प्रधानमन्त्री ओलीको रेल सपनामाथिको ब्यंग्य ‘रेलको बाटो’ (भिडियोसहित)

A+ A A-

प्रधानमन्त्री केपी ओलीको सपनामा थपिएको ‘रेल’ले उनका सपनाको लम्बाइ बढाएको छ । तर, कर्णालीवासी भने प्रधानमन्त्रीका सपनाको छेउसम्म पनि पुग्न सकिरहेका छैनन् । त्यसैले त उनीहरू ‘सिटामोलको अभावमा मर्नुपर्ने कोही, चोट लागे, भोक लागे पनि बस्नुपर्ने रोई.....’ भन्दै गीत गाइरहेका छन् ।

पहिलो पटक प्रधानमन्त्री भएदेखि नै ओलीले ‘रेल’ सपना बाँड्न थालेका हुन् । रेलको सपनाले जनतालाई वशिभूत तुल्याउने ध्याउन्नमा रहन्छन्, प्रधानमन्त्री ओली । तर, उनका सपनाले कर्णालीलाई भने अक्सर चिढ्याइरहेकै छ । आफैँमाथि ब्यंग्य गरेजस्तो लाग्छ ।

प्रधानमन्त्री ओलीले काठमाडौंमा रेल सपना बाँडिरहँदा उता हुम्लावासी भने सडक पर्खेर बसिरहेका छन् । डोल्पाबासी गोरेटो पर्खिरहेका छन् । यस्तै भाव अनि व्यथा समेटिएको ‘रेलको बाटो’ गीत अहिले युट्युबमा चर्चित छ ।

‘रेलको बाटो पुग्दै छ रे
तिमि बस्न्या शहरैमा
हुम्ला कहिले मोटर आउला
बस्याको छु रहरैमा...’

लेखराज गिरीले लेखेको यो गीत सुरज पण्डितले गाएका हुन् । दाङ, तुलसीपुरका गिरी अहिलेसम्म हुम्ला पुगेका छैनन् । तर, उनले हुम्लालीले भोगिरहेका पीडा र दुःख भने समाचारमा सुनेका थिए । पढेका थिए । हेरेका थिए ।

‘सबैभन्दा दुःख त उपचार नपाएर सुत्केरीको मृत्यु भएको खबर सुन्दा लाग्थ्यो,’ गिरी गीति रचनाको अन्तर्य सुनाउँछन् । त्यसैले त भिडियोमा पनि गर्भवती महिलाले समयमै उपचार नपाउँदा भोग्नुपरेको सकस देखाइएको छ ।

कर्णालीक्षेत्रमा पहिलो पटक गाडी पुग्दा फूलमालाले स्वागत गरिएका दृश्य पनि उनले देखेका थिए । कहिल्यै हुम्ला नपुगेका गिरीले गीत भने हुम्लाको कष्टकर जीवन भुक्तान गरेजस्तै महसुस हुनेगरी लेखे । ‘घर तराईमा भए पनि, मेरो पनि त बाल्यकाल अभाव र कष्टमै बितेको हो,’ गिरी सुनाउँछन । केही भुक्तान र केही भावनाहरूको गठजोड हो ‘रेलको बाटो ।’

जीवनको आधारभूत आवश्यकताका समेत युगौंदेखि पर्खेर बसिरहेका कर्णालीपारिका हरेक जीवनको मनको भाव हो सडक, उपचार । काठमाडौंको सत्ताले रेलको सपना देखिसक्दा पनि कर्णालीले सडक देख्न पाएन ।

हरेक दिन जब गिरी रेलको समाचार पढ्थे । रेल आउन लागेको । रेलको बाटो नापिएको समाचार सुन्थे, हृदयको कुना कता–कता बिझाउँथ्यो । अनि उनी पेन्टिङ बनाउन बस्थे । तर, पेन्टिङले मुटुको त्यो दर्द कम गर्नुको सट्टा बढाउँथ्यो । खासमा त गिरी पेन्टर हुन् ।

