म्यानमारको सेनालाई नौ वर्षीया बालिकाको प्रश्न- मलाई गोली हानेर तिमीहरूले के पाउँछौ ?

म्यानमारको सेनालाई नौ वर्षीया बालिकाको प्रश्न- मलाई गोली हानेर तिमीहरूले के पाउँछौ ?

A+ A A-

म्यानमारको मोगोक शहरकी ८४ वर्षीया महिला ययिङ छिले घरको छतबाट सैनिक कुविरुद्धको आन्दोलनलाई समर्थन गर्दै सडक आन्दोलनमा उत्रिएका नागरिकलाई भन्छिन्- ‘देशलाई स्वतन्त्र बनाएर मात्र पछि हट्नू । बर्मेली नागरिकले ब्रिटेनलाई समेत लखेटेका थिए । बर्मालाई स्वतन्त्र बनाउने जिम्मा तिमीहरूको हो । सैनिक कुविरुद्धको आन्दोलन सफल पारेर मात्र आन्दोलनबाट पछि हट्नू ।’

उनी आफूले सन् १९४८ मा ब्रिटेनबाट म्यानमारलाई स्वतन्त्रता बनाउन आन्दोलनमा उत्रिएको कुरा घरको छतबाटै कराउँछिन् । र, आन्दोलनकारीलाई भन्छिन्, 'सफल नभई पछाडि नहट्नू ।'

फेब्रुअरीमा सेनाले शासन आफ्नो हातमा लिएदेखि म्यानमारमा आन्दोलन भइरहेको छ । प्रदर्शनकारीहरू सडकमा उत्रिएर सैनिक कदमलाई चुनौती दिइरहेका छन् ।

‘मर्ने त निश्चित छ । तर, देशलाई स्वतन्त्र बनाएर मात्र मर्ने हो । हाम्रो प्राण हाम्री आमालाई रिहा गर’ भन्ने नारा लगाउँदै लाखौँ बर्मेली नागरिक सडक आन्दोलनमा छन् । फेब्रुअरीदेखि म्यानमारका सडकमा यस्तो आवाज सुनिँदै आएको छ । उनीहरू आङसान सू चीको तस्वीर बोकेर प्रदर्शन गरिरहेका छन् ।

आन्दोलनमा बालबालिका तथा वृद्धवृद्धाहरू पनि सहभागी भइरहेका छन् ।

म्यानमारको टमुनगरमा सकडमा एक जना नौ वर्षीया बालिका जोनसी सीले ‘हामी त मर्छौं होला । बाँच्नेका लागि देश स्वतन्त्र बनाउनुपर्छ । मलाई गोली हानेर के पाउँछौ ?’ भन्दै चिच्याइन् ।

ती बालिका चिच्याइरहेको आसपासमा सैनिकले अन्धाधुन्ध गोली चलाएपछि उनी दौडिएर घरभित्र पस्छिन् । उनलाई घरभित्र पसेर सेनाले बुट बजार्छन् । उनको त्यो चिच्याहटले टमुनगरबाट आन्दोलनमा उत्रिएकाहरू भावुक बन्छन् ।

सैनिक कुको विरोधमा आन्दोलनमा उत्रिएका म्यानमारका नागरिक आक्रोशका आँसु झरिरहेका छन् । म्यानमारमा आन्दोलनकारीलाई सेनाले कति बेला कहाँ मार्छ भन्ने टुङ्गो छैन ।

म्यानमार देशीय गोर्खा संघका अनुसार जताततै सेनाविरुद्ध प्रदर्शन जारी छ । सैन्य ‘जुन्ता’ले निरन्तर यातना दिँदै म्यानमारका नागरिकको ज्यान लिइरहेको छ । शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा सत्ताका प्रतिनिधिले अन्धाधुन्ध गोली हान्दा बालबालिकासमेतको मृत्यु भएको संघका पूर्वमहासचिव लक्ष्मण न्यौपाने बताउँछन् ।

