एकता हुने नहुने ओलीको कोर्टमा छ, उहाँ सच्चिएर आउनुपर्छः वर्षमान पुन (अन्तर्वार्ता)

एकता हुने नहुने ओलीको कोर्टमा छ, उहाँ सच्चिएर आउनुपर्छः वर्षमान पुन (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

केपी ओलीको गैरसंवैधानिक संसद् विघटनलाई सर्वोच्च अदालतले बदर गरिदिएपछि अबको राजनीतिक कोर्स कता जान्छ भन्ने सर्वत्र चासो छ । संसदको बैठक बसेपछि प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपतिको भविष्य के होला ? सत्ता समीकरणको दौडधुप सुरु भएको अवस्थामा भावी प्रधानमन्त्री को होला र नेकपाको एकीकृत भविष्य सम्भव होला वा नहोला ? यिनै विषयमा नेकपा प्रचण्ड–माधव समूहका स्थायी कमिटी सदस्य वर्षमान पुनसँग शिलापत्रका प्रधान सम्पादक बसन्त बस्नेतले संवाद गरेका छन् ।

प्रतिनिधिसभा पुनर्स्थापनापछि तपाईं पहिलोपल्ट सञ्चारमाध्यममा उपस्थित हुनुभएको छ । तपाईंलाई नियालिरहेका दर्शक, तपाईंका कार्यकर्तालाई भनिदिनुस् त के केपी ओलीसँग तपाईँहरू मिल्दै हुनुहुन्छ ?

कार्यकर्ताको भावना, जनताको आकांक्षा भनेको पार्टी एकीकृत हुनुपर्छ भन्ने नै छ । हामी पनि पार्टी विभाजनको पक्षमा थिएनौँ, अहिले पनि छैनौँ । तर, पार्टी विघटन भएको त प्रधानमन्त्री ओलीका कारणले हो । हामीले उहाँलाई असंवैधानिक कदम रोक्नुस् भन्यौँ, उहाँले मान्नुभएन । समृद्धि, सुशासन र जनताको आकांक्षा पूरा गर्नमा केन्द्रित हुनुस् भन्यौँ, उहाँले यी कुरा पनि गर्न चाहनुभएन । अब पार्टी एकता हुने नहुने भन्ने कुरा ओलीको कोर्टमा छ । उहाँ सच्चिएर आउने ग्यारेन्टी नभएसम्म त कसरी एकता हुन सक्ला र ?

ओलीले त दुई भाइले के पाए ठानेर लड्डु खाए भन्नुभएको छ, उहाँ नसच्चिए तपाईंहरू अलग-अलग रूपमा जानुहुन्छ ?

बैठक राख्ने, उपस्थित नहुने । अभिभावक भएर सहकर्मी, सुरक्षा निकाय, संवैधानिक निकाय सबैसँग झगडा गर्ने, अभिभावकीय दायित्वबाट पन्छिने । सुशासन र विकासलाई अलपत्र पारेर हिँड्ने उहाँको चरित्र थियो । प्रधानमन्त्री ओलीलाई हामीले पटकपटक गल्ती सुधार्न आग्रह गर्‍यौँ । तर, उहाँले मान्नुभएन । उहाँको कदमलाई अदालतले समेत गल्ती हो भनिसक्यो तर उहाँ मान्न तयार हुनुहुन्न । उहाँमा राजनीतिक नैतिकता र इमानदारी देखिएन । उहाँले पार्टी एकताको मर्म र त्यसको आवश्यकतालाई गम्भीर रूपमा नलिँदाको परिणाम अहिले हामीले व्यहोर्नुपरेको छ । उहाँलाई सच्याउने पहल हुनेछ, सम्भव भएन भने त अलग बाटोमा हिँड्नुबाहेकको विकल्प नै के रहन्छ र ?

