फूलखेती गर्दा घरबाट निकालिएका रमेश यसरी बने प्रदेशकै प्रतिष्ठित पुष्प व्यवसायी

फूलखेती गर्दा घरबाट निकालिएका रमेश यसरी बने प्रदेशकै प्रतिष्ठित पुष्प व्यवसायी

A+ A A-

रुपन्देहीको तिलोत्तमा–५ का रमेश पाण्डे सानैदेखि घरका गमलामा फूलहरू रोपेर ढकमक्क पार्थे । पढ्नेबाहेकको समयमा उनी फूलमा पानी हाल्ने, फूलका बेर्ना जमाउने र गोडमेल गर्नमै व्यस्त हुन्थे ।

उनले योजना बनाए, ‘ठूलो भएपछि व्यावसायिकरूपमै फूलखेती गर्छु ।’ र, २०५७ सालमा दुई कठ्ठा जग्गामा उनले फूलखेती सुरु गरे ।

तर, उनको यो कामप्रति परिवार भने असहमत थियो । ‘हाम्रो परिवारले फूलखेती गर्ने होइन, यसमा पैसा पनि छैन । राम्राे जागिर गर्’, आफ्ना बुवाले भनेका कुरा सम्झिँदै रमेश भन्छन्, ‘सुरुमा त मैले फूल रोपेको जग्गामा बुवाले डोजर नै लगाइदिनुभयो ।’

खासमा उनका बुवा छाेराले बैंकमा जागिर गराेस् भन्ने चाहन्थे ।

त्यस बेला उनकी श्रीमती गर्भवती थिइन् । फूलखेतीलाई व्यावसायिक बनाएर अघि बढ्न खोज्दा उनले परिवारको साथ पाएनन् । बरु घरबाटै निकालिए । विगत सम्झिँदै उनी भन्छन्, ‘ऋण लिएर फूल लगाएको थिएँ । बाउले डोजर लगाइदिएपछि खुब रोएँ । त्यस बेला मेरो तीन लाख रुपैयाँ खेर गयो ।’

त्यसपछि उनी घरबाट छुट्टिए तर फूलखेती गर्ने योजना थन्क्याएनन् । उनले फेरि ऋण लिएर फूलखेतीलाई निरन्तरता दिने सोचका साथ ‘लुम्बिनी नर्सरी एण्ड गार्डेन’ नामको फर्म दर्ता गरे ।

फर्म सुरु गरेको केही समय आर्थिक रूपमा सकस परे पनि पछि उनलाई यही फर्मबाट भएको आम्दानीले सन्तुष्टि दियो । हिजोआज रमेशलाई लाग्छ, ‘अब फूलखेतीबाट पछाडि हट्नुपर्दैन ।’

आफ्नो तीन कट्ठासहित तिलोत्तमा–५ मै डा. प्रायश्चित श्रेष्ठको चार कठ्ठा जग्गा भाडामा लिएर उनले फलफूलका विरुवा, सो–प्लान्टलगायत उत्पादन तथा बिक्री गर्दै आएका छन् । त्यसबाहेक उनी फूलखेतीको तालिम र प्रशिक्षणसमेत दिन्छन् ।

तीन लाख रुपैयाँ ऋण लिएर सुरु गरेको फर्ममा अहिलेसम्म उनले ५५ लाख रुपैयाँ लगानी गरिसकेका छन् । फर्मबाट उनले वार्षिक १० लाख रुपैयाँ कमाउँछन् । ‘यो मेरो बचत रकम हो’, उनी भन्छन्, ‘अब गार्डेनलाई अझ विस्तार गर्ने योजना छ ।’

आगामी दिनमा आफ्नै जग्गामा ठूलो नर्सरी बनाउने योजनाका साथ काम गरिरहेको उनको भनाइ छ । ‘अबको पाँच महिनामा नयाँ नर्सरी सुरु हुन्छ’, उनले भने ।

