बालुवाटारमा सुनिएकाे आवाज : ओली बेइमान तानाशाह हुन्, अधिनायकविरुद्ध हामी लड्छाैँ र जित्छाैँ

बालुवाटारमा सुनिएकाे आवाज : ओली बेइमान तानाशाह हुन्, अधिनायकविरुद्ध हामी लड्छाैँ र जित्छाैँ

A+ A A-

'हामीले काठमाडौं सभ्यताको कालो माटो आफ्नो निधारमा पोतिसकेका छौँ । त्यो नागरिक चेतनासहितको नागरिक आन्दोलन आज उठेको छ । यो हरेक प्रतिगमनविरुद्ध आन्दोलित हुनेछ', लेखक तथा पत्रकार नारायण वाग्लेले यति भनेर प्रधानमन्त्रीकाे सरकारी निवासभन्दा अलि तल्तिरकाे क्षेत्रबाट तेस्राे जनआन्दोलनकाे घाेषणा गरे ।

पानीकाे फाेहाेरा झेल्दै, प्रहरीकाे लाठी खाँदै, अश्रुग्याँसले निसास्सिँदै प्रतिगमनविरुद्ध नारा लगाइरहेकाहरू वाग्लेकाे यस्ताे घाेषणापछि अझै बल गरेर बाेले, 'लाेकतन्त्र जिन्दावाद, प्रतिगमन मुर्दावाद !'

साेमबार काठमाडाैंकाे वालुवाटार क्षेत्र केहीबेर तनावग्रस्त बन्याे । निधारमा माटोको टीका लगाएर कमलपोखरीदेखि बालुवाटार पुगेकाे नागरिक समाजकाे टाेलीले बालुवाटारमाथि चर्कै दबाब बनायाे । 'त्यसैले त प्रहरीलाई शान्तिपूर्ण आन्दोलनमा प्रहरी लाठी, अश्रुग्याँस र पानीकाे फाेहाेरासहित दमनमा उतारियाे', प्रदर्शनकारी भन्दै थिए ।

कमलपाेखरीबाट बालुवाटार जाँदाजाँदै प्रशासनले नागरिक अगुवाकाे टाेलीलाई बालुवाटारभन्दा एक सय मिटर वर नै रोक्यो । यसक्रममा प्रहरीले लाठी बर्सायाे । केही घाइते भए । तीमध्ये एकजना गम्भीर छन् ।

नागरिककाे अावाज कम्तीमा बालुवाटारको गेटमा पुगेर फुक्नेवाला थियो । तर, योजना विफल गराउन प्रशासनले बल प्रयोग गरेपछि 'प्रतिगमनविरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन' को अगुवाइ गरिहेका पत्रकार तथा नागरिक अगुवा वाग्लेले तेस्रो जनआन्दोलन घोषणा गरे । उनले भने, 'अहिले बालुवाटारमा हामी किन छौँ भनेर म एउटा कुरा भन्छु । बालुवाटारमा आज जो साथी हुनुहुन्छ, जनताको प्रतिनिधित्व गर्दै उहाँले के गर्नुभयो भने लोकतन्त्र भनेको नियन्त्रण र सन्तुलन हो तर त्यसलाई भत्काउन महत्त्वपूर्ण एजेन्सीहरू आफू (प्रधानमन्त्री) मातहत लानुभयो । तर, त्यो प्रधानमन्त्री जो कहिल्यै पनि सिंहदरबार जाँदैन । त्यो प्रधानमन्त्री जहिले पनि निजी निवासमा बस्छ । निजी निवासमा नेपालको स्वतन्त्र न्यायालयको प्रमुखलाई दर्शनभेट दिनलाई बाध्य बनाउँछ । निजी निवासमा प्रतिपक्षको नेतालाई भागशान्ति भन्नलाई बोलाउँछ । त्यस कारण, यो प्रतिगमन सम्भव भएको छ ।'

विगतमा लाठीले भाच्न नसकेको, पानीको फोहोराले निभाउन नसकेकाे आन्दोलनले प्रजातन्त्र, लोकतन्त्र र गणतन्त्र ल्याएकाे थियो, राजतन्त्र फालिएको थियो । वाग्लेकाे भनाइ यस्तै खाले थियाे ।

कमलपोखरी देखिको यात्रा...

