‘पोलपोट’को देशमा के गर्दै छन् प्रधानमन्त्री ?

A+ A A-

जम्बो टोलीसहित प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली भियतनाम र कम्बोडिया भ्रमणमा गएका छन् । भियतनामपछि प्रधानमन्त्रीले भ्रमण गर्ने भनिएको देश कम्बोडिया विश्व इतिहासमा खराब छवि भएको देश हो ।

खमेररुजका नाममा कम्बोडियामा पोलपोटले चलाएको आन्दोलन संसारकै कट्टर कम्युनिस्ट आन्दोलन हो । सन् १९७५ देखि १९७९ सम्म चलेको यो आन्दोलनमा २० लाख बढी कम्बोडियालीको हत्या गरिएको थियो ।

समाजवाद र साम्यवादलाई आफ्नो तरिकाले व्याख्या गरेर पोलपोटले विश्व कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई कलंकित बनाएको आरोप पनि लाग्ने गर्छ । पोलपोट कम्बोडियालाई ‘ग्रामीण युटोपिया’ बनाउन चाहन्थे । उनले मान्छेहरुलाई सहरबाट हटाएर गाउँमा बसाउन सुरु गरेका थिए । निजी सम्पत्ति राख्न बन्देज लगाएका थिए ।

खमेररुज आन्दोलनको सुरुवात सन् १९६० को दशकमा कंपुचिया साम्यवादी पार्टीको सशस्त्र इकाइबाट भएको थियो । सन् १९७५ राजधानी नोम पेन्हमाथि कब्जा गरेर कम्बोडियालाई पोलपोट नेतृत्वको खमेररुजले आफ्नो नियन्त्रणमा लियो ।

लामो समय आदिवासीसँग जंगलमा जीवन बिताएका पोलपोटले कम्बोडियामा बुद्धिजीवीको हत्या गर्न सुरु गरे । पोलपोटले चस्मा लगाउने र विदेशी भाषा बोल्ने कम्बोडियालीको हत्या गर्न सुरु गरे । कम्बोडियाको यो कथित कम्युनिस्ट आन्दोलन २०औं शताब्दीको ठूलो नरसंहार मानिन्छ ।

आफैंलाई कम्बोडियाको प्रधानमन्त्री घोषणा गरेका पोलपोटको समयमा कम्बोडियाको अर्थतन्त्र मृत प्रायः भएको थियो । कम्बोडियाली अहिले पोलपोटलाई सम्झिन चाहँदैनन् । आधार इलाका बस्ने ‘वास्तविक जनता’लाई राजधानीमा ल्याउने तथा राजधानी र सहरमा बस्ने ‘बुर्जुवा’ लाई श्रमको महत्त्व सिकाउने नाममा सहरवासीलाई गाउँ र दुर्गम क्षेत्रमा पठाउने खमेररुजको अभियानका कारण लाखौं मानिसमा कहर बर्सियो ।

त्यसले आममानिस असन्तुष्ट बनेको मौका पारेर भियतनामले आक्रमण गर्यो र खमेररुजलाई जंगलतर्फ भगाउँदै आफू समर्थित सरकार बनायो । त्यसपछि जंगलमा पनि टिक्न नसकेर आत्मसमर्पण गरेका ८० वर्ष नाघेका खमेररुज नेताहरुले अहिले पनि कारावास भोग्नुपरिरहेको छ भने र पनाति–पनातिनी खेलाउने उमेरका उनीहरुले विशेष अदालतमा बयान दिनु परिरहेको छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख ३१, २०७६ ०३:२२