चलचित्र क्षेत्रका 'नन्दु', जसले राजेश हमालदेखि प्रदीप खड्कासम्मलाई खाना खुवाए

चलचित्र क्षेत्रका 'नन्दु', जसले राजेश हमालदेखि प्रदीप खड्कासम्मलाई खाना खुवाए

A+ A A-

माकालबारीको साँघुरो गल्ली । सोही गल्लीमा डेरा जमाएर बसेका छन्, आनन्दबहादुर गुर्वछाने मगर उर्फ 'नन्दु' ।

नन्दु उनै व्यक्ति हुन्, जसले नेपाली चलचित्रक्षेत्रमा पुरानादेखि नयाँ पुस्तासम्मका कलाकारलाई चिया खुवाएका छन्, खाना खुवाएका छन् । चलचित्रक्षेत्रमा 'स्पोट ब्वाई'को रूपमा उनले झण्डै तीन दशक बिताइसके ।

यति लामो यात्रालाई सम्झिँदै नन्दु भन्छन्, 'मसँगै काम सुरु गरेका साथीहरू काेही निर्देशक बने, कोही क्यामेराम्यान बनिसके, आफू त निरक्षर, जहाँको त्यहीँ भएँ ।'

नन्दु उमेरले ६८ वर्ष पुगे । काठमाडौंको डेरामा उनलाई साथी बनेकी छन्, उनको श्रीमती । श्रीमती पनि पाको उमेरकी भइसकिन् ।

दिउँसो २ बजे नन्दुलाई भेट्न उनको डेरामा पुग्दा नन्दु र उनकी श्रीमती भोकै थिए । डेरामा चामल नभएर उनीहरू भोको भएका होइनन्, बुढाबुढी भइसकेका उनीहरूलाई त्यस दिन खाना बनाउने जाँगर चलेनछ ।

श्रीमतीतर्फ फर्किएर नन्दु गुनासो गर्छन्, 'यो यस्तै हो बाबु, गाह्रो भयो भन्छे, अनि यसले खाना नै बनाउँदिनँ ।'

'चलचित्रक्षेत्रका धेरै व्यक्तिलाई खाना खुवाइसक्नुभएको तपाईंले उहाँलाई खाना पकाएर खुवाए हुन्न र ?', हामीले नन्दुलाई सोध्यौँ ।

'मलाई पनि त अल्छी लाग्छ नि', उनले मजाक शैलीमा जवाफ फर्काए ।

करिब दुई वर्ष हुन लाग्यो, नन्दुले चलचित्रको सेटमा खाना नपकाएको । सोही कारण पनि उनमा अल्छीपन सुरु भएको छ । तर, चलचित्रको सेटमा खाना पकाउने काम मिले उनी गर्न तयार छन् ।

'अहिले पनि मीठै खाना पकाउँछुजस्तो लाग्छ । काम पाएँ भने त अझै केही वर्ष जाँगरिलो भएर खाना पकाउँथेँ', नन्दु काम पर्खिरहेका छन् ।

०००

२०४९ सालतिरको समय । नन्दु र उनको परिवार चाबहिलको सडकमा तरकारी बेच्ने गर्थे । नन्दुलाई त्यही समयदेखि चलचित्रमा विशेष रुचि थियो ।

एकदिन नन्दु पशुपतिको कैलाशडाँडामा घुम्न निस्किए । जहाँ चलचित्रको छायांकन चलिरहेको थियो । निर्देशक तुलसी घिमिरेले चलचित्रको निर्देशन गरिरहेका थिए ।

केही समय त उनले कलाकार र क्यामेरालाई ध्यान दिए । पछि उनको ध्यान चलचित्रको सेटमा फोहोर टिप्ने, भाँडा उठाउने व्यक्तिहरूमा पुग्यो । उनलाई लाग्यो, 'यो काम त म पनि गर्न सक्छु नि !'

उनले सुटिङ युनिटका एक व्यक्तिसँग आफ्ना लागि काम मागे । ती व्यक्तिले पनि नन्दुलाई फोहोर उठाउने काम दिइहाले । उनी सम्झिन्छन्, 'त्यही फोहोर टिप्ने काम पाउँदा पनि म साह्रै खुसी भएको थिएँ नि ।'

उक्त चलचित्रको छायांकन लगभग अन्तिम चरणमा पुगिसकेको थियो । त्यसैले नन्दुले उक्त चलचित्रमा धेरै काम गर्न पाएनन् । उनी आफ्नो पहिलो चलचित्रबारे सोध्दा 'सक्कली-नक्कली' को नाम लिन्छन् ।

उनी भन्छन्, 'सक्कली नक्कलीमा चाहिँ मैले पूरा सुटिङभर काम गरेँ । त्यहाँ मैले फोहोर टिप्नेदेखि पकाउनेसम्मको काम गरेँ । त्यसैले मेरो पहिलो चलचित्र सक्कली नक्कली नै हो ।'

