एक्कासि डोजर चलेपछि सुकुमबासी आर्तनाद : हामीलाई सत्ता चाहिँदैन, जाडो छल्न छानो त देऊ

एक्कासि डोजर चलेपछि सुकुमबासी आर्तनाद : हामीलाई सत्ता चाहिँदैन, जाडो छल्न छानो त देऊ

A+ A A-

४१ वर्षीय सुखानी मण्डल काठमाडौं- ९ गैरीगाउँ, सुकुमबासी बस्तीमा बस्न थालेको २१ वर्ष बित्यो । २०५६ सालदेखि सुखानीले सुकुमबासी बस्तीको दुईकाेठे टहरालाई नै सुखदुःखको थलो बनाएका थिए । तर, भएकाे त्याे टहरा पनि बागमती एकीकृत सभ्यता समितिले करिडर व्यवस्थापनकाे नाममा भत्काइदिएपछि उनको बिल्लीबाठ भएकाे छ ।

नापी विभागबाट आएको जानकारीअनुसार सुखानीको एउटा कोठा जोगिनुपर्ने थियो । तर, पूर्वजानकारीबिनै दुइटै कोठा भत्काइदिँदा उनकाे बास सडक पेटीमा पुगेको छ ।

ज्यालामजदुरी गरी हात मुख जाेड्दै आएका उनी अहिले आफ्नै घर भत्काइरहेका छन् । भन्छन्, ‘बस्छु भनेर बनाएको घर भत्काउनुपर्दा कस्तो हुँदो हो ?’

अब कहाँ बस्ने ?

'आज क्लबको टहरामा बस्ने हो ।'

अनि भाेलि राति ?

सुखानी बिलखबन्दमा छन् । त्यसमाथि उनी एक्लै छैनन् । साना दुई छोरा पनि छन् ।

त्यसो त, सम्बिन्धत निकायले ३० हजार क्षतिपूर्ति दिने कबुल गरेको छ । तर, पूर्वजानकारीबिना नै घर भत्काएपछि उनको बास सडकमा पुगेको हो । सुखानीका शब्दभन्दा आँसु हतार–हतार झर्छ । सप्काले आँसु पुच्छै सुखानी भन्छन्, ‘हामीलाई बस्ने ठाउँ त दिनुहोस्, अरु केही चाहिँदैन ।’

सुखानीको जस्तै नियति गुजारेका छन्, धादिङका कालबहादुर विकले पनि ।

उनको पनि दुई कोठासहितको बस्ने बास डोजरले उजाडिदिएको छ । विगत चार वर्षदेखि रिक्सा चलाएर जीविकोपार्जन गर्दै आएका कालबहादुर एक्लैले सात जनाको परिवार धानिरहेका छन् ।

‘अहिले हामी पाल टाँगेर एउटा कोठामा बसिरहेका छौँ । जाडोमा मानसिक तनाव झेलिरहेका छाैँ’, विक प्रश्न गर्छन्, ‘खै त हाम्राे माैलिक हक ?’

विकासका बाधक होइनौँ भन्दाभन्दै राज्यले हामीलाई व्यवस्थापन नगरी गिद्दे नजरले हेरेको उनको गुनासो छ ।

सात वर्षअघि कोठाको भाडा तिर्न नसकेर बिचल्ली भएकी ३५ वर्षीया अनिता बासको खोजीमा भौतारिँदै गैरीगाउँ सुकुमबासी आइपुगेकी थिइन् ।

आधा गारो र आधा जस्तापातामा रात बिताउन बाध्य अनिता हाल ज्यालामजदुरी गर्छिन् । तर, यसरी उठीबास हुने मनोदशाले उनलाई भयभीत बनाएको छ । ‘हिजोअस्ति पाल नभएर टिनमाथि बसियो’, खुल्ला आकाशमुनि रात बिताएकी तामाङ भन्छिन्, ‘हाम्रो व्यवस्थापन कसले गर्छ ? कसैले भन्छन् सरेर जा । कसैले भन्छन् बस् । मर्नु न बाँच्नुभएको छ । कतै व्यवस्थापन गरेर उठाए त हुन्थ्यो नि ।’

सुकुमबासी टोलमा विगत ३२ वर्षदेखि बस्दै आएका अर्जुन कुँवरलाई सुकुमबासी टोलबाट निकाल्ने त होइन भन्ने डर छ ।
उनी भन्छन्, ‘हामीले अवरोध गर्न खोजेका थिएनौँ । उहाँहरूले हामीलाई नै उठाउन खोज्नुभयो । यो जाडोमा हाम्रो बालबच्चा, परिवारहरू छन्, कहाँ लगेर राख्ने ?’

रीतादेवी साहलाई यसरी सरकारले उठीबास लगाउँदा रातमा न निद्रा लाग्छ न त भोक नै । ‘एक कोठा गएपनि अर्को कोठा त बस्ला नि भन्ने थियो’, रीता भन्छिन्, ‘चारचार जना बच्चा छ पढाउनुप¥यो । आम्दानी पनि छैन । हटाएपनि व्यवस्था गरेर हटाओस् । न रातमा निन्द्र छ, न दिनमा भोक ।’

गैरीगाउँ सुकुमबासी बस्तीमा पूर्वजानकारीबिना नै चलेको डोजरले घरहरू भत्काइँदा सुकुमबासीहरूको यस्तो विचल्ली भएको हो । पूर्वजानकारी बिना नै घर भत्काएकाले दीर्घकालीन व्यवस्थापन हुनेमा सुकुमबासीहरू सशंकित छन् । हाल बागमती कोरिडरमा व्यवस्थापन गरिने भनिएको २६ घरमा जम्मा ८ घर मात्रै स्थानान्तरण गरिएका छन् । अरु १४ घर कहाँ जाने ? जाने ठाउँ पाएका छैनन् । सम्झौता र कार्यावन्यनमा ठूलो अन्तर र विभेद भएको पीडित सुकुमबासीहरूको भनाइ छ ।

बासको लागि लडाइँ गरिरहेका सुकुमबासीहरूको एउटै आवाज छ, ‘के हामी यो देशको नागरिक होइनौँ ?’