९ बजेपछि रेस्टुरेन्ट बन्द : रातमा मात्र सक्रिय हुने हो कोरोना ?

A+ A A-

भारतमा नयाँ प्रकारको कोरोना फैलिँदै गएको बेला स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयले २५ चैतमा स्वास्थ्य मापदण्डसम्बन्धी सूचना जारी गर्‍यो । नेपालमा पनि पछिल्लो समय कोरोना संक्रमितको संख्या बढिरहेको बताउँदै मन्त्रालयले १० बुँदे सूचना जारी गर्‍यो ।

दुईपन्ने सूचनाको सातौँ बुँदामा रात्रिकालीन व्यवसाय तथा रेस्टुरेन्टहरू ९ बजेपछि कडाइका साथ बन्द गर्नू भनेर लेखिएको छ ।

मन्त्रालयको यो निर्णयले धेरै मानिस अचम्मित भएका छन् । ‘दलका कार्यक्रममा नसर्ने ? दिउँसोको भीडभाडमा नसर्ने ? राति मात्र सर्ने यो कस्तो भाइरस हो ?,’ ललितपुरको पुल्चोकमा रेस्टुरेन्ट चलाउन कर्मवीर योञ्जनले ब्यंग्य गर्दै प्रश्न गरे ।

मन्त्रालयले रात्रिकालीन व्यवसाय र रेस्टुरेन्ट ९ बजेपछि बन्द गर्नू भनेको भाेलिपल्ट प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले सावधानी नअपनाए जुनसुकै बेला लकडाउन गर्न सकिने चेतावनी दिइसकेका छन् ।

रात्रिकालीन व्यवसाय बन्द गर्न लगाएर सरकारले अघोषित रूपमा रात्रिकालीन कर्फ्यु घोषणा गर्दै छ । गत वर्ष पनि विद्यालय, क्लब, रेस्टुरेन्ट, सपिङ मल र सिनेमा हल बन्द गर्दै लकडाउनको कठोर निर्णयमा पुगेको थियो सरकार ।

नेपालमा मात्र होइन, कोरोना संक्रमण फैलिँदै गएपछि भारतको दिल्ली, महाराष्ट्र र पञ्जाबमा त्यहाँको स्थानीय सरकारले रात्रिकालीन कर्फ्यु नै घोषणा गरेका छन् ।

रात्रिकालीन व्यवसाय ९ बजेपछि बन्द गराउने सरकारी निर्णयप्रति सन्तुष्ट देखिँदैनन् जनस्वास्थ्यविद् । जनस्वास्थ्यविद् डा. शरद वन्त ९ बजेपछिको भीड मात्र नियन्त्रण गरेर कोरोना नियन्त्रण गर्न नसकिने बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘९ बजेपछिको व्यवहार मात्र रोकेर नियन्त्रणमा आउँछ भन्ने पटक्कै हाेइन । अरु समयमा पनि सभा, जुलुस, भीडभाड कम गर्नैपर्छ ।’

सुरक्षा सावधानीको एक मात्र उपाय व्यवसाय बन्द गराउनु नभएको उनको भनाइ छ । गत वर्षको लकडाउनले नै व्यवसाय बन्द मात्र सुरक्षा सावधानीको उपाय नभएको पुष्टि भइसकेको उनको ठम्याइ छ ।

‘जनस्वास्थ्य सुरक्षाका अरु विधिहरू पनि छन्,’ डा. वन्त भन्छन्, ‘सुरक्षा सावधानीका अन्य विधि अवलम्बन गर्नुपर्छ । व्यवसाय प्रभावित पार्ने गरी लकडाउन वा बन्द गरेर मात्र समस्या समाधान हुँदैन भन्ने त गत वर्षको लकडाउनले देखाइसकेको छ ।’

जीवकोपार्जनसँग सम्बन्धित विषयमा निर्णय गर्दा सरकार संवेदनशील हुनुपर्ने उनी बताउँछन् । ‘व्यवसाय बन्द गरेर मात्र हुँदैन । व्यवसाय चलायमान बनाउँदै सुरक्षा सावधानी अपाउनुपर्छ,’ उनले भने ।

नयाँ वर्ष मनाउन युवा पुस्ताहरू रेस्टुरेन्ट, बार र क्लब जाने गर्छन् । त्यही रोक्नका लागि सरकारले यस्तो निर्णय गरेको हुन सक्ने उनी बताउँछन् । ‘नयाँ वर्षको चहलपहलले गर्दा रेस्टुरेन्ट, बार, क्लबमा हुने भीडले जोखिम निम्त्याउँछ कि भनेर यस्तो निर्णय गरिएको होला,’ डा. वन्तले भने, ‘तर, अरु क्षेत्रमा हुने भीडभाडले भने जोखिम नै ननिम्त्याउने भने होइन ।’

रात्रिकालीन व्यवसाय बन्द गर्ने सरकारी निर्णयको प्रभावकारिताप्रति पनि डा. वन्त शंका गर्छन् । विगतका अनुभवबाट सिकेर व्यवसाय बन्द नगरीकनै सुरक्षा मापदण्ड पालना गराउन सरकार केन्द्रित हुनुपर्ने उनको सुझाव छ ।