प्रधानमन्त्री ओलीले त मन्त्रिपरिषदमै सहभागी तपाईंहरूले प्रधानमन्त्रीबाट हटाउने षड्यन्त्र गर्नुभएको र काम गर्न नदिएको आरोप लगाउनुभएको छ नि ?

प्रधानमन्त्रीको काम कारबाही चित्त नबुझेको अवस्थामा दलमा छलफल हुनु स्वाभाविक होइन र ? उहाँले समर्थन खोज्नुभएको भएको भए दलभित्रै साथ पाउनुहुन्थ्यो होला ।

माधव नेपालले १५ वर्ष एमालेको नेतृत्व गर्नुभएको हो । झलनाथ खनालले ११ वर्ष नेतृत्व गर्नुभएको हो । उहाँहरूले सूर्च चिह्नमै निर्वाचन लड्नुभएको हो । सूर्य चिह्न हाम्रो हो भन्न हामीले किन नपाउने ? आमकार्यकर्ता भ्रममा नपर्नुहोला, आधिकारिक नेकपा हामी नै हौँ । सूर्य चिह्न हाम्रै हो ।

विधान र विधिअनुसार उब्जिएका समस्या समाधान गर्ने र व्यवस्थापनको दायित्व त अध्यक्षको हो । पार्टीभित्रको छलफल र बहसबाट भाग्दै समस्याको निकास नदिएर अरुलाई आरोपित गर्ने कुरा मात्रै हो यो ।

प्रचण्डलाई पार्टी बुझाउन सकिँदैन भन्ने प्रधानमन्त्रीको अभिव्यक्ति पनि सुन्नुभएकै होला । तपाईंहरू एक भएर कसरी रहनुहोला त ?

प्रधानमन्त्रीको यो अभिव्यक्ति पूर्वाग्रहपूर्ण छ । तत्कालीन एमालेले पनि जनताको हितमा संघर्ष गर्‍यो । सामान्तवाद अन्त्य गर्न योगदान पुर्‍यायो । प्रचण्डको नेतृत्वमा भएको जनयुद्धले राजतन्त्र ढालेर गणतन्त्र स्थापना गर्न भूमिका निर्वाह गर्‍यो । दुवै पार्टीको संघर्षको इतिहासलाई सम्मान गर्दै दुवैले निकालेको निष्कर्ष के हो भने अब जनवादी क्रान्ति सफल भयो । अबको यात्रा भनेको समाजवाद हो । दुवै दलको संघर्षका उपलब्धि स्वीकार हुने, एजेण्डा स्वीकार हुने, अनि नेता अस्वीकार हुने भन्ने कुरा त बेठीक हो ।

प्रधानमन्त्रीले ओलीले कमजोर पार्टीलाई आफूले त्राण दिएको पनि भन्दै हुनुहुन्छ नि ?

वर्तमान परिस्थितिमा कसले के भन्यो भन्ने कुराको धेरै अर्थ हुँदैन । पार्टी दुई समूहमा विभक्त भएपछि दुवै समूहले एकअर्काप्रति टिकाटिप्पणी गरिरहेका छन् । कसैले कसैलाई भन्न केही पनि बाँकी राखेको छैन । तर, नयाँ परिस्थिति उत्पन्न हुँदा नयाँ शिराबाट कुरा सुरु गर्नुपर्छ । हिजो हामी एकै ठाउँमा उभिने परिस्थिति समाजवादतर्फको साझा गन्तव्यका कारणले हो । विकसित नयाँ परिस्थितिमा पुरानै कुरा गरेर हुँदैन । हामीले हाम्रो गन्तव्यलाई स्मरण गर्दै यात्रा तय गर्नुपर्छ । शान्तिपूर्ण प्रतिस्पर्धाबाट समाजवादतर्फ जाने कार्यदिशा दुवै दलको थियो । दुवैले कार्यदिशा स्वीकार गर्दै एकीकृत भएका हौँ । कार्यकर्ताहरू विभाजित भएका छन् तर हाम्रा एजेण्डा त समान नै छन् ।

निर्वाचन आयोगले आधिकारिकताको विवाद कहिले टुंग्याउला, केही जानकारी पाउनुभएको छ ?

