संग्राैलाजी, तपाईंले चाबहिल बसेर पाँचथरकाे चिन्ता गर्न हुने, हामीले विदेशबाट नेपालकाे गर्न नहुने ?

A+ A A-

खगेन्द्र संग्रौलाजी नमस्कार ।

मैले तपाईंको 'ज्यान विदेशमा, मन नेपालमा शीर्षक' लेख पढेँ । लेखनशैलीको ठूलो प्रशंसक पनि हुँ । यो लेखले सम्पूर्ण विदेशवासीलाई एकचोटि झकझकाएको होला भन्ने मेरो ठम्याइ छ । तपाईंले गाउँबाट सहर आएका अनि सहरबाट विदेश गएकालाई जुन हिसाबमा भन्नुभएको छ, त्यसमा कुनै दुई मत नहोला ।

खैर, विदेशिनु कसैका लागि रहर होला तर मेरो बुझाइमा अधिकतम रूपमा धेरैको बाध्यता छ । सायद तपाईंले इंगित गर्न खोज्नुभएका ढुकढुकीहरू सबै रहरले विदेश बसेको हुनुपर्छ । म मेरो मुद्दामा चैँ विदेश पठनपाठनका लागि आएको हुँ, अहिले मेरो रहर स्वदेश फर्किनेछ, तर विविध कारणले गर्दा म नेपाल फर्किन असमर्थ छु ।

अरु धेरैको फर्किन नसक्नुको कारण आर्थिक सामाजिक कारण होला, मेरो चैँ स्वदेशमा रोजगारीको ग्यारेन्टी नहुनु प्रमुख कारण हो । सायद अहिलेको मेरो रहर, कुनै दिन बाध्यता हुनेछ, अनि त्यही कुरा अन्तरालमा विवशता हुन सक्छ । म कुनै दिन तपाईंले भन्न खोज्नुभएकाे दु:खीहरूकाे वर्गमा हुन्छु, अनि त्यतिबेला सायद मेरो दिमागमा नयाँ केही विचार आउन सक्छ ।

तर, अहिले तपाईं काठमाडौंमा बस्दै आउनुभएको भए पनि पाँचथर भन्न रुचाउनुहुन्छ, नत्र काठमाडौंको चाबहिलमा बस्छु भनेर पाँचथरको चिन्ता गर्नु र विदेश बसेका हामीजस्ता थुप्रैले नेपालको चिन्ता गर्नु उस्तैउस्तै होला सायद । तपाईंलाई लाग्न सक्छ, तर्क दिनका लागि मात्र तर्कहरू तर्स्याइरहेकाे छ । तर, मजस्ता ज्यान विदेशमा भएका हरेक मनको चिन्ता, चासो, खोजीनिती केवल नेपालकै हुन्छ ।

मेराे मनमा के लागेकाे छ भने, नेपालको १ लाख ४७ हजार १ सय ८१ वर्गकिलोमिटरभित्र बस्ने मनहरू मात्र नेपाली हुन्छन् र ? हामी विदेशमा बस्ने नेपाली नेपाली हाेइनौँ ? के नेपालको सीमाबाहिर बसेका हामीलाई कालापानी, नालापानी, सगरमाथा, बुद्ध, पशुपति सम्झिने, सम्झेर रुने अधिकर नहोला र ? आफूलाई जन्म दिने आमा र कर्म दिने आमाको माया गर्न पाउने अधिकार सबैसँग हुनुपर्छ होइन र ?

देशको नाम विश्वका जुनकुनै भूभागमा बसेर पनि राख्न सकिन्छ, हुन्छ र राख्नु पनि पर्छ । अर्को कुरा- विदेशमा आएर थाहा पाएको के हाे भने, हरेक देशको आफ्नै सोसाइटी छ, आफ्नै किसिमकाे कला संस्कृति छ । उनीहरूले आफ्नो कला संस्कृतिकाे विकास जसरी गरिरहेका छन्, हामीले पनि हाम्रो कला संस्कृतिकाे विकास गरी नेपालकाे गरिमा बढाउने बेला आएकाे छ ।

यति भन्दै गर्दा नेपाल नै चटक्क छोडेर आएका हामीले देशको गौरव बढाउन आफूले सकेकाे काम गर्दै गर्दा आफ्नाे देशका बारेमा चियोचर्चाे अनि सगरमाथा, बुद्ध, कालापानी सम्झेर आँसु बगाउँदा कुनै आश्चर्य मान्नु नपर्ला संग्रौलाजी ।

संग्रौलाजी, हामीजस्ता विदेशमा बसेकाहरूलाई देशका बारेमा चिन्ता गर्न दिनुस्, कहिलेकाहीँ आँसु बगाउन पनि दिनुस्, दसैँतिहारमा काममा गएर साथीभाइहरू र आफन्तजनकाे फोटो पनि हेर्न दिनुस्, हामी पनि बेलुका कामबाट घर फर्केर आफ्नाे संस्कारलाई सकेसम्म पालना गर्दै चाडबाड मनाउने जमर्को गर्छौं । संस्कारलाई जीवन्त राख्ने काेसिस गर्छौं ।

अब रह्यो कुरा नेपाली र नेपालीपनको, १ लाख ४७ हजार १ सय ४१ वर्गकिलोमिटरबाहिर बस्ने नेपालीहरूलाई स्वदेशमा रहने नेपालीको भन्दा बढी देशकाे चिन्ता हुन्छ, याे कुराकाे हेक्का रहोस् । हामीजस्ता प्रवासी नेपालीहरूकाे झन् बढी माया हुन्छ देशप्रतिको ।

अहिलेको विज्ञान प्रविधिकाे विकासले विश्वव्यापीकरण भइरहेकाे समयमा त झन् हामी नेपाली हरेक देशका कुनाकुनामा पुग्नुपर्छ र त्यहाँ नेपाल र नेपालीकाे पहिचान अगाडि बढाउनुपर्छ, हाेइन र संग्रौलाजी ? तपाईंहरूजस्तो सशक्त कलम चलाउने लेखकहरूले कलमको माध्यमबाट भए पनि देशको कला संस्कृतिलाई बचाउन झकझकाउनुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।

संग्रौलाजी, तपाईंको कलम र विचारलाई सम्बोधन गर्दै मेरा केही कुरा राख्ने प्रयास मात्र गरेको हुँ । बोल्ने अधिकारका लागि सधैँ लड्नुपर्छ भन्ने तपाईंले मेरो बोल्ने अधिकारको सम्मान गर्नु नै हुनेछ भन्ने आशा राख्दै यी मेरा तर्कसँग सहमत हुने/नहुने जिम्मा तपाईंलाई नै छोडेँ ।

जय देश । जय नेपाल ।

होबर्ट, अस्ट्रेलिया ।