नन्दुले तीन दशक लामो यात्रामा दर्जनौँ चलचित्रमा काम गरिसकेका छन् । धेरै चलचित्र हिट पनि भएका छन् । तर, नन्दुलाई आफूले गरेका चलचित्रको नाम याद छैन । 'मलाई काम गरेको चलचित्रको नाम नै याद हुन्न । पढेको भए पो याद हुन्थ्यो होला, पढिनँ । त्यसैले पनि बिर्सिहाल्छु', उनले आफ्नो पढाइलाई दोष दिए ।

पछिल्लो समय काम गरेको चलचित्रको नाम भने उनलाई याद छ । उक्त चलचित्र थियो- 'भकुण्डो' । नन्दु भन्छन्, 'भकुण्डो नामक चलचित्रमा काम गरेको थिएँ । तर, उक्त चलचित्रको छायांकन नै सकिएको छैन । फेरि कहिले बोलाउने हुन्, पत्तो छैन ।'

हमालदेखि प्रदीप खड्कासम्मको पुस्ता

नन्दुले पहिलो चलचित्रमा नै अभिनेता राजेश हमाललाई आफ्नो परिकार खुवाउने मौका पाए । तर, राजेशले नन्दुले पाएको परिकार खासै खाएनन् ।

नन्दु भन्छन्, 'राजेश हमालले त्यहाँ पाकेको खाना खानुहुन्नथ्यो । उहाँले आफ्ना लागि खाना आफैँले प्याकिङ गरेर ल्याउनुहुन्थ्यो । त्यहीँ खानुहुन्थ्यो ।'

नन्दुले राजेशलाई उसिनेको अण्डा र लोकल कुखुराको सुप भने खुवाएका छन् । त्यो बेला राजेशले भन्थे, 'तपाईंले त बहुत मीठो पकाउनुभएछ ।' नन्दु दंग पर्थे ।

नन्दुले राजेशसँग धेरै चलचित्रमा काम गर्ने मौका पाए । नन्दु राजेशलाई निकै रमाइलो मान्छेका रूपमा लिन्छन् । नन्दु भन्छन्, 'सुटिङमा एकैछिन फुर्सद मिल्यो भने सबै राजेश हमालको वरिपरि पुग्थे । उहाँले निकै रमाइलो गफ सुनाउनुहुन्थ्यो ।'

शिव श्रेष्ठ, भुवन केसी, गौरी मल्ल, अर्जुन शाही, सरोज खनाल, दिलीप रायमाझी, विराज भट्ट, निखिल उप्रेती, रेखा थापा, रमित ढुंगानालगायत कलाकारलाई खाना खुवाएको सम्झना नन्दुको दिमागमा अझै ताजा छ । तर, कुन-कुन चलचित्रको सुटिङ भन्ने उनलाई पत्तै छैन ।

पहिलाको पुस्तामा नन्दुलाई निखिल उप्रेती निकै प्रिय लाग्छ । निखिलले नन्दुलाई खुबै माया गर्थे ।

नन्दु सम्झिन्छन्, 'हामीलाई त जसले खान दियो, त्यसैको बढी माया लाग्ने हो नि । निखिलले मलाई के खायौ ? के गर्दै छौ भनेर सोधिरहनुहुन्थ्यो । कहिलेकाहीँ केही किनेर खाऊ भनेर पैसा पनि दिनुहुन्थ्यो । त्यसैले उहाँ मलाई एकदमै प्रिय लाग्छ ।'

एक दिन सुटिङ सेटमा निखिल उप्रेतीको मोबाइल हरायो । अरुको हातमा मोबाइल नहुँदा नै निखिलले मोबाइल किनेका थिए । मोबाइल हराएपछि सुटिङ सेटमा खैलाबैला नै मच्चिएको थियो । पछि उक्त मोबाइल नन्दुले भेट्टाएर निखिललाई फिर्ता गरे । त्यसपछि झनै निखिल र नन्दु प्रिय बने ।

नन्दु पछिल्लो समयमा अभिनेता दयाहाङ राईदेखि प्रदीप खड्कासम्मलाई खाना खुवाएको याद गर्छन् । दयाहाङलाई एउटा चलचित्रको सेटमा खाना खुवाएका छन् । तर, उनलाई त्यसको पनि नाम याद छैन ।

उनी भन्छन्, 'दयाहाङसँग केही दिन मात्रै काम गर्ने मौका मिल्यो । सुटिङ चलिरहँदा एक जनाले छोड्नुभएछ, अनि मलाई लिनुभयो ।' प्रदीपलाई भने 'लभ स्टेसन'को सेटमा खाना खुवाए ।

नन्दु सम्झिन्छन्, 'अहिलेको पुस्ताका कलाकार धेरैलाई त खाना खुवाउन पाएको छैन । खुवाएकाहरूको पनि मलाई नाम याद हुन्न । अब त बुढो भइयो कि क्या हो !'

