खाग तस्करीका योजनाकार खोज्दै प्रहरी, पक्राउ परेकाकाे बयान : विदेश हिँडेका हौँ, खागबारे जानकार थिएनौँ

खाग तस्करीका योजनाकार खोज्दै प्रहरी, पक्राउ परेकाकाे बयान : विदेश हिँडेका हौँ, खागबारे जानकार थिएनौँ

A+ A A-

पेस्तोल खोसेर प्रहरीमाथि नै गोली चलाउने गैँडाको खाग तस्करको सम्बन्ध फेला पार्न प्रहरी र अनुसन्धान अधिकृतलाई समस्या परेको छ । बुटवल उपमहानगरपालिका- ८ मिलनचोकदेखि पूर्वपट्टी सुख्खानगरमा सञ्चालित कलश होटलमा गएको २१ मंसिरमा पक्राउ गर्ने क्रममा तस्करले पेस्तोल नै खोसेर प्रहरी माथि गोली चलाएका थिए । यद्यपी उनीहरूले प्रहार गरेकाे गाेली प्रहरीलाई लागेन ।

प्रहरीलाई गोली प्रहार गर्न खोज्दा तस्करकै काठमाडौं ठेगाना भएका राकेश न्यौपाने घाइते भएका थिए । गैँडाको खागसहित बुटवल प्रवेश गरेकामध्ये दुई जनालाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ ।

त्यस्तै, गोली लागेर घाइते भएका राकेशको भैरहवास्थित युनिभर्सल मेडिकल कलेजमा उपचार भइरहेको छ । गोली प्रहार गर्ने जाजरकोटको नायकबडा- ४ का वीरेन्द्रबहादुर सिंह भने अझै फरार छन् ।

पक्राउ परेका लेकबेंसी नगरपालिका सुर्खेतका भक्तबहादुर थापा र जाजरकोट बारेकोट गाउँपालिका- ७ का कर्णबहादुर राउतबाट यथार्थ विवरण पाउन नसकेपछि अनुसन्धान अधिकृत फरार रहेका सिंहको खोजीमा लागेको छ । केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो, डिभिजन वन कार्यालय, जिल्ला प्रहरी कार्यालय रूपन्देहीको टोली सिंहको खोजीमा छ ।

अनुसन्धानमा खटिएका एक अधिकृतका अनुसार पक्राउ परेका राउत र भक्त थापाले गैँडाको खाग तस्कर हुँदैछ भन्नेसम्म पनि पत्तो पाएका थिएनन् । घाइते राकेश न्यौपानेसँग पनि कर्ण र भत्तको चिनजान थिएन । तस्करीका मुख्य योजनाकार वीरेन्द्रले नै बाटोबाट राकेशलाई लिएर परिचय मात्र गराएका थिए ।

मुख्य योजनाकार वीरेन्द्र र कर्ण भने छिमेकी हुन् । ‘विदेश जाने भनेपछि कर्ण र भक्त सँगै घरबाट हिँडेका हुन सक्छन्,’ अनुसन्धानमा संलग्न एक अधिकारीले भने ।

पक्राउ परेका दुवैले गैँडाको खाग तस्करबारे केही जानकारी नभएको र वीरेन्द्रले विदेश पठाउने भन्दै काठमाडौंका लागि हिँडेको प्रारम्भिक बयानमा बताएका छन् । डिभिजन वन कार्यालय रूपन्देहीका अधिकृत बोधराज सुवेदीले खाग तस्करको विषय अहिले पनि अनुसन्धानकै क्रममा रहेको बताए ।

घाइते राकेश उपचारकै क्रममा रहेकाले अनुसन्धान पछि मात्र यथार्थ बाहिर आउने उनको भनाइ छ । ‘पक्राउ परेकाहरूले केही थाहै छैन भनेका छन् । उनीहरू माथि पनि अहिले अनुसन्धान जारी छ । मुद्दा दर्ता प्रक्रियामा गइसकेकाले धेरै बताउन मिल्दैन,’ डिभिजन वन कार्यालय रूपन्देहीका सूचना अधिकारी महालक्ष्मी शर्माले भनिन् । स्रोतअनुसार तस्करहरूले गैँडाको खाग भारत हुँदै चीनतर्फ लैजाने तयारी गरेका थिए ।

