुँगिरहेका उनी भन्छन, ‘डर त लाग्छ नि ! एक दिन त मरिजानु छ, अब बुढो पनि भइयो ।’

नेपालगञ्जमा लगाइएको एक हप्ते लकडाउन उल्लंघन गर्ने शाही र पौडेलजस्ता धेरै मानिस छन्, जसकाे एक मात्र कारण हाे हातमुख जोर्नुपर्ने बाध्यता । भेरी अस्पताल परिसरमा राखिएका डस्टबिनबाट बोतल उठाइरहेकाे अवस्थामा भेटिए असिम कवाडिया ।

४७ वर्ष पुगेका कवाडिया यसअघि नेपालगञ्ज बजार क्षेत्रमा प्लास्टिक र कागज उठाउँथे । तर, बजार बन्द भएपछि प्लास्टिक र कागज पनि भएन । ‘सारा बजार बन्द गरेको छ’, डस्टबिनबाट प्लास्टिका बोतल उठाउँदै उनले भने, ‘यही (भेरी अस्पताल) खुल्ला छ, यतै आएँ ।’

अस्पताल परिसरका डस्टबिनबाट फोहोर झिकिरहेको देखेपछि उनलाई शुरक्षा गार्डले हटाए । सुरक्षा गार्डसँग फतफताउँदै उनले भने, ‘मिहेनत, मजदूरी गरेर खानलाई पनि डर मान्नुपर्ने ?’

नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका- ३ मा बस्ने कवाडियाको ८ जनाको परिवार छ । उनको परिवारका अन्य सदस्य पनि यसरी नै कागज, प्लास्टिक संकलनको काम गर्थे । तर, लकडाउन भएपछि उनको परिवारका अन्य सदस्य बाहिर निस्केका छैनन् । कमजोर आर्थिक अवस्थाका कारण कोरोना कहरमाझ पनि हातमुख जोर्न सडकमा निस्केका यी सबैको पीडा र चिन्ता एउटै हो, ‘रोगले भन्दा भोकले पो मरिने हो कि ?’

‘रोग लाग्या पन्, भोक लाग्या पन् मर्न्या त हामी गरिब नै हौँ हजुर !’ प्रहरीको सिटी सुनेपछि खम्बबहादुर शाही रिक्सा लिएर भागे ।

याे पनि..

कोरोनाले श्रीमान् खोस्यो, छिमेकीले ढोका बन्द गरे

स्थलगत रिपोर्ट : नेपालगञ्जमा धान्नै नसक्ने गरी बढ्यो कोरोना, अस्पतालको आँगनमै बिरामीको बेहाल

प्रकाशित मिति: शनिबार, वैशाख ११, २०७८ ०८:४७