हल सञ्चालनमा चलचित्रकर्मीबीच नै मतभेद : कोही खोल्न दबाब दिने, कोही खोल्न नहुने पक्षमा

हल सञ्चालनमा चलचित्रकर्मीबीच नै मतभेद : कोही खोल्न दबाब दिने, कोही खोल्न नहुने पक्षमा

A+ A A-

गत शनिबार चलचित्र क्षेत्रसँग सम्बन्धित छवटा संघ-सस्थाले संयुक्त रूपमा पत्रकार सम्मेलन आयोजना गरे । आठ महिनादेखि ठप्प रहेको चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनको माग गर्दै उनीहरूले सो कार्यक्रम आयोजना गरेका थिए ।

त्यति मात्रै होइन, विभिन्न संघ-सस्थाका प्रतिनिधिले चलचित्र विकास बोर्डका अध्यक्षलाई पनि चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनका लागि दबाब दिइरहेका छन् । अझै चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनमा नआए चलचित्र क्षेत्रसँग आश्रित धेरैलाई समस्या हुने उनीहरूको गुनासो छ ।

चलचित्र कलाकार संघका अध्यक्ष रविन्द्र खड्का चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन गर्न ढिला भइसकेको बताउँछन् । उनले भने, 'सबैभन्दा पहिला बन्द भएको क्षेत्र नै चलचित्र क्षेत्र हो । अहिले प्राय: सबै क्षेत्रहरू सञ्चालन भइसकेको अवस्थामा चलचित्र क्षेत्र किन संचालन गर्न नमिल्ने हो र ?'

चलचित्र क्षेत्रसँग आबद्ध भएका व्यक्तिहरू भोकै हुने अवस्था आइसकेकाले अब दबाबपूर्ण कार्यमा लागिएको रवीन्द्रले बताए ।

उनले भने, 'काठमाडौंमा जोखिम छ भन्ने कुरा हामीले पनि बुझेका छौँ । तर, काठमाडौं बाहिर त हल सञ्चालन गर्न सकिने अवस्था छ नि त । सरकारले तोकेको स्वास्थ्य सतर्कता अपनाएर हल सञ्चालन गर्ने हो भने जोखिम हुन्न ।'

चलचित्र हलहरू सञ्चालनमा आएको खण्डमा कलाकारहरूले नै स्वास्थ्य सतर्कताका लागि स्वयम् सेवकका रुपमा काम गर्ने रविन्द्र बताउँछन् ।

'चलचित्र हलमा जाँदा यस्तो सतर्कता अपनाउनुहोस्, यो गर्नुहोस्, त्यो नगर्नुहोस् भन्ने कुराहरू हामी कलाकारहरूले नै विभिन्न माध्यमबाट सचेत गराउछौँ,' रविन्द्र थप्छन्, 'त्यो भयो भने हलमा जोखिम कम हुने कुरामा शंकै छैन ।'

चलचित्र प्राविधिक संघका अध्यक्ष पुष्कर लामा चलचित्र क्षेत्रमा काम गर्नेहरूको अवस्था एकदमै नाजुक भइसकेको गुनासो गर्छन् । उनी भन्छन्, 'चलचित्रकर्मीहरू राहतको प्याकेजमा आशावादी छैनौँ । हामी श्रम गरेर खान तयार छौँ । सरकारले हामीलाई श्रम गर्ने वातावरण बनाइदिनुपर्‍यो । होइन भने यहाँ चलचित्रकर्मीहरूको दुर्घटना हुन सक्छ । त्यसको जिम्मा सरकारले लिनुपर्छ ।'

चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन नगर्नुको ठोस कारण सरकारले दिन नसकेको पुष्करको भनाइ छ ।

'अन्य सबै क्षेत्र सञ्चालन भइसकेको अवस्थामा चलचित्र क्षेत्रमा मात्रै जोखिम हुने हो त ?,' प्रश्न गर्दै पुष्कर थप्छन्, 'हामीलाई सरकारले ठोस कारण दिन्छ भने हामी चुप बस्न तयार छौँ, होइन भने हामी अब दबाबमा नै उत्रिनेछौँ ।'

त्यस्तै, चलचित्र निर्देशक दीपेन्द्र के. खनाल चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनका लागि सरकारलाई दबाब दिन ढिला भइसकेको बताउँछन् । सञ्चालनमा आएका अन्य क्षेत्रहरू भन्दा चलचित्र क्षेत्र सुरक्षित रहेको बताउँदै अब भने चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनमा सरकारले अनुमति दिनुपर्ने उनको भनाइ छ ।

दीपेन्द्र भन्छन्, 'जुन हिसाबले बजारमा वा सवारीसाधनमा भिडभाड देखिन्छ, त्योभन्दा चलचित्र घरहरू निकै सुरक्षित छन् । स्वास्थ्य सतर्कता अपनाएर सञ्चालन गर्ने हो भने सबैभन्दा सुरक्षित ठाउँ नै चलचित्र हल हो जस्तो लाग्छ ।'

लकडाउन हुनुपूर्व चलचित्र हलहरूमा अपनाइएको सुरक्षा सावधानी कुनै हस्पिटलको भन्दा कम नभएको दिपेन्द्रको भनाइ छ । त्यस्तै सतर्कता अपनाएर हल सञ्चालन गर्ने हो भने कोरोनाको डर नहुने दीपेन्द्रको बुझाइ छ ।

'सवारीसाधनमा जस्तो हलमा सिट जोडिएको पनि हुन्न । मास्क, सेनिटाइजरको प्रयोग गर्ने र दूरी कायम गरेर बस्ने हो भने चलचित्र हलहरू निकै सुरक्षित छन्,' दीपेन्द्रले भने ।

चलचित्र क्षेत्रमा रोजगार श्रमिकहरू भोकै भएको कुरा सरकारले नसुनेको गुनासोसहित दीपेन्द्र प्रश्न गर्छन्, 'के उनीहरू यसै सरकारका जनता होइनन् र ?'

