के हो 'नागरिक एप', के-कस्तो सुविधा लिन सकिन्छ ?

A+ A A-

नेपाल सरकारले शुक्रबारबाट अर्को एउटा एप सञ्चालनमा ल्याएको छ । यो एप कामचलाउ सरकारका सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री पार्वत गुरूङले सार्वजनिक गरेका छन् ।

सरकार अनलाइन प्रणालीबाट सेवा दिन थालिए पनि सेवा लिने माध्यम फरक-फरक हुने, एपको प्रयोगमा पनि झन्झट हुने गरेको गुनासो आएपछि त्यसलाई सम्बोधन गर्न नागरिक एप सार्वजनिक गरेकोहो ।

सरकारले अनलाइनबाट दिने सबै सेवालाई एकीकृत रूपमा उपलब्ध गराउनका लागि ल्याएको एपलाई नै नागरिक एप नाम दिएको सञ्चार तथा सूचना प्रविधि सचिव हरिप्रसाद बस्याल बताए । बस्याल भन्छन्, 'सरकारी सेवा जनताको हातहातमा पुर्‍याउन यो एप सञ्चालनमा ल्याइएको छ ।'

स्मार्ट फोन बोक्ने नागरिकले मोबाइलको प्ले स्टोरमा गएर नागरिक एप (Nagarik App) डाउनलोड गर्न सक्छ । एप प्रयोग गर्न आफ्नो नाममा रहेको मोबाइल नम्बर हुनुपर्ने अनिवार्य गरिएको छ । मोबाइल नम्बर राखिसकेपछि नम्बर कसको नाममा दर्ता छ भन्ने कुरा एपले स्वचालित रूपमा पत्ता लगाउने गरी प्रविधिको विकास गरिएको छ ।

एपमा सेवा लिनका लागि तपाईंको मोबाइल नम्बर मागिन्छ । मोबाइल नम्बर दिएपछि त्यो मोबाइल नम्बरमा तपाईंलाई ६ वटा नम्बरको कोड पठाइन्छ । त्यो कोड राखेपछि परिचयपत्रको प्रकार छनोट गर्ने सुविधा हुन्छ । जसमा नागरिकता, मतदाता र राहदानीको परिचयपत्र छनोट गर्न सक्ने सुविधा रहेको छ ।

यदि तपाईंले नागरिकता छनोट गर्नुभयो भने नागरिकता नम्बर, जारी गरेको जिल्ला, जन्ममिति र नागरिकता जारी गरेको मिति दिनुपर्ने हुन्छ । नागरिकता नम्बरकै आधारमा एपले सम्बन्धित निकायको आवश्‍यक सूचना खोज्न सक्छ ।

यदि तपाईं प्यान नम्बर कुनै सरकारी कार्यालयमा आवश्‍यक पर्‍यो भने एपले राजस्व विभागको प्रणालीबाट प्यान नम्बर पत्ता लगाउँछ । अर्थात् नागरिकता नम्बरको आधारमा प्यान नम्बर पत्ता लाग्छ । त्यसो हुँदा तपाईंले नागरिकता वा प्यानको फोटोकपी बुझाउनु परेन । एपमा सबै विवरण पनि भर्नु परेन, सिस्ट आफैँले आवश्‍यक नम्बर पत्ता लगाउँछ ।

यो एपको प्रयोगबाट नागरिकलाई सहज हुनुका साथै सरकारको कार्यालय सञ्चालन खर्च कटौती हुने मन्त्रालयको विश्वास छ । सञ्चार मन्त्रालयले वेटा भर्सनमा सार्वजनिक गरेको एपमा हाल नौ वटा सेवालाई मात्रै समेटिएको छ ।

मन्त्रालयका अनुसार यस एपबाट आफ्नो विवरण लिन पनि सहज हुनेछ । मानौँ तपाईंको मतदाता परिचयपत्र हराएको छ तर चाहियो भने नागरिकता नम्बर राखेर खोलेको एपका भरमा तपाईंको मतदाता परिचयपत्रको विवरण हर्न सक्नुहुन्छ । आफ्नो प्यान नम्बर राखेर कर विवरण थाहा पाउन पनि सकिनेछ भने यहि एपबाट रजिष्टेशन नम्बर राखेर शैक्षिक विरण पनि हेर्न सकिने छ ।

स्थानीयदेखि केन्द्रसम्मका सरकारले नागरिकलाई उपलब्ध गराउने सेवा यही एपबाट नै दिइने मन्त्री गुरुङले बताएका छन् । केही समयभित्र स्थानीय सरकारले प्रदान गर्ने ६४ मध्ये ४० भन्दा बढी सेवा यो एपमै उपलब्ध हुने उल्लेख गरिएको छ ।

मन्त्रालयका अनुसार एपका लागि गृह मन्त्रालयसँग रहेको दुई करोड १५ लाख नागरिकताको विवरण र निर्वाचन आयोगको सर्भरमा रहेको एक करोड ५५ लाख नागरिकको औँठा छाप, फोटोसहितको जानकारी प्रयोग गरी नागरिकको डिजिटल परिचय बनाइएको हो ।

सरकारको आर्थिक वर्ष २०७५/७६ को सरकारी नीति तथा कार्यक्रममार्फत नागरिक एपको काम अघि बढाएको थियो । अहिले प्रारम्भिक रूपमा पूर्ण नरहे पनि अबको तीन महिनाभित्र सबै सरकारी सेवा यो एपमा समावेश गर्ने सञ्चार मन्त्रालयको योजना छ ।

डिजिटल फ्रेम वर्कभित्र जनतलाई ल्याउनु सकरात्मक पाटो भए पनि पछिल्लो समय घूस लिने कार्यलाई डिजिटल सेवाले पनि रोक्न सकेको छैन । सिस्टम बिग्रिएको भन्दै यातायात व्यवस्था विभाग, श्रम कार्यालयलगायतका सरकारी निकायमा जनताले अहिले पनि सास्ती खेप्ते आएका छन् । एपको प्रभावकारी कार्यान्वयन गरेर साच्चिकै सहज र झन्झटरहित सुविधा दिन भने आवश्‍यक छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, माघ २, २०७७ १९:३५