समुदायमा कोरोना फैलिएकाले मृत्यु हुनेको संख्या बढ्यो

A+ A A-

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) संक्रमणबाट मृत्यु हुनेको संख्या बढ्दै गएको छ । मंगलबारको तथ्यांकअनुसार १ लाख ७९ हजार ६ सय १४ जना संक्रमित हुँदा १ हजार ४ जनाको मृत्यु भएको छ । पछिल्लो एक सातमा मात्र १ सय ४२ जनाको मृत्यु भएको छ । नेपालमा मृत्युदर ०.६ प्रतिशत छ ।

एकातर्फ परीक्षणको दायरा घट्दो छ । २५ हजारमाथि परीक्षण गर्न सक्ने क्षमता रहेको सरकारको दाबी छ । तर दैनिक १० हजारको हाराहारीमा मात्र परीक्षण भइरहेको छ । शुल्क तोकेसँगै परीक्षण गारउनेको संख्या पनि घटिरहेको छ । यसले झन् जोखिम निम्त्याएको विज्ञहरु बताउँछन् । अर्कोतर्फ मृत्यु हुनेको संख्या दिनप्रतिदिन बढिरहेको छ ।

कोरोना परीक्षणको शुल्क र उपचार खर्च आफैंले व्यहोर्नुपर्ने र अन्तिम अवस्थामा मात्र अस्पताल आउन सरकारले भनेपछि मृत्यु हुनेको संख्या बढ्दै गएको हो । उपाचार खर्च लाग्ने भएपछि संक्रमितहरु घरमै बस्न थालेका छन् भने अस्पताल गए पनि बेड पाउने सम्भावना छैन । सरकार उपचारबाट पन्छिएपछि संक्रमित घरमै मृत्युवरण गर्न बाध्य भएका छन् ।

किन बढ्दै छ मृतकको संख्या ?

गम्भीर बिरामीले अस्पतालका बेड पनि भरिएका छन् । अस्पतालका बेड भरिएकाले समयमा स्वास्थ्य सेवा नपाउँदा मृत्यु हुनेको संख्या बढेको जनस्वास्थ्यका विज्ञहरु बताउँछन् ।

जनस्वास्थ्यविज्ञ डा.शरद वन्त मृत्यु दर भन्दा पनि मृत्युको प्रकृति हेर्नुपर्ने बताउँछन् । ‘नेपालमा मृत्युदर कम छ । मृत्युदर मात्र हेरेर हुँदैन । मृत्यु हुनेको प्रकृति हेर्नुपर्छ । किन मरिरहेका छन् ? ज्यान गुमाएकालाई बचाउन सकिन्थ्यो कि सकिदैनथियो ? बचाउन सकिने हुँदाहुँदै पनि मृत्यु भएको हो कि के हो ? यसको लेखाजोखा हुनुपर्छ,’ उनले भने ।

पछिल्लो समय गम्भीर बिरामीको संख्या बढेको र समयमा उपचार सेवा नपाएका कारण मृत्यु हुनेको संख्या पनि बढेको डा.वन्तले बताए ।

‘सुरुमा सामान्य लक्षण देखिदा पनि अस्पताल जानेको संख्या कम भयो । अहिले गम्भीर बिरामीको संख्या बढिरहेको छ,’ उनले भने, ‘समयमा उपचार गर्न नसकेर हो या अस्पताल आइसकेपछि व्यवस्थापन गर्न नसकेर हो । संक्रमितको लापरबाही या उनीहरु स्वास्थ्य सेवाको पहुँचमा नभएकका कारण मृत्यु भएको हो ।’

कोरोना समुदायमा प्रवेश गरेकाले पनि मृत्यु हुनेको संख्या बढेको उनको बुझाइ छ । डा.वन्त भन्छन्, ‘४ महिना अगाडि युवा संक्रमितको संख्या धेरै थियो । रोजगारका लागि बाहिर गएका युवा संक्रमित थिए । लक्षण देखिनेदेखि र मृत्यु हुने दर कम थियो । अहिले कोरोना हाम्रै समुदायमा स्थापित भएको छ । युवा मात्र होइन जेष्ठ नागरिक र दीर्घरोगी संक्रमित भएसँगै मृत्युदर पनि बढ्यो ।’

कोरोना समुदायमा स्थापित भएका कारण मृत्यु हुनेको संख्या बढेको विज्ञहरुले बताए पनि सरकारले अहिलेसम्म पनि कोरोना समुदायमा फैलिएको भन्न सकेको छैन । नेपालमा कोरोना क्लस्टरमा देखिएको सरकारको दाबी छ ।

जोखिममा रहेको समुदायलाई नजोगाए मृत्युदर अझैं बढ्ने उनले बताए । ‘जोखिममा रहेका नागरिकले सुरक्षा र सर्तकता अपनाउनुपर्छ । जेष्ठ नागरिक र दीर्घ रोगीको व्यवस्थापन, गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवाको पहुँच बढाउनु आवश्यक छ,’ उनले भने ।

उपचार शुल्कका कारण नागरिक स्वास्थ्य सेवाबाट वञ्चित हुने अवस्था आएको उनी बताउँछन् । ‘उपचार खर्च आफैंले गर्नुपर्ने सरकारको निर्णयले नागरिक सेवाबाट वञ्चित हुने अवस्था आएको छ,’ उनले भने, ‘स्वास्थ्य सेवा नपाएर र स्वास्थ्यको पहुँच नभएका कारण कसैले पनि ज्यान गुमाउने स्थिति आउनु हुँदैन । प्रभावकारी ढंगबाट संक्रमितको व्यवस्थापन गर्नुपर्छ ।’

सरकारी अधिकारीहरु पनि जेष्ठ नागरिक र दीर्घ रोगीको संख्या धेरै भएको ठाउँमा मृत्युदर धेरै भएको बताउँछन् । स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता जागेश्वर गौतमले भने, ‘जहाँ जेष्ठ नागरिक, सुगर, प्रेसर, मुटु, किड्नीका बिरामी छन् त्यहाँ इन्फेक्सन धेरै भएको छ । मृत्युदर पनि बढी छ ।’ साउथ एसियमा बंगलादेश, पाकिस्तान, भारत, अफगानस्तान भन्दा नेपालमा मृत्युदर धेरै कम रहेको प्रवक्ता डा. गौगमले बताए ।

पछिल्लो एक सातमा मृत्यु भएकाको संख्या
१८ कात्तिक– २०
१७ कात्तिक– २४
१६ कात्तिक– २३
१५ कात्तिक– १७
१४ कात्तिक– १६
१३ कात्तिक– १७
१२ कात्तिक– ११
११ कात्तिक– १४

प्रकाशित मिति: बुधबार, कात्तिक १९, २०७७ १२:५५