‘अनर किलिङ’ : १७ वर्षीया किशाेरीलाई यसरी परिवारै मिलेर हत्या गर्‍यो

A+ A A-

रामअयोध्या साह तेली । वर्ष ५५ । उनका तीन छोरी थिए । 'थिए' किनभने प्रहरीका अनुसार १७ वर्षीया कान्छी छोरी अमृताकुमारी साहको रामअयोध्याकै योजनामा गोली हानी हत्या गरियो । उनका एक छोरा वैदेशिक रोजगारीका लागि मलेशियामा छन् ।

रौतहटकै माधवनारायण नगरपालिका– ७ का सामान्य परिवारका व्यक्ति हुन्, रामअयोध्या । उनका छिमेकी उमेश यादवका अनुसार रामअयोध्याय छिमेकलाई परेको हर दुःखमा हमेसा सहयोगी बन्न अगाडि सर्थे । यही स्वभावले समाजमा उनको प्रतिष्ठा अग्लिएकै थियो ।

छरछिमेकमा सम्मानित छवि बनाएका रामअयोध्यालाई त्यही छविमा दाग लाग्ने भयले गम्भीर अपराधतिर डोर्‍यायो । र, उनले आफ्नी कान्छी छोरीलाई हत्या गरेको अभियोगमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय रौटहटले पक्राउ गरेको छ । जसलाई प्रहरीले ‘अनर किलिङ’ भनेर व्याख्या गरेको छ ।

‘परिवारको इज्जतमा आँच आउने भएपछि हत्या भएको अनुसन्धानबाट खुलेको छ,’ जिल्लाका प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) सिद्धिविक्रम शाह भन्छन्, ‘यो अनर किलिङ हो ।’

प्रहरीका अनुसार किशोरवयदेखि नै अमृताको आफूभन्दा झण्डै दोब्बर उमेर र विवाहित पुरुष सोशिन्द्रप्रसाद भगत महतोसँग प्रेम बसेको थियो । ३० वर्षीय भगतका दुई सन्तान छन् । अन्तरजातीय र विवाहित भएकै कारण परिवारले छोरीको प्रेमलाई तिरस्कार गरिदियो । त्यसपछि परिवारले छिमेकी जिल्ला सर्लाही मधुवनगोठका रूपेश साहसँग अमृताको मागी विवाह गराइदियो, गत फागुनमा ।

तर, अमृता र रूपेशको घरजम जम्न सकेन । अमृतालाई विवाह गरेको केही समयपछि सोशिन्द्रले रूपेशलाई छुरा प्रहार गरेर घाइते बनाइदिए । त्यसपछि अमृता माइतीकै शरणमा थिइन् । गत असारमा यो दम्पतिबीच सम्बन्धविच्छेद भयो ।

एसपी साहका अनुसार रूपेशले सोशिन्द्र र अमृताविरुद्ध जाहेरी दिएका थिए ।

बेइज्जतीको डरले ज्यानै उडायो

छोरी पक्राउ परे वा सोशिन्द्रसँग विवाह गरे दुवै अवस्थामा आफ्नो सामाजिक प्रतिष्ठा गुम्ने भयले परिवार बेइज्जतको चपेडामा पर्‍यो । र, एकदिन रामअयोध्याले सीता देवीलाई सुनाए, ‘छोरी अमृतालाई मारिदिनुपर्‍यो ।’

एसपी शाहका अनुसार छोरी मार्ने कुरालाई सीता देवीले स्वीकारिनन् । त्यसपछि पति रामअयोध्याले कि छोरीको पक्ष लिन र कि आफ्नो लिनुपर्ने भन्दै श्रीमतीलाई दबाब दिए । ‘छोरीको पक्ष लिए आफू झुण्डिएर मर्छु भने छन्,’ शाह भन्छन्, ‘त्यसपछि आमासमेत छोरी मार्न राजी भइन् ।’

रामअयोध्याले ज्वाइँ लक्ष्मण साहसँग हत्याको योजना बनाइसकेका थिए । योजनाअनुरूप नै १७ वर्षीया अमृतालाई २६ कात्तिकको राति कञ्चटमा गोली हानेर मारिएको थियो । आमा–छोरी सँगै सुते पनि आमा शौचालय गएको समय पारिएको थियो ।