चलचित्र संघका निवर्तमान अध्यक्ष प्रदीपकुमार उदय चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन हुन नसक्नुको दुई कारण दिन्छन् । पहिलो- चलचित्र क्षेत्र सरकारको प्राथमिकतामा नपर्नु । दोस्रो- चलचित्रकर्मीहरूले सरकारसमक्ष आफ्नो अस्तित्व प्रदर्शन गर्न नसक्नु ।

प्रदीप भन्छन्, 'सरकारलाई चलचित्र क्षेत्रको विषयमा केही मतलब नै भएन । चलचित्र क्षेत्रको विषयमा केही चर्चा नै गर्दैन ।'

अब भने सरकारले हल सञ्चालन गर भन्दैमा हल सञ्चालन गर्न नहुने उदयको भनाइ छ । उनी भन्छन्, 'अब सरकारले हल खोल भनेर मात्र हुँदैन । सरकारले त यो बीचमा चलचित्र क्षेत्रमा भएको क्षतिको पनि सम्बोधन गर्नुपर्छ । नत्र चलचित्रकर्मीहरू पलायनको अवस्थामा पुग्नेछन् ।'

अब चलचित्र क्षेत्रलाई सरकारले प्राथमिकतामा राख्नुपर्ने उदयको माग छ । 'कलाकारहरूलाई राष्ट्रको गहना भन्ने अनि समस्या पर्दा केही नगर्ने ! यो त भएन नि,' प्रदीप भन्छन्, 'अब चलचित्र क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ । केही समयका लागि करमुक्त गर्नुपर्छ । रिलिजको संघारका चलचित्रलाई राहत तथा हलको बिजुलीको डिमाण्ड चार्जमा छुट गर्नुपर्छ । अनि मात्रै चलचित्रकर्मीहरूले बाच्ने आधार पाउनेछन् ।'

चलचित्रकर्मी नै हल नखोल्ने पक्षमा !

अभिनेता राजेश हमालले केही दिन अगाडि एक कार्यक्रममा चलचित्र हल सञ्चालनका लागि हतार गर्न नहुने धारणा व्यक्त गरे । अहिले जबर्जस्ती हल खोल्दा भोलिका दिनमा संक्रमण फैलिन सक्ने राजेशको भनाइ थियो ।

उनले भनेका छन्, 'चलचित्र हल, चलचित्र निर्माण र प्रदर्शन सुचारु गर्नुपर्छ । तर, जबर्जस्ती गर्नु पनि हुँदैन । अहिले हामीलाई स्थिती सहज लागेपनि त्यस्तो छैन । यसमा संयमता अपनाउन आवश्यक छ ।’

निर्माता रोज राणाको भनाई पनि उस्तै छ । अन्य धेरै क्षेत्रहरू पनि बन्द नै रहेको यो अवस्थामा चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन गर्न नहुने रोज बताउँछन् । 'हामीले हल खोल्दा दर्शक आउनुभयो र संक्रमण फैलियो भने त्यसको जिम्मा कसले लिने ?,' रोज भन्छन्, 'मेरो भनाइ हाम्रो कारण अरुलाई असर नहोस भन्ने नै हो ।'

रोज अहिलेको अवस्था भनेको 'पर्ख र हेर' को अवस्था रहेको बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'यत्रो समय त कुरियो । अब केही समय कुरौँ न । अवस्था सामान्य भएपछि त आफैँ सञ्चालनमा आइहाल्छ नि ।'

हल सञ्चालकहरूले सरकारलाई दबाब दिनु जायज नै भएको रोजको भनाइ छ । तर, जीवनभन्दा व्यापार ठूलो नभएकाले हल सञ्चालकहरू पनि सम्यमित हुनुपर्ने रोजले बताए ।

'सरकारले हलवालालाई केही राहत दिने हो भने हलवालाहरूलाई पनि सहज हुने थियो,' रोज भन्छन्, 'सरकाले हलवाललाई बिजुलीको डिमाण्ड चार्ज तथा व्याजमा छुट दियो भने उनीहरूले ठूलो घाटा व्यहोर्नुपर्ने थिएन ।'

अभिनेत्री तथा निर्माता रेखा थापा पनि अहिलेको अवस्थामा हल खोल्न नहुने पक्षमा छिन् । उनी भन्छिन्, 'अहिले हरेक क्षेत्र प्रभावित भएको छ । आर्थिक मन्दी नै छ । यस्तो अवस्थामा दर्शक मनोरञ्जनको लागि हलसम्म पुग्लान् र ?'

आफ्नो ज्यान नै जोखिममा राखेर कोही पनि दर्शक हलसम्म नपुग्ने रेखाको बुझाइ छ । 'चीन, भारतलगायत अन्य देशहरूमा पनि हल सञ्चालनमा आएका छन्, त्यहाँ दर्शकको उपस्थिति न्यून छ,' रेखा भन्छिन्, 'ज्यानभन्दा ठूलो मनोरञ्जन होइन । त्यसैले दर्शक हलसम्म पुग्न डराइरहेका छन् ।'

रेखा कोरोनाको औषधि उपलब्ध नभएसम्म दर्शक हलसम्म नपुग्ने भएकाले त्यो समयसम्म हल खोल्नुको औचित्य नहुने निष्कर्ष निकाल्छिन् । तर, घाटा व्यहोरिरहेका हल सञ्चालकहरूलाई सरकारले केही सेवा-सुविधा दिनुपर्ने रेखाको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर १६, २०७७ १३:२५