रसुवा र तातोपानी नाकाबाट हुने व्यापार घट्दै, टीआईएको अवस्था पनि उस्तै

फाइल तस्वीर

A+ A A-

चीनसँगको स्थलगत नाकाबाट व्यापार भइरहेका दुई भन्सार कार्यालयसँग त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सार कार्यालयबाट हुने व्यापार घट्दै गएको छ ।

आव २०७५/०७६ को पहिलो ६ महिनामा त्रिभुवन विमानस्थल (टीआईए) भन्सार कार्यालयबाट भएको आयात व्यापारको योगदान १२ प्रतिशत थियो । गत आव २०७६/०७७ को पहिलो ६ महिनामा यस्ताे योगदान ११ प्रतिशत रहेको थियो भने चालु आवको ६ महिनामा भएको व्यापारमा कार्यालयको योगदान ९ प्रतिशतमा झरेको छ ।

त्यस्तै, त्रिभुवन विमानस्थल कार्यालयबाट हुने निर्यात व्यापारसमेत घट्दो क्रममा देखिएको छ । आव २०७५/०७६ को पहिलो ६ महिनामा निर्यातमा २७ प्रतिशत योगदान रहेको थियो भने गत वर्ष र चालु वर्ष भने क्रमशः २१/२१ प्रतिशत योगदान देखिएकाे छ ।

पछिल्लो तीन वर्षमा विमानस्थल भन्सार कार्यालयबाट क्रमशः ८६ अर्ब ३० करोड, ७३ अर्ब ४४ करोड, ५९ अर्ब ४३ करोड रुपैयाँको आयात व्यापार भएको छ । रकमगत आधारमा भने यो भन्सार कार्यालयबाट निर्यात व्यापारको रकम क्रमशः बढेको देखिन्छ । तीन वर्षयता क्रमशः १२ अर्ब २९ करोड, १२ अर्ब ३२ करोड र १३ अर्ब २७ करोड रुपैयाँको निर्यात भएको छ ।

चीनसँग स्थलगत व्यापार हुने दुई भन्सार नाकाको व्यापार थप सुस्त देखिएको छ । गत वर्ष ६ महिनाको अवधिमा तातोपानी नाकाबाट ४ अर्ब ४१ करोड रुपैयाँको आयात व्यापार र ३१ करोड रुपैयाँको निर्यात व्यापार भएकोमा चालू वर्ष निर्यात व्यापार एक रुपैयाँको पनि भएको छैन । आयात व्यापार २ अर्ब १८ करोड रुपैयाँको मात्रै भएको छ ।

यता, रसुवा भन्सार कार्यालयमा पनि व्यापार घट्दो छ । आव २०७५/०७६ को ६ महिनामा रसुवा भन्सार कार्यालयबाट २१ अर्ब ६ करोड रुपैयाँको आयात र ६२ करोड रुपैयाँको निर्यात भएको थियो । आयातमा ३ र निर्यातमा १ प्रतिशतको हिस्सा यो भन्सार कार्यालयको थियो ।

गत आवको ६ महिनाको अवधिमा २४ अर्ब २९ करोड रुपैयाँको आयात र ५५ करोड रुपैयाँको निर्यात भएको थियो । आयातमा ३.५ प्रतिशत र निर्यातमा ०.९ प्रतिशतको योगदान थियो ।

चालू आवको पहिलो ६ महिनाको अवधिमा ६ अर्ब ६ करोड रुपैयाँको मात्रै आयात भएकोमा निर्यात १ रुपैयाँको पनि भएको छैन । आयातमा रसुवा भन्सार कार्यालयको योगदान ०.९२ प्रतिशत मात्रै छ ।

चीनसँग जोडिएका नाकाबाट हुने व्यापार निरन्तर कम हुँदै जानुले व्यापारमा अवरोध रहेको देखाउँछ । पछिल्लो १० महिना अर्थात् गत मंसिरसम्म तातोपानी नाका बन्द थियो भने त्यसपछि करिब २ महिना एकतर्फी रूपमा व्यापार भएको थियो । तर, बिहीबारदेखि २० दिनको लागि पुल पुनर्निर्माण गर्ने भनेर आयात पनि रोकिएको छ ।

'पछिल्लो समय एकतर्फी व्यापार मात्रै भएकोमा पुल पुनर्निर्माण गर्ने भनेर अहिले २० दिनलाई दुईतर्फी नै व्यापार रोकिएको छ', तातोपानी भन्सार कार्यालयका प्रमुख लालबहादुर क्षेत्रीले भने, 'पछिल्लो समयमा विभिन्न कारणले व्यापारमा अवरोध आएको छ, अब सरल होला भन्ने विश्वास गरौँ ।'

राष्ट्रिय व्यापार महासंघका अध्यक्ष नरेश कटुवाल चीनले व्यापारमा विभिन्न वहानामा समस्या पर्दै आएको गुनासो गर्छन् । कोरोनापछि त चीनबाट आयात गर्ने क्रममा नेपाली कन्टेनर प्रयोग गर्न दिएको छैन । चिनियाँ कन्टेनरहरूले दुवानी शुल्क बढाएर मात्रै ढुवानी गरिदिएका छन् ।

कन्टेनरको भाडादर एकतर्फीरूपमा वृद्धि गर्नुका साथै चीनले आफ्नो सामान मात्रै पठाउने तर नेपाली सामान नलैजाने गरेपछि उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री लेखराज भट्टले समेत असन्तुष्टि जनाएका छन् । यस्तै हिसाबले चीन अघि बढ्दा व्यापारमा पुनर्विचार गर्नुपर्ने उनले बताए ।

स्थलगत मार्ग सहज भएकाले त्रिभुवन विमानस्थलको भन्सार कार्यालयबाट व्यापार घट्दै गएकाे हुन सक्ने भन्सार विभागले भनाइ छ । 'समग्रमा औसत आयात नै ४ प्रतिशले घटेको छ, यसको असर पनि होला, यसका बाबजुत स्थलगत मार्गहरूबाट सहज व्यापार हुँदा पनि टीआईए भन्सार कार्यालयको व्यापार घट्ने गर्छ', भन्सार विभाग प्रमुख सुमन दाहालले भने ।

टेलिकम्युनिकेसनका सामान बढी मात्रामा टीआईए भन्सार कार्यालयबाट आउने गर्छ । अहिले यस्तो सामानको आयात घटेको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, माघ ९, २०७७ १६:३७