सिलादीको सुकुम्बासी बस्ती स्थानान्तरणको तयारी

तस्वीर : विकास पराजुली/शिलापत्र

A+ A A-

गुल्मी सदरमुकाम तम्घासबाट २५ किलोमिटर पश्चिममा पर्छ मालिका गाउँपालिका- ७ घमिरको सिलादी गाउँ । सिलादीमा एउटा ठूलो चौर छ । त्यहीँ चौरमा १२ दलित परिवार १७ वर्षदेखि बस्दै आएका छन् ।

डेढ दशक बढीदेखि यही चौरमा बस्दै आएका उनीहरूले सागपातदेखि गोरु र बाख्रा पनि पालेका छन् । उनीहरू वर्षौँदेखि मजदुरी गरेर दैनिकी चलाउँदै आएका छन् । कतिपयले डोका र नाम्ला बुनेर जीविका चलाउँछन् ।

चौरमा बनाएका झुपडीमा १२ घरमा ७० जना बस्छन् । दिनभर मजदुरी गर्ने उनीहरूले आफ्ना बच्चालाई राम्रोसँग विद्यालयमा पठाउन पनि पाएका छैनन् । उमेर बढ्दै गएपछि युवतीहरू बिहे गरेर अर्को ठाउँ जान्छन् । युवाहरू मजदुरका लागि भारतसम्म पुग्छन् ।

गाउँगाउँमा सिंह दरबार पुगेको चर्चा चले पनि यो बस्तीको पीडा र समस्यामा परिर्वतन भएको छैन ।
जुठी बिक ६५ वर्षकी भइन् । श्रीमान् गुमाएकी जुठीले जनप्रतिनिधि आएपछिको परिवर्तन महसुस गरेकी छैनन् । ‘हाम्रो दुःख जस्ताको त्यस्तै छ । जो आए पनि हामीलाई कसले हेरेको छैन,’ जुठीले भनिन् । पक्की सडकले छोएको सिलादीको सुकुम्बासी बस्तीका नागरिकले बिजुली देख्न पाएका छैनन् ।

नजिकैका घरमा झिलिमिली देखेको भए पनि खरको झुपडीसम्म अझै बिजुली पुग्न सकेको छैन । बस्तीमा बिजुुलीका पोल र तार राखिएको धेरै भए पनि बत्ती भने बल्न सकेको छैन् ।

गाउँपालिकाले गत वर्ष गरिब र विपन्नलाई सोलारसमेत उपलब्ध गराएको भए पनि सुकुम्बासी बस्तीमा भने नदिएको मालिका गाउँपालिका- ७ का अध्यक्ष बेदप्रसाद पन्थीले बताए । ‘स्थान्तरण गर्ने भनेर यो बस्तीमा खासै सुविधा दिइएको छेन । यो वर्षमै उनीहरूलाई स्थान्तरण गर्नेछाैँ,’ उनले भने, ‘उनीहरूको भनाई सिलादीमै वा आसपासमा बस्न पाउनुपर्छ भन्ने छ । तर जग्गा त्यो क्षेत्रमा नभएकाले गाउँपालिकाले आवाससहित अन्यत्रत्र स्थान्तरण गर्ने योजना बनाएको छ ।’

दुई दशकअघि साविक घमिर गाविसको टुनिखोलामा आएको पहिरोका कारण घरखेत बगाएपछि सुकुम्बासी बनेका उनीहरू त्यसपछि सिलादीमा आएर बसेका हुन् ।

स्थान्तरणको तयारीमा गाउँपालिका

मालिका गाउँपालिकाले खरको छानामुक्त गाउँपालिका घोषणा गरिसकेको छ । तर, सिलादीको सुकुम्बासी बस्तीमा अहिले पनि खरले छाएका झुपडी छन् । सिलादीको सुकुम्बासी बस्ती स्थान्तरण गर्ने गाउँपालिकाले तयारी गरिरहेको छ । गाउँपालिका अध्यक्ष रितबहादुर थापाका अनुसार सुकुम्बासी बस्तीलाई स्थान्तरण गर्ने तयारी गरिएकाले त्यो बस्तीमा जस्ता वितरण नगरिएको हो ।
गत वर्ष नै स्थान्तरणका लागि प्रयास गरे पनि जग्गा उपलब्ध हुन नसक्दा समस्या भएको गाउँपालिका प्रमुख थापाले बताए ।

गाउँपालिकाले घमिरमै स्थान्तरणको प्रयास गरे पनि उपयुक्त जग्गा नमिलेकाले गाउँपालिकाको वडा नम्बर ८ मर्भुङगमा स्थान्तरणको तयारी गरिरहेको छ ।

सुकुम्बासी बस्ती वनको जग्गा भएकाले सो स्थानमा डिभिजन वन कार्यालय गुल्मीले जिल्लाकै ठूलो नर्सरी बनाउने योजनाअगाडि सारेको छ । बस्ती स्थान्तरणपछि सिलादीको चौरमा बाह्रै महिना विरुवा उत्पादन, बिक्री गर्ने गरी हाइटेक नर्सरी बनाउने योजना वन कार्यालयले अगाडि सारेको मदाने-मालिका सव डिभिजन कार्यालयले जनाएको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, कात्तिक १४, २०७७ १७:५७