निर्वाचन आयोगले आधिकारिकताको विवाद टुंगो लगाउन ढिलाइ गरेर गल्ती गरिरहेको छ । उसले हामीलाई नै आधिकारिकता दिनुपर्थ्यो । सर्वोच्च अदालतको फैसला कुरेका कारण उसलाई निर्णयमा पुग्न केही समय लागेको थियो होला । अब अलमल गर्नुपर्ने कारण छैन । संवैधानिक निकायले धेरै अलमलमा परिरहनुपर्ने जरुरी अब छैन ।

तपाईंहरू मिल्ने कुरा पनि गर्दै हुनुहुन्छ, छिट्टै निर्णय दिने सम्भावना छ र ?

कहीँ कतै मिल्ने ठाउँ छ भने हामी ठाउँ खोज्दै गर्छौँ । तर, निर्वाचन आयोगले त आफ्नो काम गर्नुपर्‍यो नि । उसले हामीलाई नै आधिकारिकता दिनुपर्छ । केन्द्रीय सदस्यमा हाम्रो बहुमत छ । संसदीय दलमा पनि हामी बलियो छौँ । बहुमत भएको पार्टीलाई दलविहीन राख्ने कुरा राम्रो भएन ।

तपाईंहरूका दुई अध्यक्षले कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँग कुरा गर्नुभएको थियो, त्यसको निष्कर्ष के हो ?

अहिले प्रतिगमन सच्चिएको अवस्था छ । तर, दलहरू सत्ता समीकरणमा मात्रै केन्द्रित हुने हुन् कि, समृद्धि र विकासका योजनालाई अलपत्र पार्ने हुन् कि भन्ने आशंका जनतामा व्याप्त छ । यस्तो अवस्थामा राष्ट्रिय सहमतिसहितको सरकार बन्नुपर्छ भन्ने हाम्रो चाहना छ । त्यही चाहनाअनुसार नै अध्यक्षद्वयले कांग्रेस सभापतिसँग छलफल गर्नुभएको हो ।

तपाईंहरू शेरबहादुर देउवालाई प्रधानमन्त्री दिएर एकता जाेगाउने पक्षमा हुनुहुन्छ । देउवा ओलीलाई प्रधानमन्त्री दिएर तपाईंहरूलाई विभाजितै राख्ने रणनीतिमा हुनुहुन्छ भन्छन् नि ?

हल्लाभित्र पनि सत्यता हुन सक्छ । तर, यो कुरा पूर्ण सत्य हो वा होइन भन्ने निष्कर्षमा हामी पुगेका छैनौँ । नेपाली कांग्रेसको आधिकारिक निर्णय भनेको प्रधानमन्त्रीको कदम असंवैधानिक हो भन्ने नै हो ।

अहिले प्रतिगमन सच्चिएको अवस्था छ । तर, दलहरू सत्ता समीकरणमा मात्रै केन्द्रित हुने हुन् कि, समृद्धि र विकासका योजनालाई अलपत्र पार्ने हुन् कि भन्ने आशंका जनतामा व्याप्त छ । यस्तो अवस्थामा राष्ट्रिय सहमतिसहितको सरकार बन्नुपर्छ भन्ने हाम्रो चाहना छ । त्यही चाहनाअनुसार नै अध्यक्षद्वयले कांग्रेस सभापतिसँग छलफल गर्नुभएको हो ।

असंवैधानिक कदम चाल्ने व्यक्तिलाई प्रधानमन्त्री बनाएर पुरस्कृत गर्ने काम कांग्रेसबाट हुन्छजस्तो मलाई लाग्दैन । यो कांग्रेसको आन्तरिक मामिलाको कुरा हाे । समयक्रममा उहाँहरूले कुरा क्लियर गर्दै जानुहोला ।

तपाईंहरूलाई गैरकम्युनिस्ट गठबन्धनको सरकार निर्माण गर्न लागेको आरोप छ नि ?