तर, अर्का जनस्वास्थ्यविद् डा. समिरमणि दीक्षित भने रात्रिकालीन व्यवसाय बन्द गराउने सरकारी निर्णय ठीक भएको बताउँछन् ।

कोरोनाको नयाँ भेरियन्टको संक्रमण युवामा धेरै देखिएको बताउँदै उनी भन्छन्, ‘नयाँ भेरियन्ट युवामा धेरै देखिएको छ । क्लब, बार र रेस्टुरेन्टमा युवापुस्ता जान्छन् । त्यसैले उनीहरूलाई संक्रमणबाट जोगाउन यस्तो निर्णय गरिएको हो ।’

धेरै चलायमान हुने युवापुस्ताकै कारण धेरै संक्रमण नफैलियोस् भन्ने उद्देश्यसहित सरकारले गरेको निर्णय ठीक भएको उनले बताए ।

यता स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयको प्रवक्ता डा. जागेश्वर गौतम भने रात्रिकालीन व्यवसाय मात्र नभई भीडभाड हुने अन्य स्थानमा पनि कडाइ गरिएको बताउँछन् । विद्यालय, सिनेमा हल, जिमसहित सभा, सम्मेलन र जुलुसमा पनि कडाइ गरिएको उनले बताए ।

राज्यले नागरिकको ज्यान जोगाउन जे पनि गर्न सक्ने बताउँदै उनले भने, ‘यस्तै क्लब, रेस्टुरेन्ट, बार भन्दाभन्दै बेलायत, इटाली, अमेरिकामा कति मानिस मरे भनेर हामी सबैलाई थाहै छ । हामीले यी सबै निर्णय नागरिकको ज्यान जोगाउन गरेका हौँ ।’

कोरोनाका नयाँ भेरियन्टको संक्रमण युवापुस्तामा धेरै देखिएको बताउँदै उनी भन्छन्, ‘पहिलेदेखि नै राम्रो व्यवस्थापन गरेर नागरिकको ज्यान जोगाउन काम गरेका हौँ । व्यवसाय आदि त ज्यान जोगिएपछि हो चलाउने ।’

व्यवसाय बन्द गर्दा राज्यलाई पनि घाटा हुने बताउँदै उनी भन्छन्, ‘व्यवसाय बन्द गर्नु हाम्रो रहर होइन । तपाईंहरूको ज्यान जोगाउन सावधानी अपनाएका हौँ । व्यवस्थापन गरेका हौँ ।’

चार-पाँच दिनपछि रात्रिकालीन व्यवसाय सञ्चालनमा थप कडाइ गर्ने बताउँदै उनले भने, ‘अब सबै क्षेत्रमा कडाइ गर्नुपर्ने हुन सक्छ । अहिलेको कडाइले पुग्दैन । स्कुल, सिनेमा हल, होटल, मल सबै बन्द गर्नुपर्छ होला ।’

स्वास्थ्य मन्त्रालयले थप कडाइ गर्ने भनिरहँदा प्रधानमन्त्रीले लकडाउन गर्ने भनेर त्रसित बनाए । नेपाल चेम्बर अफ कमर्सको ७०औँ साधारणसभामा पुगेका प्रधानमन्त्री ओलीले भनेका छन्, ‘सावधानी नअपनाए बाध्य भएर ठप्प पार्नुपर्ने स्थिति आउन सक्छ ।’

रात्रिकालीन व्यवसाय र रेस्टुरेन्ट ९ बजेपछि बन्द गर्ने निर्णयले व्यवसायी आर्थिक संकटमा पुग्ने बताउँछन्, रेस्टुरेन्ट एण्ड बार एसोसिएसनका महासचिव एकराज अधिकारी ।

गत वर्षको लकडाउनमा पनि रात्रिकालीन व्यवसाय र रेस्टुरेन्ट व्यवसायी आर्थिक संकटमा परेको बताउँदै उनले भने, ‘गत वर्ष परेको आर्थिक संकट सकिएको छैन । अहिले नै रात्रिकालीन व्यवसाय र रेस्टुरेन्ट ९ बजेपछि बन्द गरेर सरकारले हामीलाई सडकमा ल्याउन खोजेको हो ?’ अरू व्यवसाय खुलिसक्दा पनि रात्रिकालीन व्यवसाय खोल्ने अनुमति नदिएपछि १८ र २३ मंसिरमा व्यवसायीहरूले आन्दोलन गरेका थिए ।

यसअघि पनि रेस्टुरेन्ट, होटलबाट कोरोना नफैलिएको दाबी गर्दै उनी प्रश्न गर्छन्, ‘जात्रा गर्न हुने, दलहरूले जुलुस गर्न हुने, हामीले सबै स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाएर व्यवसाय चलाउँदा सर्ने यो कस्तो कोरोना हो ?’

सरकारी निर्णयले आफूहरूको लगानी नै डुब्बे अवस्थामा पुगिसकेको बताउँछन् उनी । ‘हामीलाई हाम्रो लगानीको पनि चिन्ता छ’, उनले भने, ‘हाम्रा स्टाफहरूको पनि चिन्ता छ । अहिलेसम्म हामीले सबै स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाएरै व्यवसाय चलाएका छौँ ।’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत २६, २०७७ १७:०६