नन्दुलाई पहिलाकाे पुस्ताका कलाकारभन्दा अहिलेका कलाकारसँगै काम गर्न रमाइलो लाग्छ । पहिलाको पुस्ताले धेरै मान खोज्ने गरेको नन्दुको भोगाइ छ ।

'पहिलाका कलाकार धेरै भाउ खोज्थे । उनीहरूलाई बसेकै ठाउँमा खाना पुर्‍याउनुपर्थ्यो', नन्दु भन्छन्, 'अहिलेका भाइबहिनीहरू त आफैँ किचेनसम्म आउनुहुन्छ । सँगै खानुहुन्छ ।'

काम नपाउँदाको गुनासो

कुनै समय नन्दुलाई छायांकनको सेड्युल मिलाउन गाह्रो पर्थ्यो । एकै पटक दुई चलचित्रमा काम गरेको अनुभव पनि नन्दुमा छ । तर, विगत दुई वर्षदेखि नन्दु बेरोजगार छन् ।

आफू बुढो भएका कारण चलचित्रमा लिन छाडेको उनको गुनासो छ । भन्छन्, 'म बुढो भएँ भनेर नै त होला, मलाई काममा लिन छोडेको । मैले केही नराम्रो गरेँ भने गाली गर्न पनि मिलेन भन्ने सोचेर पनि चलचित्रमा नलिएका हुन् कि !'

नन्दुलाई चलचित्रमा काम गर्ने रहर अझै छ । आफूले पहिला काम गरेका निर्देशक वा निर्माता भेट्नासाथ उनले काम माग्छन् । उनीहरूले पनि चाँडै काम गर्ने आश्वासन दिन्छन् । तर, उक्त भेटपछि कामको आश्वासनका लागि नन्दुले अर्को भेट पर्खिनुपर्छ ।

नन्दु भन्छन्, 'मलाई फोन गर्न आउँदैन । उहाँहरूले फोन गर्नुहोला भनेर पर्खिरहेको हुन्छु । तर, खोइ आजसम्म फोन नै आएको छैन । फोन चलाउन जाने आफैँ फोन गरेर सम्झाउँथेँ नि ।'

केही समय विश्राम हुनेबित्तिकै चलचित्रक्षेत्रले नै आफूलाई बिर्सिएको गुनासो नन्दुलाई छँदै छ, 'यहाँ सबै बलेकै आगो ताप्नेहरू छन्... ।'

काम नपाए पनि नन्दुलाई खानको समस्या भने छैन । चलचित्रक्षेत्रबाटै कमाएको पैसाले उनले आफ्ना छोराछोरीलाई हुर्काए, पढाए । अहिले दुई छोरा रोजगारीका लागि विदेशी भूमिमा छन् । छोरीहरूको विवाह भइसक्यो । उनी भन्छन्, 'अब त काम नै नपाए पनि छोराहरूले पाल्लान् नि ।'

नन्दुलाई चलचित्रक्षेत्रबाहेक अन्य क्षेत्रमा काम गर्ने कुनै जाँगर छैन । चलचित्रको काम मिल्यो भने उनी गर्न तयार छन् ।

'मलाई चलचित्र क्षेत्रको खुबै माया लाग्छ । यो क्षेत्रबाहेक अन्य क्षेत्रमा काम गरिएन । जानिएन पनि । अब आफूले जानेको यही हो । यसैमा काम गर्न पाए हुन्थ्यो', नन्दुलाई काम पाउने आस अझै छ ।

०००

चलचित्र विकास बोर्डमा केशव भट्टराई अध्यक्ष हुँदा प्राविधिकको पक्षमा एउटा निर्णय सुनाएका थिए, 'अब १५ वर्ष चलचित्र क्षेत्रमा काम गरेर ६० वर्ष उमेर पार गरेका व्यक्तिलाई भत्ता दिने ।'

तर, केशव भट्टराई मरेर गएसँगै उनले सुनाएको यो निर्णय पनि तुहियो । दुवै मापदण्ड पार गरेका नन्दुले अहिलेसम्म भत्ता पाएका छैनन् ।

'म त विकास बोर्डले तोकेको दुवै मापदण्ड पार गरिसकेँ । कहिले दिने रै'छ त्यो भत्ता ?', नन्दुसँग यो प्रश्न छ । तर, कसलाई सोध्ने उनलाई पत्ताे छैन ।

नन्दु केही दिनमा नै प्राविधिक संघमा जाँदै छन् । आफूहरूको हितका लागि खुलेको यस संस्थाले आफ्ना लागि केही गर्देला भन्ने आस उनमा छ । उनी भन्नेवाला छन्, 'कि मलाई काम देऊ, हैन भने भत्ताकाे व्यवस्था मिलाऊ ।'

नन्दुलाई भत्ताभन्दा पनि कामकै आस छ ।