सरकारको असंवैधानिक कदमकाे विराेधमा थालिएकाे दोस्रो चरणको नागरिक आन्दोलनअन्तर्गत सोमबार विरोध कार्यक्रम राखिएको हो । दिउँसो २ बजे कमलपोखरीमा जम्मा भएका थिए नागरिक अगुवा र सरोकारवालाहरू, जहाँ लेखक खगेन्द्र संग्रौला, डा. गोविन्द केसी, पत्रकार नारायण वाग्ले, लेखक सञ्जिव उप्रेति, युग पाठक, नेकपा नेता रघुजी पन्तलगायत थिए ।

कमलपोखरी बचाऊ अभियानका अभियान्ता सुशील श्रेष्ठले नागरिक अगुवाहरूलाई माटोको टीका लगाइदिएका थिए ।पुरातात्विक सम्पदा जोगाउने अभियानअन्तर्गत माटो जोगाउने र लोकतन्त्र जोगाउने मिश्रित आन्दोलनको प्रतिनिधित्व थियो, त्याे आन्दोलन । 'पुरातात्विक सम्पदा धेरै मासिएका छन्, अझै मासिँदै छन् । यसलाई जोगाउनु छँदैछ । सँगै लोकतन्त्र पनि जोगाउनु छ । त्यसैले माटोको टीका लगाएर बालुवाटार पुग्ने योजना बनायाैँ, 'कमलपोखरी बचाऊ अभियानका अभियान्ता श्रेष्ठले शिलापत्रसँग भने ।

कमलपोखरीबाट मार्चपास सुरु गर्नुपूर्व बाटोको एक छेउबाट, सके फुटपाथबाट नै हिँड्ने योजना अगुवाहरूकाे थियाे ।सडक जाम नहोस्, कसैले दुःख नपाऊन् भन्ने थियो । यसरी भद्र तबरले सुरु प्रदर्शनमा मारपिट हाेला भन्ने सायदै कसैले साेचेका थिए । तर, केही छिनमै नसाेचेकाे भयाे ।

बाटोको एक छेउबाट बालुवाटारभन्दा सय मिटर क्षणिणमा नै प्रहरीले रोक्यो । मास्तिर जान नदिएपछि प्रदर्शनकारीले त्यहीँ गरे व्यंग्यात्मक सडक नाटक । त्यहीँ गाए गीत । त्यहीँ वाचन गरे कविता र त्यहीँ बाेले नागरिक अगुवा । आन्दोलन यसबेलासम्म शान्तिपूर्ण नै थियाे । तर, बालुवाटारको बाटो परिक्रमा गर्ने योजनाअनुसार नागरिक अगुवा अघि बढेपछि प्रहरी प्रशासन एकाएक दमनमा उत्रियाे ।

कालो पैरनमा उत्रिएका महिलाको नारा

मार्चपासका क्रममा छुट्टाछुट्टै नाराहरू घन्किएका थिए । केही महिला शीरदेखि पाउसम्म कालो पैरनमा थिए । प्रधानमन्त्री अाेलीले संसद पुनर्स्थापनाकाे माग गर्नेहरू देशविराेधी हुने भनेकाे सन्दर्भ काेट्याउँदै उनीहरू भन्दै थिए, 'मेरो प्रभु भन्नु हुन्छ, म देशद्रोही रे !'

उनीहरूका अरू नारा पनि थिए- हेर्नुस् हजुर पोथी, पोथी बासेको । व्यवस्था फेरियो, चाल फेरिएन । सोझा जनताको हाल फेरिएन । कस्तो आयो अग्रगामी बहार, तेस्रो लिङ्गिलाई कुटाइ उपहार । मेरो प्रभु भन्नु हुन्छ, म देश द्रोही रे ।जताततै भलोवाद्, बाहुनवादको गन्ध छ । दलितलाई यहाँ प्रेम गर्न पनि प्रतिबन्ध छ । वाह, ओलीज्यू, गज्जब गर्नुभाे, भयो, संविसधानको नराम्री घाटी न्याँक्नुभाे ।

सडकमा शिल्पी थिएटरले जनताको पसिना चिन भन्दै सडक नाटक देखायो । 'करोडौँ मानिसका रगतको पसिनामा तिम्रो सत्ताको जग बसेको छ । तिमी सवार महँगाे गाडी, तिमी बस्ने कुर्सी, तिमीले खाने महँगाे चामल, तिमीले पिउने पानी । सबै खर्च, बिलासितामा जनताको पसिना गन्हाउँछ', नाटकका पात्र बाेल्दै थिए ।

