कहिलेदेखि सुरु हुन्छ त्रिविमा पढाइ ? तीन महिना पर सर्‍यो शैक्षिकसत्र

A+ A A-

यदि कोरोना महामारी हुँदैनथ्यो भने यतिखेर काठमाडौंकी यजु महर्जन मास्टर्सको पहिलो सेमेस्टर पढिरहेकी हुन्थिन् । तर, कोभिडले गर्दा उनको पढाइ एक वर्ष ढिला हुन पुग्यो । यसै पनि पछाडि परेको उनको पढाइलाई काठमाडौं विश्वविद्यालयको अनलाइन पढाइ, परीक्षा र परीक्षाफलले भने केही टेको दिएको थियो ।

तर, सोसल वर्क विषयमा स्नातकोत्तर गर्न आतुर यजु हाल त्रिभुवन विश्वविद्यालयको अलमलिएको शैक्षिक क्यालेन्डरले अन्योलमा परेकी छन् । उनी भन्छिन्, ‘कोभिडले गर्दा बल्झिएको आर्थिक बजारमा धेरै संघ/संस्था नखुलेकाले जागिर खाइहाल्छु भन्ने आँट पनि पलाइसकेको छैन । त्यसैले अबको मेरो प्राथमिकता भनेको पढाइलाई निरन्तरता दिनु नै हो ।’

तर, त्रिविले अहिलेसम्म भर्ना फारम पनि खुलाएको छैन । यजु गुनासो गर्छिन्, ‘दुई महिनापछि खुल्छ भनेको थियो । फेरि सारेर वैशाखमा खुल्छ भनेको छ । हाम्रो त चार महिना खेर गइसक्यो ।’

यसरी चार महिनासम्म पढाइलाई लिएर अनिर्णयको बन्दी हुनुपर्दा आफूलाई मनोवैज्ञानिक, सामाजिक एवम् आर्थिक रूपले अड्किए जस्तो लाग्न थालेको उनको गुनासो छ । त्रिविले शैक्षिकसत्र समयमा व्यवस्थापन नगर्दा मनोवैज्ञानिक एवम् शैक्षिक असर भोग्ने यजु महर्जन मात्र होइन । यो देशका ४ लाखभन्दा बढी विद्यार्थीको समस्या हो ।

केयूका विद्यार्थी मात्रै होइनन्, त्रिविका विद्यार्थीहरू पनि यस अन्योलबाट गुज्रिएका छन् । पूर्वनिर्धारित शैक्षिक क्यालेन्डरअनुसार मंसिरबाट सुरु हुनुपर्ने स्नातकोत्तरको पढाइ हालसम्म पनि सुरु नहुँदा विद्यार्थीहरू मारमा परेका हुन् ।

त्यसो त त्रिविको परीक्षा पनि कोभिडले गर्दा ढिला भएको थियो । गत फागुनमा मात्रै स्नातकको अन्तिम परीक्षा दिएका मधु सुदन भुसाल स्नातकोत्तरमा अर्थशास्त्र लिएर पढ्न चाहन्छन् । उनी भन्छन्, ‘रिजल्ट भा'को छैन । वैशाखसम्ममा त हाम्रो पढाइ तीन महिना पुगिसक्नुपर्थ्यो । रिजल्ट आउन त गाह्रै होला । तर पनि आस गर्नुपर्‍यो नि ।’

त्रिविले हालै मात्र शैक्षिक सत्र खेर नजाओस् भन्नका लागि वैशाखबाट स्नातकोत्तर र फागुनबाट स्नातक सुरु गर्ने निर्णय गरेको छ । स्नातकको फारम खुले पनि पढाइ भने सुरु भएकोे छैन । त्रिविका रेक्टर पेशल दाहाल भन्छन्, ‘कोरोनाले गर्दा तीन महिनाले शैक्षिकसत्र सरेको हो । भदौदेखि स्नातक, मंसिरदेखि मास्टर्सको शैक्षिकसत्र सुरु हुने गर्दथ्यो । तर, अब फागुनदेखि स्नातक र वैशाखदेखि मास्टर्सको पढाइ सुरु हुन्छ ।’

कोभिडका कारण फेरबदल भएको शैक्षिकसत्रलाई खासै प्रभावित भएको भन्न नमिल्ने शिक्षाध्यक्ष शिवलाल भुसाल बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘हाम्रो क्यालेन्डर खासै प्रभावित भएको छैन । त्यही एक/दुई महिना ढिला भएको हो । हामीले फागुनबाट चलाउने भन्यौँ । हाम्रो कारणले भन्दा पनि १२ को रिजल्ट ढिला भइदिएर हो ।’

शैक्षिकसत्र नै बन्द नगर्नुपर्ने अवस्थामा विद्यार्थीहरूलाई यसरी महामारीमा उच्च शिक्षा व्यवस्थापन गर्न चुकेको विश्वविद्यालयले विद्यार्थीहरुलाई अनिर्णयको बन्दी बनाउनु लज्जास्पद विषय भएको शिक्षाविद् विद्यानाथ कोइराला बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘कोभिड नै भए पनि विद्यार्थीले त उच्च शिक्षाका लागि अनुसन्धान गरेर पढ्थे नि त ।’

विश्वविद्यालयले अनलाइन र अफलाइन सिस्टम दुवै समानान्तर रूपले अगाडि बढाउनुपर्ने शिक्षाविद् कोइरालाको तर्क छ । ‘न विद्यार्थीको शैक्षिकसत्र खेर जान्थ्यो, न भर्ना गर्न नै मुस्किल हुन्थ्यो । बाहिर जाने विद्यार्थी पनि अलमलमा पर्ने थिएनन्’, उनी भन्छन्, ‘कुनै क्याम्पसमा पढाइ भइरहेको छ, कुनैमा छैन । यो विषमा निर्णय गर्न क्याम्पसलाई स्वतन्त्रता दिनुपर्ने हो ।’

प्रकाशित मिति: बिहीबार, चैत १९, २०७७ १६:४५