दिनानुदिन स्वतन्त्र मानिस सुरक्षाफौजको गोलीले मारिएका छन् । कति मरे निश्चित नभएको संघका न्यौपानेले बताए ।

‘म्यानमारमा अशान्ति र त्रासबाहेक केही छैन । सेनाले कुमार्फत सत्ता हातमा लिएपछि बर्मेली दिनहुँ प्रदर्शनमा जुटेका छन् । आन्दोलनमा उत्रिएका नागरिकलाई कति बेला सेनाले घरभित्र पसेर गोली हान्ने हो थाहा छैन,’ न्यौपानेले भने, ‘म्यानमारका गल्ली–गल्ली र टोल–टोलमा प्रजातन्त्र पक्षमा आन्दोलनमा उत्रिएकालाई सेनाले छानीछानी गोली हानेर मारिरहेको छ । यो त्यो भन्ने छैन जातभावी सेनाले गोली चलाउँछ ।’

म्यानमारको सेनाले त्यहाँका मुख्य शहरमा गोलीको वर्षा गरिरहेको उनको भनाइ छ ।

आन्दोलनमा उत्रिएका गर्भवती महिला ।

यङ्गुन म्यानमारको पहिलेको राजधानी हो । यो म्यानमारको सबैभन्दा ठूलो शहर हो । यङ्गुनमा ठूलो आन्दोलन भइरहेको छ । यङ्गुन आसपासमा धेरै विदेशी मूलका बर्मेलीहरूको बसोबास छ ।

म्यानमारका ३६ वटा नगरमा नेपाली मूलका मानिस बसोबास गर्छन् । ती नेपाली भाषीमाथि पनि सेनाले दमन गरिरहेको उनीहरूको भनाइ छ । म्यानमारमा १ लाख ५० हजारभन्दा धेरै नेपाली मूलका नागरिक बसोबास गर्ने संघले जानकारी दिएको छ ।

म्यानमारमा सेनाले कु गरेपछि सन् २००७ को केशरी आन्दोलनभन्दा ठूलो विरोध प्रदर्शन भइरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाइरहेका छन् । सेनाको कदमविरुद्ध जारी प्रदर्शनमा शिक्षक, कानुन व्यवसायी, विद्यार्थी र सरकारी सेवाका कर्मचारीहरूसमेत सहभागी हुन थालेका छन् ।

म्यानमारमा सू चीको एनएलडी पार्टीले ठूलो विजय हासिल गरेको आमनिर्वाचनपछि गत फेबु्अरीमा सेनाले सत्ता कब्जा गरेको थियो । त्यसपछि सेनाले एक वर्ष लामो सङ्कटकाल घोषणा गरेको छ ।

आन्दोलनमा तीन जना नेपाली भाषी मारिएका छन् । म्यानमारको उत्तरपश्चिमस्थित टमुनगरको नेपाली बस्तीका एक दम्पतीको सेनाले गोली हानी हत्या गरेको छ ।

मोटरसाइकलमा सवार किशन गौतम (४०) र उनकी श्रीमती हरिमाया गौतम (३०) लाई सेनाले नियन्त्रणमा लिएर गोली हानेर मारेको बताइएको छ । त्यस्तै, सान राज्यको उत्तरी क्षेत्र मुसेनगर होमुन ग्राममा ४३ वर्षीय सानाभाइ विश्वकर्मालाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएर कुटपिट गरी हत्या गरेको थियो ।

लाओस्, थाइल्याण्ड, बङ्गलादेश, चीन र भारतसँग सीमा जोडिएका क्षेत्रमा समेत सेनाले आवतजावत नै बन्द गरेको छ । बर्मा पनि भनेर चिनिने म्यानमार दक्षिणपूर्वी एसियामा पर्छ । यहाँ धेरै आप्रवासी नागरिकले स्थायी बसोबास गर्दै आएका छन् ।

यो रिपोर्ट म्यानमार देशीय गोर्खा संघको सहयोगमा तयार पारिएको हो ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख ७, २०७८ ०७:२५