ओली बेइमान तानाशाही : गोविन्द केसी

नेताको पक्ष-विपक्षमा उभिएको होइन, जनताको पक्षमा उभिएको हो । २००७, २०४६, २०६२/२०६३ मा सडकको आवज बरू सुनियो । अहिले सुन्न खोजिएको छैन । केपी ओली तानाशाहा मात्रै होइनन्, बेइमान तानाशाह हुन् । भ्रष्टाचार, गम्भीर अपराध सबै सामान्य भएपछि ओली सरकारले संविधानमाथि बलात्कार गरेर संसद विघटन गरेका छन् ।

सरकारले न्यायालयलाई दबाबा दिएको छ । संविधानको रक्षक नबनेर भक्षक बनेको छ । जनता सार्वभौम हुन् । अदालतबाट न्यायाधीशले राम्रै निर्णय दिनुहोला । तर, अदालतमा जनताको निगरानी र खबरदारी जरूरी छ । बालुवाटारले सडकको भाषा सुन्नैपर्छ ।

ओलीले आर्याघाटसम्मको योजना बुनेका छन् : खगेन्द्र संग्रौला

अहिले जताततै सबैले खड्गप्रसाद शर्मा ओलीको नाम लिएका छन् तर ओलीलाई जिन्दवाद भनेर होइन मुर्दावाद भनेर हो ।

ओलीले शहीदको बलिदानलाई मुर्दावाद भनेको कारण यस्तो अवस्था आएको हो । श्री ३ को दासत्व, अस्वीकार भएको हो, श्री ५ को दासत्व अस्वीकार भएकै हो । नाथे ओलीको तानाशाही प्रवृत्ति पनि अस्वीकार हुन्छ । तर, ओलीले अहिले देखि नै आर्यघाटसम्मको योजना बनाएर बसेका छन् । बरू मर्छु तिमीहरूलाई छोड्दिनँ भनेका छन्, ख्याल राख्नुपर्छ ।

बालुवाटारबाट बाल्कोट पुग्न किन नहुने : नारायण वाग्ले

कालो माटो आफ्नो निधारमा पोतिसकेका छौँ । त्यो नागरिक चेतनासहितको नागरिक आन्दोलन आज उठेको छ । यो हरेक प्रतिगमनविरुद्ध आन्दोलित हुनेछ । अहिले बालुवाटारमा हामी किन छौँ भनेर म एउटा कुरा भन्छु । बालुवाटारमा आज जो साथी हुनुहुन्छ, जनताको प्रतिनिधित्व गर्दै उहाँले के गर्नुभयो भने लोकतन्त्र भनेको नियन्त्रण र सन्तुलन हो तर त्यसलाई भत्काउन महत्त्वपूर्ण एजेन्सीहरू आफू (प्रधानमन्त्री) मातहत लानुभयो ।

तर, त्यो प्रधानमन्त्री जो कहिल्यै पनि सिंहदरबार जाँदैन । त्यो प्रधानमन्त्री जहिले पनि निजी निवासमा बस्छ । निजी निवासमा नेपालको स्वतन्त्र न्यायालयको प्रमुखलाई दर्शनभेट दिनलाई बाध्य बनाउँछ । निजी निवासमा प्रतिपक्षको नेतालाई भागशान्ति भन्नलाई बोलाउँछ । त्यस कारण, यो प्रतिगमन सम्भव भएको छ ।

यो प्रगितमन कसरी सुरु भयो भने जुन दिन प्रधानमन्त्रीले सम्पूर्ण जनआन्दोलनलाई अभिव्यक्ति दिँदादिँदा घात गर्ने गरी कुनै पनि परिवर्तनको कुरा नमान्दा नमान्दै पनि शासकीय शक्ति सन्तुलनसमेत खलबल्याएर बालुवाटारलाई श्री ३ जंगबहादुरको जस्तो निजी निवास बनाए । यो प्रतिगमन त्यहाँबाट सुरु भयो ।