‘एक दिन गायक सुरज पण्डित भेट्न आउनुभयो,’ पीडाको निकास भेटे गिरीले, ‘एउटा गीत गरौँ भन्नुभयो ।’

पण्डित जुम्ला चन्दननाथ नगरपालिकाका हुन् । पण्डितसँगको सल्लाहपछि गिरीले लेखे ‘रेलको बाटो....।’

‘यहाँ रेलको कुरा हुने, उता भने सिटामोल पनि नपाइने,’ गिरी भावुक सुनिन्छन्, ‘यहाँ रेल भन्ने, उता भने अझै तुइन चढ्नुपर्छ ।’

करिब पाँच महिनाअगाडि लेखेका हुन् गिरीले यो गीत । भिडियोमा सबै कलाकार कर्णालीपारिकै छन् । एउटै राज्यको छातामा बसेका । एउटै नक्साभित्र पर्ने भूगोलका आवश्यकता फरक–फरक छन् । कसैका लागि रेल आवश्यकता भइरहँदा कर्णालीपारिका लाखौँ नागरिकका लागि भने रेल विलासिता पो हो कि !

‘काठमाडौंबाट जति पश्चिमतर्फ बढ्दै गयो, त्यहाँको जीवन त्यति नै विकट र दुरुह छ,’ गिरी भन्छन, ‘त्यहाँको अवस्था जे जस्तो छ, त्यही देखाउन खोजेका हौँ ।’ गिरी स्पष्टीकरण दिन खोज्छन, ‘हामीले कुनै नेता वा दलमाथि घोचपेच गरेका होइनौँ ।’

दैनिकजसो मिडियामा रेलको समाचार पढिरहने गायक पण्डितलाई पनि रेलको समाचारले कर्णालीको उपहास गरेको जस्तो लाग्थ्यो । ‘सधैँ रेल आउने समाचार देखिँदा त हामीमाथि नै मजाक गरेजस्तो लाग्थ्यो,’ पण्डित भन्छन् ।

नेपालभित्र पनि मानव सूचकांकमा पनि सबैभन्दा तल रहेको कर्णाली क्षेत्र सधैँ राज्यको उपेक्षामा पर्छ । त्यसैले गायक पण्डित प्रश्न गर्छन्, ‘सत्ताले रेलको सपना बाँडिरहँदा हामीले भने सडकसम्म देख्न पाएका छैनौँ । किन यो विभेद ?’ राज्यसँग बराबरीको अधिकार मागिरहेको कर्णालीसँग राज्यका लागि यस्ता धेरै प्रश्न छन् ।

सत्तासीनहरू सडकमा निस्कदा बाटो खाली गराइन्छ शहरमा । मखमलको रातो कार्पेट ओच्छ्याइन्छ । उता कर्णालीमा भने गोरेटो पनि नभएको भीरमा कोही लड्छ । चप्पल र जुत्ताको अभामा जुगौँदेखि पइतालामा काँडा बिझाएर हिँडेका छन् कर्णालीवासी ।

‘दाउरा, घाँस खाली खुट्टा
छैनन् चप्पल जुत्ता
रातो कार्पेट ओच्छ्याउन रे
तिमिले टेक्दा उता.......’

‘सत्तासीन हरेकलाई प्रश्न गरेका हौँ हामीले,’ पण्डित भन्छन, ‘हाम्रो पीडा र व्यथाले जन्माएको प्रश्न हो यो ।’

रेलको बाटोको अहिलेको भिडियो डोल्पामा छायांकन गरिएको हो । महिलाको स्वरमा पनि रेकर्ड भइरहेको छ, गीत । महिला स्वरको भिडियो भने हुम्लामा सुटिङ हुँदै छ । रेलको बाटो भाग– दुई पनि लेखिसके गिरीले । भाग दुई भने गिरीले नै गाउनेछन् ।