हामी आफैँमा कम्युनिस्ट हौँ । हामीले निर्माण गर्ने सरकार कसरी गैरकम्युनिस्ट हुन सक्छ ?

केपी ओलीसँग मिल्ने ठाउँ कत्तिको छ ?

ठाउँ किन नहुने ? मबाट गल्ती भयो, क्षमा पाऊँ भने ठाउँ प्रशस्तै छ । नेकपा अझै एकै ठाउँ बस्न सक्छ । तर, अहिलेको समस्याको समाधान नेकपाको एकीकृत स्वरूपले मात्रै गर्दैन । सबै दल निमिल्ने हो भने राजनीतिक कोर्स अघि बढ्न सक्दैन । जनता, संवैधानिक निकाय, सुरक्षा निकाय, नागरिक समाज सबैबीच राष्ट्रिय एकता कायम गर्न सकिएन भने स्थायित्व हासिल गर्न कठिन छ । हामी मात्रै मिलेर यो कुरा सम्भव छैन, सबै मिल्नुपर्छ । केपी ओलीले छलछाम त्यागेर सत्मार्गमा लागेमा एकै ठाउँ बस्ने सम्भावना छ । उहाँको यस्तै चरित्रका कारण सहकर्मी र देशलाई धेरै क्षति पुग्यो । मान्छे हो, कहिलेकाहीँ गल्ती हुन सक्छ । उहाँले आफ्नो चरित्र सच्याउने ग्यारेन्टी गरे अवसर दिन हामी तयार नै छौँ ।

२४ फागुनमा संसद् बैठक बस्दै छ, प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपतिबारे तपाईंहरूको स्टेप के हुन्छ ?

राष्ट्रपतिका बारेमा हामी अहिले कुनै पनि निर्णय लिँदैनौँ । प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिएर मार्गप्रशस्त गर्नुपर्छ । प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिएर मार्गप्रशस्त नगरेको अवस्थामा संविधानअनुसार संसदले आफ्नो कदम चाल्छ ।

राष्ट्रपतिले पनि गल्ती गरेकाले उहाँले पनि छोड्नुपर्ने बौद्धिक जमातको तर्क छ नि ?

राष्ट्रपतिले केही गल्ती निश्चय पनि गर्नुभएको छ । उहाँको विषयमा बौद्धिकवृत्तमा उठेको प्रश्नको जवाफ उहाँले आफूलाई रूपान्तरण गर्दै बिस्तारै दिनुहोला । अहिले राष्ट्रपतिको विषयमा सोच्नुपर्ने अवस्था छैन । हाम्रो प्राथमिकता भनेको संविधानलाई ट्रयाकमा ल्याउने थियो । यो कार्यमा हामी सफल भयौँ । यसपछिको प्राथमिकता भनेको राष्ट्रिय सहमति कायम गर्दै विश्वासको वातावरण सिर्जना गर्नु हो । यसका लागि हामी प्रयासरत छौँ । राष्ट्रपतिको भूमिकाका विषयमा जे-जति आलोचना भए, त्यो उहाँले रोक्नैपर्छ । आफूमाथि उठेका प्रश्नको जवाफ उहाँले व्यवहारमार्फत दिनुपर्छ ।

ओली र प्रचण्डबीचको एकता तपाईंहरूले जोगाउन सक्नुभएन, माधव नेपाल र प्रचण्डबीचको एकता कसरी मिलाइरहनुभएको छ ?