परीक्षणका लागि खाग काठमाडौं पठाइँदै

डिभिजन वन कार्यालय रूपन्देहीले तस्करबाट बरामद गरेको एकसिँगे गैँडाको खाग परीक्षणका लागि काठमाडौं पठाउने तयारी गरेको छ । केन्द्रीय विधि विज्ञान प्रयोगशालामा खाग नक्कली वा सक्कली कस्तो भन्नेबारे परीक्षण गर्न काठमाडौं लैजान लागिएको डिभिजन वन अधिकृत बोधराज सुवेदीले बताए । ‘गैँडाको खागसहित हामीले बरामद गरेको वन्यजन्तुका अंग प्रयोगशालामा परीक्षणका लागि पठाउने तयारी गरेका छौँ,’ उनले भने ।

पछिल्लो समयमा गैँडाका खाग नक्कलीसमेत फेला पर्ने भएकाले सक्कली वा नक्कलीको पहिचान गर्नका लागि खाग काठमाडौं पठाउने उनले बताए । ‘हामीले खागसहित कस्तुरीको विणालाई समेत प्रयोगशालामा परीक्षण गर्न पठाउँदै छौँ । खाग बरामदको अर्को दिन कस्तुरीको विणासहित केही व्यक्ति पक्राउ परेका छन् । भारतमा कस्तुरीको विणा सजिलै बिक्री हुने हुँदा नक्कली वा सक्कली के हो पत्ता लगाउन काठमाडौं लैजान लागेका हौँ,’ उनले भने ।

तस्करको नजर रूपन्देहीमा

भारतसँग जाडिएको बेलहिया नाकाबाट अवैध वन्यजन्तुका अंगहरूको ओसारपोसार गर्न सकिने भएपछि तस्करहरूले बुटवललाई ‘ट्राजिन्ट प्वाइन्ट’ बनाउन थालेका छन् । डिभिजन वन कार्यालय रूपन्देहीका अधिकृत बोधराज सुवेदीले चालू आर्थिक वर्षमा रूपन्देहीको बाटो हुँदै भारततर्फ लैजाने क्रममा विभिन्न वन्यजन्तुका अंगसहित २० जना पक्राउ परेको बताए । तीमध्ये नाै जना कारागारमा छन् ।

‘रूपन्देही बाहिरबाट बढी वन्यजन्तुका अंगहरू ल्याउने गरेकाे पाइएकाे छ । उनीहरूलाई हामी सुराकीका आधारमा पक्राउ गर्छाैँ,’ सुवेदीले भने, ‘ठूलो बजार र सजिलै अन्यत्र पठाउन सकिने भएकाले पनि यो ठाउँको रुट तस्करले प्रयोग गरेका हुन सक्छन् ।’

तस्करहरूले गैँडाको खागबाहेक कस्तुरीको विणा, बदेँल, चितुवाका छालालगायतका संरक्षित वन्यजन्तुका अंग यो बाटो हुँदै तस्कर गर्दै आएका छन् । प्रहरीले मंसिरमा मात्रै बुटवलको इँटाभट्टास्थित विशाल होटलबाट संरक्षित वन्यजन्तु चितुवाको छालासहित चार जनालाई पक्राउ गरेको थियो । बुटवलका विष्णुप्रसाद भट्टराई, गुल्मी दरबार गाउँपालिका- ४ का विमल मगर, सञ्जीव पेमी र विशाल राना मगरको साथबाट प्रहरीले ६ फिट लम्बाइ र १ फिट ३ इन्च चौडाइको चितुवाको छाला बरामद गरेको थियो ।

त्यस्तै, २२ मंसिरमा देवदहबाट प्रहरीले कस्तुरीको वीणासहित तीन जनालाई गरेको थियो । प्रहरीले वीणा तस्करी गरेकाे आराेपमा अर्घाखाँची छत्रदेव- २ का सुकुरदिन मिया, बाग्लुङ नगरपालिका- ६ का रमेश विक, बुटवल उपमहानगर- ११ का दीपक विकलाई पक्राउ गरेकाे थियाे । उनीहरूमाथि अहिले पनि अनुसन्धान जारी रहेकाे डिभिजन वन कार्यालयले जनाएको छ ।

राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु ऐनले नेपालमा २७ प्रजातिका स्तनधारी, नाै प्रजातिका चरा र तीन प्रजातिका घिस्रिने ‘रेपटाइल्स’ लाई संरक्षित वन्यजन्तुको सूचीमा राखेको छ ।

यी जनावर र पन्छी मारेर अंग तस्कर गर्नेलाई पाँचदेखि १० लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना र पाँचदेखि १५ वर्षसम्म कैदको व्यवस्था छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, मंसिर २७, २०७७ १४:००