उनको नर्सरीमा अहिले ग्लाडुल्स, एसटी फ्लावर, अर्नामेन्टल पलान्ट, साइकस, बेगन, लालुपाते रोज एकजोरा, मुसुन्डा, हेबिसकस, टिकोमालगायतका पुष्पका बिरूवा छन् । यसबाहेक विभिन्न मौसमी तथा बेमौसमी सयपत्री, डेलिया, गोदावरी, जखेरा, विभिन्न इन्डोर प्लान्ट फूलसहित कागती, अम्बालगायतका फलको विशेष उत्पादन हुने गरेको छ ।

उनी पुष्प व्यवसायी संघ लुम्बिनी प्रदेशका अध्यक्षसमेत हुन् । बुटवल–बेलहिया सडकलाई हरियालीको परिकल्पना गरेर मणिग्रामका सुरज काफ्लेसँग मिलेर सडक डिभाइडरमा फूलहरूको गार्डेन बनाउने अभियान समेत उनैले सुरु गरेका हुन् ।

पाण्डेले ठूला होटलमा गार्डेनको डिजाइन गर्नुका साथै बगैँचा निर्माणसमेत गर्ने गरेका छन् । ‘होटल र रेस्टुरेन्टमा बगैँचाको डिजाइन गर्ने र बिरुवाहरू उपलब्ध गराउने काम पनि गर्दै आएको छु’, उनले भने ।

उनले किसानहरूको समूह गठन गरेर फूलखेतीको तालिम र आवश्यक बिरुवा सहयोग पनि गर्ने गरेका छन् ।

रमेश अहिले लुम्बिनी प्रदेशलाई फूलैफूलकै प्रदेश बनाउने अभियानमा लागेका छन् । लुम्बिनी प्रदेशभित्र आवश्यक फूल भारतीय बजारबाट ल्याउनु नपर्ने गरी समूगतरूपमा फूलखेतीका लागि सहकार्य पनि गर्दै आएका छन् ।

४४ देखि शून्य डिग्री तापक्रमसम्म हुने स्थानहरू लुम्बिनी प्रदेशमा भएकाले सयाैँ प्रजातिका फूल यस प्रदेशमा लगाउन सकिने उनी बताउँछन् ।

फूलैफूलकाे लुम्बिनी प्रदेश बनाउन किसानलाई तालिम र आवश्यक बीउबिजन प्रदेशको कृषि मन्त्रालयबाट प्राप्त हुने भएकाले पनि प्रदेश सरकारकै योजनाअनुसार फूलैफूलको प्रदेशका रूपमा लुम्बिनी प्रदेशलाई चिनाउने उनले बताए ।

यस वर्षको तिहारमा भारतीय फूल आवश्यक नपर्ने

तिहारमा लुम्बिनी प्रदेशमा ४ लाख माला आवश्यक पर्ने अुनमान पुष्प व्यवसायीहरूको छ । यसैअनुसार लुम्बिनी नर्सरीले मात्रै २ लाख फूलका विरुवा र समूहगतरूपमा प्रदेशका ९ जिल्लामा २ लाख गरी ४ लाख विरुवाहरू लगाइएकाले यस वर्ष तिहारमा भारतीय फूलको प्रयोग नहुने उनले बताए ।

‘स्थानीय उत्पादनले २ लाख मालाको माग पूरा गर्छ भने व्यावसायिक उत्पादनले २ लाख मालाको माग पूरा गर्छ’, उनले भने, ‘तर यसवर्ष कोरोना र बेमौसमी झरीले फूलखेतीमा असर गरेको छ । यद्यपि माग पूरा गर्न सकिन्छ ।’

लुम्बिनी प्रदेशको रुपन्देहीसहित पाल्पामा ४ वटा गाउँपालिकामा व्यावसायिक फूलखेती गरिएको छ । पाल्पाको तिनाउँ गाउँपालिकामा मात्र ४४ वटा समूहले व्यावसायिक फूलखेती गरिरहेका छन् । त्यस्तै गुल्मीको चन्द्रकोट, दाङको घोराही, तुल्सीपुर, बाँकेको कोहल्पुर, नेपालगञ्ज, अर्घाखाँची, नवलपरासीमा सामूहिक फूलखेती भइरहेको उनले बताए ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, मंसिर १, २०७७ ०७:०९