बा फार्मको नौलो अभ्यास : आफैँ मालिक, आफैँ ग्राहक

A+ A A-

सहज बजारीकरण हुन नसक्दा अझै पनि नेपालमा कृषकले आफ्नो वस्तुको उचित मूल्य पाइरहेका छैनन् । बजारीकरणको सहजता नहुँदा विचौलियाको प्रवेशका कारण किसानले वास्तविक मूल्य पाउँदैनन् । साथै, उपभोक्तासम्म पुग्दा मूल्य दोब्बर हुने गर्छ । बजारीकणको समस्याकै कारण किसानले बेलाबेलामा सडकमा दूध पोख्नेदेखि खेतमा ट्याक्टर लगाएर तरकारी नष्ट गर्ने गरेको यथार्थ छर्लङ्ग छ ।

बागलुङमा जन्मिएर रूपन्देहीमा पढाउँदै आएका खड्कबहादुर थापा किसानका यस्तै समस्यासँग जानकार थिए । उनी केही नयाँ काम गरेर किसानसँग हातमोलो गर्ने योजनामा थिए । शिक्षक पेसा अंगालेको भए पनि उनको ध्यान भने कृषि तथा पशुपालनमा एक नमूना काम गर्ने थियो ।

आफ्नो सोच पूरा गर्नका लागि उनी एउटा बहुउद्देश्यीय सहकारीमा जोडिए । सहकारीको माध्यमबाट उनले १५ दिने थाइल्याण्ड भ्रमणको अवसर पनि पाए । सो भ्रमणका क्रममा त्यहाँ सहकारीका माध्यबाट उद्यम गर्ने चाहना युवालाई समेटर सञ्चालन भइरहेको व्यवसायले उनलाई आकर्षित गर्‍यो । नेपाल आएपछि उनले त्यही मोडलमा किसानसँग हातेमालो गर्ने योजना बनाए ।

सुरुमा खड्कसहित केही १४ जनाको समूह तयार भयो । त्यसपछि १७ मंसिर २०७५ मा बुटवलमा बुद्धनगर एग्रो फार्म लिमिटेड (बा फार्म) स्थापना भयो । अनि एउटा नौलो अभ्यास सुरु भयो- ‘आफैँ मालिक, आफैँ ग्राहक एवं आफैँ उपभोक्ता ।'

हाल यो फार्म पब्लिक फार्म भइसकेको छ । यो अवधारणाअनुसार हाल सम्म कम्पनीमा १ सय १९ जना सेयर भइसकेका छन् ।

हाल यो फार्म पब्लिक फार्म भइसकेको छ । यो अवधारणाअनुसार हाल सम्म कम्पनीमा १ सय १९ जना सेयर भइसकेका छन् । पाँच सय जना कृषकलाई आफैँ मालिक, आफैँ ग्राहक र आफैँ उपभोक्ता बनाउने तथा उनीहरुलाई स्वरोजगार गर्ने गरी फार्म अगाडि बढेको फार्मका अध्यक्ष खड्कबहादुर थापाले बताए ।

कम्पनी हाल सैनामैना नगरपालिकास्थित दोगहरामा साढे ३२ कठ्ठा जग्गामा फार्म तथा ह्याचरी सञ्चालन गरिरहेको छ ।

सोही ह्याचरीमा कुखुराका चल्ला उत्पादन गर्ने, त्यहि चल्ला कृषकलाई दिने र कुखुरा बनेपछि फार्मले नै कृषकको कुखुरा खरिद गर्ने गरेको छ । फार्मकै सेयर सदस्य भएकाले नै चल्ला ह्याचरीका लागि अण्डा ल्याउने, ह्याचरी लागत केही तिर्ने र पछि कुखुरा उत्पादन भएपछि पुनः कम्पनीलाई बिक्री गर्ने गरी कम्पनीले काम गरिरहेको अध्यक्ष थापाको भनाइ छ । अहिले फार्ममा ९० हजार चल्ला ह्याचरी गर्ने सक्ने तीन वटा ह्याचरी मेसिन रहेका छन् ।

ह्याचरीबाहेक कम्पनीले लोकल कुखुरा पनि पालन गरिरहेको छ । अण्डाका लागि अहिले सैनामैनास्थित दोगहरामा १७ सय लोकल कुखुरा पालन भइरहेको छ । ह्याचरीका साथ साथै कृषकलाई आवश्यक पर्ने दाना, कुखुराका लागि आवश्यक भ्याक्सिन पनि कम्पनीले दिँदै आएको छ । कम्पनीले किसानबाट ल्याएका कुखुरा आफैँले बधशालासम्म ल्याएर बध गरेर आफ्नै मिट मार्टअन्तर्गत बिक्रीसमेत गर्दै आएको छ ।

हाल कम्पनीले मिट आउट लेट (मासु पसल) १६ वटा ब्रान्डिङ गरिसकेको छ । फार्मका इन्चार्ज लिलाबहादुर थापाले कृषकको उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्नका लागि बजारीकरणमा सहयोग गर्ने गरी फामले काम गरिरहेको बताए । त्यसबाहेक कम्पनीले कृषकलाई चल्ला, दाना, औषधि तथा प्राविधिक सहयोगमा बजार मूल्यभन्दा दुई प्रतिशत सस्तोमा उपलब्ध गराउँदै आएको छ । साथै, कम्पनीले कुखुरा खरिद गर्दा बजार मूल्यभन्दा दुई रुपैया महँगोमा खरिद गर्ने गरेको छ । हालसम्म कप्पनीमा १५ करोड लगानी भइसकेको थापाले बताए ।

एग्रो मार्टसँगै कोल्ड स्टोरको योजना

कम्पनीको रुद्रपुर गरगरेमा पनि आठ कठ्ठा जग्गा छ । अझै तीन बिगाहा जग्गा थप गरेर नमुना कृषि फार्म सञ्चालन गर्ने लक्ष्य रहेको कम्पनीका अध्यक्ष थापाले बताए । त्यसबाहेक ५० टनको कोल्ड स्टोर निर्माण गर्ने योजना रहेको उनले सुनाए । बुटवलमा मिट मार्टसँगै एग्रो मार्टका लागि अहिले फाउण्डेसनको काम भइरहेको छ ।

एग्रो मार्ट अन्तर्गत कम्पनीले विशेष गरी विनलाई आफ्नै ब्राण्डिङ गर्नेछ । किसानलाई उन्नत जातको बीउ, मल एवं आवश्यक प्राविधिक सहयोग गर्ने र उत्पादित बीउविजन कृषकबाटै खरिद गरेर बिक्री गर्ने कम्पनीको योजना छ । यसका लागि पनि कम्पनीले आफ्ना सेयर सदस्यहरूको मात्र बजारीकरणको ग्यारेन्टी गर्ने अध्यक्ष थापा बताउँछन् ।

‘अबको हाम्रो लक्ष्य पोल्टी मात्र नभइ पशुपंक्षी र तरकारी हो । केही काम अगाडि बढेको छ । केही काम अगाडि बढ्ने क्रममा छ,’ उनले भने । हालै कम्पनीले दुई करोडको लगानीमा बा फार्म एग्रो र मिट मार्ट निर्माण गरिरहेको छ । त्यस्तै, ५० टनको कोल्डस्टोर कम्पनीको सैनामैना- ५ दोगहरामा निर्माण गर्ने अध्यक्ष थापाले बताए ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, कात्तिक २०, २०७७ १०:००