राइनासकोटका होमस्टेमा पर्यटक बढे पनि आम्दानी शून्य

A+ A A-

चारैतिर सेता हिमाल, हरियाली डाँडाकाँडा, सफा गोरेटो बाटो, परम्परागत शैली तर आधुनिक तरिकाले सिँगारिएका घर अनि गुरुङ संस्कृति ।

३ घण्टाको हिडाइँपछि राइनासकोटमा पुग्दा सबैको मन लोभिन्छ । प्रकृतिप्रेमीका लागि राइनासकोट कुनै स्वर्गभन्दा कम छैन् । त्यहाँ पुग्ने प्राय: सबैलाई आफू स्वर्ग पुगेझै लाग्छ । अझै सुनमा सुगन्धझैँ बनेको छ राइनासकोटको गुरुङ संस्कृति र होमस्टे ।

कोरोनाका कारण ठप्प बनेका लमजुङका पर्यटकीय स्थलहरूमा अहिले भने बिस्तारै पर्यटकहरूको चहलपहल बढ्न थालेको छ । तिनै स्थलमध्येको एक हो राइनासकोट होमस्टे पनि ।

लामो समय घरमै बसेका लमजुङको सदरमुकाम बेँसीशहर निवासी सुमन तामाङ १० सदस्यीय टोलीसहित पर्यटकीय स्थल राइनासकोटमा मंगलबार पुगे । लमजुङ र तनहुँको सिमाना पाउँदी बजारबाट ३ घण्टाको हिडाइँपछि राइनासकोट पुग्दा उनीहरूको खुसीको सीमा नै रहेन ।

दिन घमाइलो परेकाले उनीहरूले प्राकृतिक दृश्यको अवलोकन मज्जाले गर्न पाए । सुमन भन्छन्, ‘राइनासकोट आइपुग्दा बाटो हिँड्दाको सबै थकान एकाएक गायब भयो । चाैरमा पल्टिएर हिमाल हाँसेको देख्दा सबै टेन्सन पनि आफैँ हरायो । लाग्यो, यही ठाउँमा बसिरहूँ ।’

यता, होमस्टे प्रवेशको गेटनजिकै रहेकी ७० वर्षीया सानुमाया गुरुङलाई भने धेरै पछि आफ्नो ठाउँमा आएका पाहुनालाई स्वागत गर्न नपाउँदा खल्लो महसुस भइरहेको थियो । भन्छिन्, ‘धेरैपछि बाबुहरू आउनुभएछ, तर, के जाति रोगले गर्दा बाबुहरूलाई घरमा राख्न मिल्दैन रे, आफ्नै ठाउँमा आएका पाहुनालाई पनि पुलुपुलु हेरेर बस्नुपरेको छ ।’

कोरोनाअघि होमस्टेमा आउने पर्यटकको स्वागतसत्कार धुमधामले हुने गरेको थियो । पाहुनालाई गेटमा फूलमाला, सेतो टीका लगाई बाजागाजाका साथ स्वागत गर्ने चलन यहाँ छ ।

राइनासकोट होमस्टे व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष खड्काबहादुर गुरुङले पर्यटकको संख्यामा वृद्धि हुँदै गए पनि घरबासमा राख्न नदिइएको बताए । ‘कोरोना संक्रमणको त्रासले गर्दा पर्यटकलाई बास बस्न दिन सकेका छैनौँ । दैनिक १ सय जनाको हाराहारीमा आन्तरिक पर्यटक आए पनि बास बस्न नदिने निर्णय होमस्टे संचालकहरूले नै गरेका कारण राख्न नसकिएको हो,’ उनले भने ।

यस्तै, घरबास संचालक ४२ वर्षीय मनबहादुर गुरुङले तत्काल होमस्टे संचालनमा ल्याउन नसकिने बताए । ‘घरमा बुुढा बाआमा हुनुहुन्छ, बच्चाहरू पनि छन्, होमस्टेमा पर्यटक राखेपछि सेवा दिदाँ दूरी कायम गर्न कठिन हुन्छ । अनि संक्रमणको जोखिम पनि त्यत्तिकै रहन्छ । त्यसैले होमस्टे संचालन गर्न सक्ने अवस्था नै छैन ।’

ड्राइफुड बाेकेर राइनासकाेट

लामो समयदेखि थला परेको होमस्टे व्यवसायमा पर्यटकको आगमनले केही खुसी दिलाए पनि आम्दानी भने हुन सकेको छैन । घरबासमा रोक लगाएकाले पर्यटकहरू आफैँले आवश्यकताअनुसारका सामानहरूलगायत ड्राइफुडसमेत लिएर जाने गरेका छन् ।

बिहीबार बेँसीशहरबाट राइनासकोट पुगेका प्रविन गुरुङ भन्छन्, ‘हामी सात जनाको टोली पैदल हिँडेर आएका हौँ, वान नाइट स्टेका लागि, यहाँ खानबस्न दिइएको छैन भन्ने थाहा थियो । आफैँले ड्राइफुड ल्याएका थियौँ, त्यसैले काम चलायौँ ।’

स्वास्थ्य सुरक्षाका मापदण्ड पूरा गरेर घरबास खुला गरे बसाइ लम्बिनुका साथै पर्यटकलाई पनि सजिलो हुने उनीहरू बताउँछन् ।

यता, घरबासमा बस्न नदिए पनि राइनासकोट चौरमा भने आफैँले त्रिपाल टाँगेर बस्न पाइने व्यवस्था गरेको राइनासकोट होमस्टे व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष गुरुङले बताए । यसरी बस्न आउने, घुम्न आउने आन्तरिक पर्यटकको संख्या बढिरहेको उनको भनाइ छ ।

राइनासकोटमा २०७५ साल फागुनमा ११ घरबाट होमस्टेको सुरुवात भएको भए पनि अहिले सिंगो गाउँका सबै घरमा होमस्टे सञ्चालनमा छन् । होमस्टेबाट वार्षिक करिब ५ करोड रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी हुँदै आए पनि यस वर्ष कोरोना त्रासका कारण आम्दानी शून्य रहेको होमस्टे व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ ।

राइनासकोटबाट माछापुच्छे, अन्नपूर्ण, मनास्लु, बौद्ध, गणेश, डा. हर्क गुरुङ, लमजुङ हिमाललगायत १८ वटा हिमाल देख्न सकिन्छ । राइनासकोट किल्ला, थानीमाई मन्दिर, कालिका, कोटेश्वर महादेव लगायत ऐतिहासिक स्थलसमेत यहाँ छन् ।

गाउँमा आउने पर्यटकले लोकल कुखुरा, कोदोको ढिँडो, गुन्द्रुक, भट्ट, साग, लोकल मदिरा, सेलरोटी, च्याउ, कुरिलो, सिस्नो लगायतका खानेकुराको स्वाद लिन पाउनेछन् ।

यस्तै, गुरुङ संस्कृतिअनुसार घाँटु, सेर्का, कृष्णचरित्रलगायतका सांस्कृतिक कार्यक्रम देखाउने गरिन्छ ।लमजुङ जिल्ला प्रवेशद्वार पाउँदीबाट ३ घण्टाको पैदल र २ घण्टाको सवारी यात्रापछि पुग्न सकिने राइनासकोटमा बाइसेचौबीसे राज्यकालमा लमजुङका राजा यशोब्रह्म शाहका कान्छा छोरा द्रव्य शाहले राज्य सञ्चालन गरेर बसेको इतिहास छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक २२, २०७७ ०९:५३