३३ वर्षदेखि परिवारै भीख माग्दै

A+ A A-

महोत्तरीकी अस्लिमा खातुन काठमाडौंका सडकमा ३३ वर्षदेखि भीख माग्दै आएकी छन् । उनले भीख मागेरै जीविको चलाएकी छन् । अस्लिमा मात्रै होइन, उनका छोरी र नातिनातिनी पनि सडकमा भीख माग्न बस्छन् ।

अस्लिमा भन्छिन्, ‘गाउँमा आफ्नो घरजग्गा केही पनि नहुँदा माग्दै यहाँ आइपुगेकी हुँ । ३३ वर्षदेखि काठमाडौंकै सडकमा मागेरै खाइरहेको छु ।’
अस्लिमाकी छोरी सविला खातुनले पनि मागेर गुजारा चलाएको १० वर्ष भयो । श्रीमान्को मृत्युपछि सविलाका लागि सडक नै सहारा बन्यो । उनी १० वर्षदेखि त्रिचन्द्र क्याम्पसअगाडिको पञ्चकस्मिरी मस्जिदअगाडि माग्न बस्दै आएकी छन् ।

सविला भन्छिन्, ‘कमाएर ल्याउने श्रीमान् नै बितेपछि छोराछोरीलाई पाल्न सडकमा बसेर माग्न थालेकी हुँ ।’ सविलाका १ छोरा र १ छोरी छन् । छोरी गर्भमा रहेकै महिना श्रीमान्को मृत्यु भएको थियो ।

सविला भन्छिन्, ‘श्रीमान् जिउँदो हुँदा कहिल्यै पनि माग्नुपरेको थिएन । तर, श्रीमान्को मृत्युपश्चात् हामी सडकमा आइपुग्यौं । मागेरै भए पनि छोराछोरीलाई पढाइरहेको छु ।’

सविलाका छोरा मञ्जुर अन्सारी कक्षा ४ मा पढ्छन् भने छोरी सञ्जिला खातुन कक्षा २ मा पढ्छिन् । मागेको पैसाले २ सन्तान पढाउन गाह्रो भएको भन्दै उनी भन्छिन्, ‘कहिलेकाहीँ त राम्रै कमाइ हुन्छ तर कहिले भने भोकै पनि सुत्नुपरेको छ ।’

बिदाको दिन छोराछोरी पनि माग्न बस्छन् । सविलाकी आमा अस्लिमा भन्छिन्, ‘अहिले त केही भएको छैन । जेनतेन खान पुगेकै छ । तर, रोग लागेको दिन त मर्नेभन्दा अरू विकल्प छैन ।’

काठमाडौंको वसन्तपुरनजिकै एउटा कोठामा ६ जना भाडामा बस्ने गरेको सविला बताउँछिन् । गाउँमा गएर काम गर्न पनि आफ्नो जमिन नभएको भन्दै सविलाले आफ्ना छोराछोरीलाई समेत काठमाडौंमै ल्याएर राखेको सविला भन्छिन् । अहिलेसम्म त छोराछोरी सानै छन् ।उनीहरूको आवश्यकता कम छ । तर, उनीहरू हुर्कंदै जाँदा आवश्यकता पनि बढ्दै जान थालेको छ । पढाइ खर्च पनि बढ्न थालेको छ ।

सविलालाई अब छोराछोरीलाई कसरी पढाउने भन्ने चिन्ताले सताउन थालेको छ ।

काठमाडौंको त्रिचन्द्र क्याम्पसनजिकै पञ्चकस्मिरी मस्जिदमा १६ वर्षदेखि सुरक्षागार्डका रूपमा रहेका भीमबहादुर महत भन्छन्, ‘मैले सुरक्षागार्डका रूपमा काम गर्न आएदेखि नै यिनीहरूलाई मैले यही ठाउँमा देखिरहेको छु । मस्जिदमा हुने रोजाको समयमा धेरै मानिस आउने हुनाले यिनीहरूले यो ठाउँ छोड्नै मान्दैनन् ।’ महतका अनुसार मस्जिदमा रोजाको समयमा बाटोभरि लाइन लागेर माग्नेहरूको भीड हुन्छ, जसले गर्दा पैदलयात्रुलाई समेत हिँड्न असहज हुन्छ ।

उनी भन्छन्, ‘मैले यहाँ काम गर्दा गर्दै कति जना मरे, कति जना अन्य ठाउँमा गए । महानगरपालिकाले सडकमा माग्न नदिने भने पनि कहिल्यै व्यवस्थित गरेको देखिएन । यसलाई व्यवस्थापन नगर्ने हो भने एक दिन यो देश माग्नेहरूको देश बन्न सक्छ ।’

भीमबहादुरका अनुसार आमाछोरी मात्रै होइन । यिनीहरूका छोराछोरी पनि माग्न बस्ने गर्छन् ।

अस्लिमाको परिवार मात्रै होइन, जीवन धान्नकै लागि सडकमा हात थापेर बस्ने धेरै देखिन्छन् । रहरले माग्छन् वा बाध्यताले । उनीहरूलाई वास्ता नगरी हिँड्नेको भीड पनि बाक्लै छ ।

महानगरीय प्रहरीले व्यवस्थित गर्दै

महानगर प्रहरीले सडकमा भीख माग्नेलाई कारबाही गर्ने योजना बनाएको छ । महानगरीय प्रहरी प्रमुख वसन्त लामाका अनुसार महानगरपालिकाले एक वर्षअगाडि सडकमा मागेर बस्नेलाई हटाउने निर्णय गरे पनि कार्यान्वायन हुन नसकेपछि महानगरीय प्रहरीले व्यवस्थापन गर्न लागेको छ । महानगरीय प्रहरी र महानगरपालिकाको समन्वयमा व्यवस्थित गर्न लागिएको हो ।

लामाका अनुसार सडकमा रहेका व्यक्तिको स्वदेशी र विदेशी पहिचान छुट्याई व्यवस्थित गरिनेछ । बाह्य देशका व्यक्तिलाई उनीहरूकै देशमा पठाइनेछ भने नेपाली व्यवस्थित गरिनेछ । परिसर प्रमुख एसएसपी वसन्त लामाले बेवारिसे वृद्धवृद्धालाई कसरी व्यवस्थित गरिने भन्नेबारे योजना बनाइरहेको बताए ।

प्रहरीले सडकमा मागेर बस्ने भिखारीको तथ्यांक पनि संकलन गर्न सुरु गरेको छ । प्रहरीका अनुसार वृद्धवृद्धा र भिखारीपछि बेवारिसे अवस्थाका सडक बालबालिकालाई पनि पुनःस्थापना गरिनेछ ।

पछिल्लो समय सडकमा बसेर पेट पाल्न भन्दा पनि पेसागत रूपमा माग्ने समस्या उच्च छ त्यसैले यसको व्यवस्थापन मुख्य चुनौतीपूर्ण छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, वैशाख १४, २०७६ २०:२२