म्यानमारमा सेना/पुलिस नै लुटपाटमा, मान्छेले घरमा सातवटासम्म ताल्चा लाउन थाले

म्यानमारमा सेना/पुलिस नै लुटपाटमा, मान्छेले घरमा सातवटासम्म ताल्चा लाउन थाले

A+ A A-

म्यानमारमा भइरहेको प्रदर्शन नियन्त्रणमा खटिएका सुरक्षाफौजले विदेशी मूलका नागरिकको सम्पत्ति लुटपाट गर्न थालेको पीडितहरूले बताएका छन् ।

गत फेब्रुअरीमा सेनाले शासन नियन्त्रणमा लिएपछि म्यानमारमा प्रदर्शन भइरहेको छ । सेनाले ती प्रदर्शनमा व्यापक दमन गर्दै आएको छ । सुरक्षाफौजले धनसम्पत्ति पनि लुटपाट गर्न थालेको पीडितहरूकाे गुनासाे छ ।

याङ्गुन शहरकाे पान्सोडान सडकमा गत साता सुरक्षामा खटिएका सेनाले तैविन नाम गरेका एक व्यक्तिको २० लाख लुटेका थिए । तैविनले म्यानमारको एक बैंकबाट व्यापारका लागि ७० लाख निकालेर घर फर्किँदै थिए ।

‘७० लाखमध्ये २० लाख सेनाले ब्यागबाट जबर्जस्ती खोसे । आन्दोलनलाई सहयोग गर्न ल्याएको पैसा हो भन्दै निकाले’, तैविनले भने, ‘केही भनिस् गोली कि जेल भनेर सेनाले धम्क्याएपछि चुपचाप घर फर्किएँ । पैसा खोसेर लगे पनि कतै उजुरी गर्न पाइँदैन ।’ सेनाले आन्दोलनकारी भनेर सिधै गोली हान्ने भएकाले केही बोल्न सक्ने अवस्था नरहेको उनले बताए ।

दुई पुस्तादेखि म्यानमारमा व्यापार गर्दै आएका तैविन भारतीय मूलका तामिल नागरिक हुन् ।

याङ्गुनकै मंगलबजारमा बसोबास गर्ने नेपाली भाषी राम रिजालको घडी, मोबाइल र केही पैसा सेनाले लुट्यो । साथमा भएको सबै सरसम्मान पनि खोसेर लागेको रिजालले शिलापत्रलाई बताए ।

‘सेनाले गोली चलेको आवाज सुन्दै छस् नि भनेर डर देखाएर लुटे । जेजे छ साथमा, चुपचाप दिएर जा आन्दोलनकारी भनेर खोसे । केही बोल्न सक्ने अवस्था छैन’, रिजालले भने, ‘म्यानमारका सेनाले लुटपाट गर्न थालेका छन् । त्यही भएर कतिपय विदेशी मूलका नागरिक भागेर भारततिर पस्न थालेका छन् ।’

म्यानमारको शान स्टेटमा बोसबास गर्ने विदेशी नागरिकमाथि पनि सेनाले त्यस्तै हर्कत गरेकाे स्थानीयवासीले बताएका छन् ।

तरकारी व्यापार र दूध डेरी सञ्चालन गर्ने नेपाली भाषी दीपेश केसी आइतबार सेनाले डेरीबाटै २ लाख लुटेको बताउँछन् । आन्दोलनकारीलाई दूध बेचेको भन्दै आफू र श्रीमतीले लगाएको सुनको सिक्री तथा औँठीसमेत सेनाले लुटेको केसीले बताए ।

‘कति बेला सेनाले घरभित्र पसेर धनसम्पत्ति लुट्ने हो, थाहा छैन । बजारमा चाबीसमेत किन्न पाइँदैन । सेनाले लुटपाट गर्न थालेपछि एउटा घरमा सातवटासम्म ताला लगाउन थालेका छन्,’ केसीले भने, ‘म्यानमारमा ताला किन्न पाइँदैन । विगतमा २ सय क्याटमा पाइने ताला अहिले ७ हजारमा समेत किन्न पाइँदैन । लुटपाटका कारण म्यानमारका नागरिक सेनासँग त्रसित छन् ।’

सन् १९४८ मा ब्रिटेनबाट म्यानमारकाे स्वतन्त्रताका लागि आन्दोलन हुँदा धेरै विदेशी लुटिएका थिए । सन् २००७ मा भएको आन्दोलनमा केही बर्मेली नागरिक र त्यहाँका सेनासँगै प्रहरी मिलेर विदेशी नागरिकको धनसम्पति लुटपाट गरेको म्यानमार बसोबास गर्दै आएका ९१ वर्षका एक नेपाली बताउँछन् ।

याङ्गुन, शान तथा त्यसको आसपासमा धेरै विदेशी नागरिकको बसोबास छ । ती शहरमा बस्नेहरू लुटपाट हुन थालेपछि भारतको मणिपुर, आसामतिर भागेर आउन थालेका छन् ।

लाओस्, थाइल्याण्ड, बाङ्गलादेश, चीन र भारतसँग सीमा जोडिएका क्षेत्रमा समेत सेनाले आवतजावत बन्द गरेको छ । यद्यपि, सेनाको अवरोध छिचोल्दै विदेशी नागरिक भारत प्रस्न थालेका छन् ।

म्यानमारमा आङ सान सू चीको एनएलडी पार्टीले ठूलो विजय हासिल गरेको आमनिर्वाचनपछि गत फेब्रुअरीमा सेनाले सत्ता कब्जा गरेको थियो । त्यसयता म्यानमारमा प्रदर्शन भइरहेको छ । सडकमा उत्रिएकाहरूलाई सेनाले सिधै गोली हान्न थालेको म्यानमारमा बसोबास गर्दै आएका नेपाली बताउँछन् । शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा अन्धाधुन्ध गोली हान्दा बालबालिकासमेत मर्ने गरेको म्यानमार देशीय गोर्खा संघले जानकारी दिएको छ ।

म्यानमारका ३६ वटा नगरमा नेपाली मूलका मानिसहरू बसोबास गर्छन् । ती नेपालीभाषीमाथि पनि सेनाले दमन गरिरहेको उनीहरूको भनाइ छ । म्यानमारमा १ लाख ५० हजारभन्दा धेरै नेपाली मूलका नागरिक बसोबास गर्दै आएको संघले जानकारी दिएको छ ।

म्यानमारमा सेनाले कु गरेपछि सन् २००७ को केशरी आन्दोलनभन्दा ठूलो विरोध प्रदर्शन भइरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् ।

म्यानमारको आन्दोलनमा तीन जना नेपाली भाषीसमेत मारिएका छन् । मोटरसाइकलमा सवार किशन गौतम (४०) र उनकी श्रीमती हरिमाया गौतम (३०) लाई सेनाले नियन्त्रणमा लिएर गोली हानेर मारेको थियो । यस्तै, सान राज्यको उत्तरी क्षेत्र मुसेनगर होमुन ग्राममा ४३ वर्षीय सानाभाइ विश्वकर्मालाई त्यहाँको प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएर कुटपिट गरी हत्या गरेको थियो ।

यो रिपोर्ट म्यानमारमा बसोबास गर्दै आएका नेपालीको सहयोगमा तयार पारिएको हो ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख १०, २०७८ ०८:४४