'अस्ति भर्खर रामायण हरायो'

A+ A A-

टीकाराम न्यौपानेले बानेश्वरको सडकपेटीमा किताब बेच्न थालेको १७ वर्ष भयाे । उनको पुर्ख्यौली घर मोरङ हो । परिवारको आर्थिक अवस्था कमजोर भएपछि केही गर्न सकिन्छ कि भन्दै उनी काठमाडौं आए । दाजुहरूको सल्लाहमा ७ हजार रुपैयाँ लगानी गरी यो व्यवसाय सुरु गरे ।

‘त्यो बेला पत्रिका र म्यागजिन मात्र बेच्ने भएकाले खासै लगानी नलागेको हो,' टीकाराम भन्छन्, 'अहिले त त्यतिमा सकिँदैन ।’

टीकारामको परिवार अहिले भक्तपुरमा बस्छ । यही व्यवसायबाट भक्तपुरमा घर बनाएकाे उनी बताउँछन् । उनका छोरा अहिले कम्प्युटर इन्जिनियरिङ पढिरहेका छन् भने छोरी कमर्स पढ्छिन् । छोराछोरीको पढाइ खर्चसमेत आफूले गरेको व्वसायबाटै धानिरहेको उनको भनाइ छ ।

उनको किताबको गोदाम बानेश्वरमा छ । बानेश्वरमा भाडामा लिएर गोदाम राखेको टीकाराम बताउँछन् ।

बिहान ६ बजे टीकाराम सडकपेटीमा किताबको दोकान राख्न आइपुग्छन् । ११ बजे फर्कन्छन् । फेरि दिउँसो ३ बजे आएर बेलुकी ७ बजेसम्म बस्छन् । दैनिक करिब ९ घण्टा उनी सडक र किताबसँग खेलेर बिताउँछन् ।

व्यापार सन्तोषजनक रहेको उनले बताए । ‘कहिले २ हजार, कहिले ५–६ हजार रुपैयाँसम्मको व्यापार हुन्छ,' उनले भने, 'मेरो लागि सन्तोषजनक हो ।’

टीकारामका अनुसार बिहान पत्रिका बढी बिक्छ । अरु बेला भने किताब बढी बिक्री हुन्छ ।

बजार हल्लाले पनि किताबको बिक्रीमा प्रभाव पर्ने गरेको उनी बताउँछन् । ‘अरु बेला प्राय: साहित्यिक किताब धेरै बिक्थे,' उनले भने, 'हिजाेआज शेयरको हल्लाले शेयर बजारसम्बन्धी किताब हरहरी बिकेका छन् । यस्तो देख्दा रमाइलो लाग्छ ।’

टीकारामको दोकानमा किताब किन्न सांसद पनि आउँछन् । अरु सांसदको नाम उनलाई याद छैन । मोरङका सांसद घनश्याम खतिवडाको नामचाहिँ याद छ । ‘आउन त अरु सांसद पनि आउनुहुन्छ', उनले भने, ‘तर, घनश्याम खतिवडा अलि धेरै आउनुहुन्छ ।’ टीकारामको दोकानमा नयाँ पुस्ताका लेखकहरू आएर आफ्ना पुस्तक राख्न अनुरोध गर्छन् ।

उनीसँग अहिले करिब १ लाख रुपैयाँभन्दा बढीका किताब छन् । आवश्यकताअनुसार प्रकाशन गृह वा होलसेलबाट उनी किताब मगाउँछन् । कतिले ल्याइदिन्छन्, कति उनी आफैँ लिन जान्छन् ।

टीकारामले भने, 'सडकपेटीमा राख्ने भनेपछि प्रकाशनगृह थप उत्साहित हुन्छन् रे । ‘सडकपेटीमा पुस्तक राख्नु भनेको विज्ञापनजस्तो पनि त हो । त्यसैले होला, यहाँ राख्ने भनेपछि प्रकाशन गृह खुसी भएका ।’

फुटपाथमा राख्दा कहिलेकाहीँ किताब हराउने गरेको पनि उनले बताए । ‘अस्ति भर्खर रामायण हरायो', उनले भने, ‘अलि भीडभाड भयो भने किताब जोगाउन मुस्किल पर्छ ।’

बेलाबेला नगर प्रहरीको नजर पनि उनको दोकानमा पर्छ । उनी भन्छन्, ‘आजसम्म नगर प्रहरीलाई कति पैसा दिनुपर्‍यो, हिसाब गरी साध्य छैन ।’

प्रकाशित मिति: शनिबार, चैत २८, २०७७ ११:५७