उहाँहरू त मिलेर विधानअनुसार आलोपालो अध्यक्षता गर्नुहुन्छ । निर्णय लिँदा आपसी छलफल गरी संस्थागत रूपले अघि बढ्नुभएको छ । कार्यकर्ता र देशको अपेक्षा पनि यही छ । हाम्रो पार्टीमा पुस्तान्तरणको कुरा पनि आइरहेको छ । उहाँहरू नेतृत्व हस्तान्तरणका लागि समेत सकारात्मक हुनुहुन्छ ।

नेतृत्व हस्तान्तरण भनेको बामदेव गौतमको नेतृत्वमा जाने भन्ने त होइन नि ?

प्रधानमन्त्रीको कदमलाई बामदेव गौतमले सुरुदेखि नै गलत भन्दै आउनुभयो । अहिले पनि प्रधानमन्त्रीले राजीनामा दिनुपर्छ भन्ने अडानमै हुनुहुन्छ । उहाँ हाम्रो पार्टीमा आउने सम्भावना छ । नेतृत्वकै विषयमा त पछि छलफल होला ।

राष्ट्रपतिले केही गल्ती निश्चय पनि गर्नुभएको छ । उहाँको विषयमा बौद्धिकवृत्तमा उठेको प्रश्नको जवाफ उहाँले आफूलाई रूपान्तरण गर्दै बिस्तारै दिनुहोला । अहिले राष्ट्रपतिको विषयमा सोच्नुपर्ने अवस्था छैन ।

तपाईंहरूले सभा, जुलुस गरिरहँदा ओली पक्षले पनि उत्तिकै मात्रामा गरिरहेको थियो । सभामा आएका मानिसहरूले जनमत उतै छन् कि भनेजस्तो लाग्यो लागेन वा यो पञ्चर्‍यालीजस्तो मात्रै थियो भन्ने लाग्यो ?

हाेइन, सत्तामा बस्ने मानिसले कामले जवाफ दिने हो । सुकुम्बासीलाई जग्गा वितरण गर्दा, भ्रष्टाचार अन्त्य गर्दा, सुशासन र समृद्धिलाई गति दिँदा त स्वाभाविक रूपमा जनमानस उर्लिन्छ । तर, उहाँहरूले त सत्ताको दुरुपयोग गर्दै मानिस भेला पार्ने काम गरेकाले उहाँहरूको सभालाई पञ्चर्‍याली भनिएको थियो । सत्ताबाहिरका मानिसले हो आफ्ना एजेण्डा भन्न मानिस जम्मा गर्ने, सत्ताले त कामले जवाफ दिनुपर्छ ।

अहिले सूर्य चिह्नमा लफडा छ । प्रधानमन्त्रीले तपाईंहरूले सूर्य चिह्न दाबी गर्न मिल्दैन भनिरहनुभएको छ, आमकार्यकर्तालाई के भन्न चाहनुहुन्छ ?

माधव नेपालले १५ वर्ष एमालेको नेतृत्व गर्नुभएको हो । झलनाथ खनालले ११ वर्ष नेतृत्व गर्नुभएको हो । उहाँहरूले सूर्य चिह्नमै निर्वाचन लड्नुभएको हो । सूर्य चिह्न हाम्रो हो भन्न हामीले किन नपाउने ? आमकार्यकर्ता भ्रममा नपर्नुहोला, आधिकारिक नेकपा हामी नै हौँ । सूर्य चिह्न हाम्रै हो । कार्यकर्ताको भावना बुझेका छौँ, पार्टी एकताको पहल गर्छौँ । मूल प्रवाहमा सबै जना आउनुस्, सम्मानजनक ढंगले स्वागत गर्न हामी तयार छौँ ।

यो चुनाव चिह्न त फ्रिज हुन सक्ने चर्चा पनि उत्तिकै छ नि ?

पहिलेपहिले यस्तो अवस्था आउन सक्थ्यो । अहिले राजनीतिक दलसम्बन्धी ऐनमा यो कुरा छैन । आधिकारिक दलहरूको नाम र चिह्न फ्रिज गर्न मिल्दैन ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, फागुन १३, २०७७ १४:५०