सुपारी लिनेसहित अमृताको हत्या गर्ने ६ जनालाई पक्राउ गरेर प्रहरीले सार्वजनिक गरेको छ । एक लाख रुपैयाँ सुपारी दिएर अमृताको हत्या गराउन लगाएको प्रहरीले बताएको छ ।

हत्यामा संलग्न बाआमा रामअयोध्या–सीता देवी, भिनाजु लक्ष्मणसहित प्रहरीले देवाही गोनाही नगरपालिका–२ करुनियाँ लक्षमिनियाका ६० वर्षीय शेख अलियास, ४० वर्षीय बहुदल भने ईस्लाम अन्सारी र ३५ वर्षीय शेख ईन्ताजलाई पक्राउ गरेको हो ।

दोस्रो प्रयासमा अमृताको हत्या भएको समेत प्रहरीले दाबी गरेको छ । त्यसअघि दसैँको महानवमीका दिन अमृतालाई उपचारका लागि भारत पुर्‍याएर हत्या गर्न डेढ लाख रुपैयाँ खर्चने योजनासमेत बनेको थियो । त्यो योजना असफल भएको प्रहरी दाबी छ । तर, कसरी असफल भयो भन्नेचाहिँ प्रहरीले जारी गरेको विज्ञप्तिमा खुल्दैन ।

रामअयोध्या परिवार जमिनदार भएको एसपी शाहले बताए । लौकाह टोलमा यो परिवारको ठूलो किराना पसलसमेत छ । ‘के कति जमिन छ भन्ने यकिन हुन सकेको छैन,’ एसपी शाह भन्छन्, ‘तर उनी राम्रै धनसम्पत्ति भएको व्यक्ति रहेको खुलेको छ । सबैले उनीहरूलाई सम्मानित व्यक्तिका रूपमा हेर्थे ।’

रामअयोध्याका अन्य सबै सन्तानको ‘राम्रो’ परिवारमा विवाह भएको तर कान्छी छोरीले परिवार इज्जत फालेको भन्दै ज्वाइँसमेत मिलेर हत्या गरेको शाह बताउँछन् ।

के हो अनर किलिङ ?

नेपालमा अनर किलिङको घटना विरलै हुने गरेको प्रहरीको आँकडाले देखाउँछ । प्रहरीमा यस्तो अभिलेख नै छैन ।

कट्टरपन्थी समुदायमा यस्ता अपराध बढी हुने गर्छन् । राष्ट्रिय मावन अधिकार आयोगकी पूर्वसदस्य मोहना अन्सारीका अनुसार ‘अनर किलिङ’ पाकिस्तान र अफगानिस्तानजस्ता कट्टर काविला समुदायमा बढी हुने गर्छ । परिवारको इज्जत फाल्नेहरूलाई सफाइ गरिदिनुपर्छ भन्ने सोच यस्तो अपराधको स्रोत भएको उनी बताउँछिन् ।

‘परिवार र त्यस समुदायको मान-मर्यादामा आँच आउने कुरा गर्नेलाई मार्ने प्रचलन यस्ता समाजमा हुने गर्छ,’ उनले भनिन्, ‘कानुनले अपराध माने पनि त्यस्ता कुकृत्यलाई समुदायले भने स्वभाविक रुपमा लिन्छन्, जुन गलत हो ।’

०६९ मा बाराको तत्कालीन प्रस्तोका गाविस- ५ मा यस्तै प्रकृतिको घटना भएको थियो । १० कक्षामा पढ्ने बालिका बिन्दु ठाकुरलाई परिवारकै सदस्यले जलाएर मारिदिएका थिए । कक्षाकै दलित समुदायको साथीसँग प्रेम गरेको निहूँमा परिवारले छोरीको हत्या गरेको प्रहरी अनुसन्धानबाट खुलेको थियो । परिवारका सबै सदस्यलाई प्रहरीले हत्या अभियोगमा मुद्दा चलाएको थियो ।

‘यस्ता घटना समाजमा भित्रभित्रै दबेको हुनसक्छ,’ मानवअधिकार अभियन्तासमेत रहेकी अन्सारी भन्छिन्, ‘हत्याको कारणबारे हामीकहाँ अनुसन्धानबाट खोज्ने चलन छैन । यस्ता कुरालाई समयमै कारण खोजेर टुंगाउन सकिएन भने यसले हाम्रो समाजलाई पनि नगाँज्ला भन्न सकिन्न ।’

प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर १४, २०७७ २१:२४