हिजो नारायणहिटीबाट नागार्जुन जान हुने ? आज बालुवाटारबाट बालकोट फर्कन नहुने ? त्यसकारण उनको अहम्‌को श्रीपेच फुकालेरै छोड्नका लागि नागरिक आन्दोलन जुर्मुराएको छ । जो बालुवाटारमा बसेका छन्, यिनीहरूले पहिले मन्दिर बनाउँछु भन्दै हिँडे, अब पूजा आरती गर्दै हिँड्दै छन् । तिनीहरूले संविधान पढेकै छैनन् । संविधानमा के लेखेको छ ? संविधानमा लेखेको छ- धर्मनिरपेक्षता । यिनीहरूले खलबल्याउन खोजेकै संघीयता, धर्मनिपेक्षता, समानुपातिक प्रतिनिधित्वसहितको लोकतन्त्र नै हो । त्यस कारण उनी मन्दिर-मन्दिर जाऊन् ।

बालुवाटार गेटको होइन, संविधानको रक्षा गराैँ : मोहना अन्सारी

हामी बालुवाटारको गेटमा पुगेर हाम्रो आवाज सुनाउन चाहान्थ्यौँ । बालुवाटारको गेट हेर्ने अनुमति हामीलाई भएन । प्रहरीले हामीलाई यहाँ रोकेको छ । प्रहरी हाम्रो सुरक्षाको लागि हो कि बालुवाटार गेटको सुरक्षाको लागि हो ?हामी संविधानको रक्षाका लागि सडकमा आएका छौँ । तपाईंहरू बालुवाटर गेटको रक्षाको लागि उखुको दाम पाउन त मण्डलामा आउनुपर्छ । संविधान रक्षाको लागि हामी सडकमा आएका छौँ ।

अनि बालुवाटारतर्फ लम्किए

बालुवाटार पुग्नुभन्दा सय मिटर वर नै प्रहरीले नागरिक अगुवालाई छेक्याे । विरोधका कार्यक्रम त्यहीँ भयाे । कार्यक्रम समापन गर्नुपूर्व आन्दोलनको अगुवाई गरेका नारायण वाग्ले पुनः बाेले, 'हाम्रो कार्यक्रम बालुवाटार घेर्ने नै थियो । अब म साथीहरूलाई तुल लिएर बालुवाटार घेर्न आह्वान गर्न चाहान्छु।'

वाग्लेले यति भनेपछि प्रदर्शनकारी 'ओली सरकार मुर्दावाद' भन्दै अघि बढे । प्रहरीकाे काँडेतार निमेषभरमै भत्काइदिए । केही पर पुगेपछि प्रहरीले अन्धाधुन्ध लाठी बर्साउन थाल्याे । यति मात्र हाेइन, पानीको फोहोरा र अश्रुग्याँस हान्न अलिकति पनि ढिला गरिएन । केही प्रदर्शनकारी घाइते बने । लगत्तै आन्दोलनको अगुवाइ गरिरहेका वाग्लेले नागरिक अगुवाहरूको तर्फबाट तेस्रो जनआन्दोलन घोषणा गरे ।

२०६२/०६३ को धन जोडियो

अगुवाहरूले लोकतन्त्र मास्न खोस्ने जोकोहीविरुद्ध नागरिक समाज उत्रने चेतावनी दिए । २०६२/०६३ को जनआन्दोलनमा नेतृत्वदायी भूमिका खेलका अगुवाहरू सडकमा देखिएका थिए । २०६२/०६३ को बल सडकमा जुटाउने प्रयासमा छन् नागरिक अगुवाहरू । दोस्रो जनआन्दोलनका नागरिक अगुवा देवेन्द्रराज पाण्डेले उतिबेला बचाएकाे पैसा अहिलेको आन्दोलनमा मिसाएका छन् । उनले त्यो बेला संकलन गरेको रकमबाट बचेको पैसा २० हजार ५६ रूपैयाँ उपलब्ध गराएको वाग्लेले जानकारी दिए ।

आन्दोलनलाई शसक्त बनाउनका लागि रकम संकलनको काम पनि सँगै गरिएको छ । यसअघि १८ हजार रूपैयाँ उठाएका अगुवाहरूले सोमबार थप १७ हजार ५ सय रूपैयाँ आन्दोलनकै क्रममा सहभागीहरूबाट संकलन गरे ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, माघ १२, २०७७ २१:५२