कोरोना कहरमा चिकित्साकर्मीको कहानी

A+ A A-

‘सर ! त्यो अस्ति हामीले आईसीयुमा हेरेको बिरामीको पीसीआर पोजिटिभ पो आयो त । अब मेरो पनि जँचाउन पर्ने भयो ।’ आफ्नो रेसिडेण्टको बिहानीपखको टेलिफोनले झसङ्गै बनायो एकछिन् त ।

‘........स्टाफको पीसीआर पोजिटिभ देखिएको हुँदा विगत एक हप्तायता उहाँको क्लोज कण्ट्याक्टमा रहनुहुने सबैले भोलि ९.३० बजे पीसीआरका लागि सम्पर्क राख्नुहोला......’

अस्पतालको दैनिक बुलेटिन भाइबर मेसेजमा झुल्किएपछि एकछिन् त हतप्रभ नै बनायो ।

‘हामीले अस्ति एसिस्ट गरेको अपरेसनको बिरामी त कोभिड पोजिटिभ पो पाइयो पोष्टअप इन्भेस्टिगेसनमा । ओहो ! सबैले अब क्वारेन्टाइन पो बस्नुपर्ने भो त । बरु हाम्रो हस्पिटल क्वारेण्टाइनमा सबैजना अट्ने बेड खालि होला कि नहोला ?’

अस्पतालका डिपार्टमेण्टल मिटिङ्गमा यस्ता छलफल दैनन्दिन जस्तै नै भइसकेका छन् अचेल ।

‘हरे! त्यो छोराको आँखा मैले हेर्नै सकिनँ । ‘तिम्रो बुवा रहनुभएन तर अफशोच ! उहाँको पार्थिव शरीर पनि तिमीले नपाउने भयौ । सेनाले जिम्मा लिइसक्यो उहाँलाई ।’ यति भनिसक्दा नसक्दै म त भक्कानिन पुगें ।’ आफूले हेरेको कोभिड–१९ को बिरामी आईसीयूमा नै ब्यूँँतिन नसकेपछि तिनका छोरालाई यो दुःखद समाचार सुनाउनुपर्दाको समय बयान गरिरहेका थिए मेरा समकक्षी मित्र ।

‘केही गरी मैले हेरेको बिरामी कोभिड–१९ पोजिटिभ भयो भने अनि म होम आइसोलेसनमा बस्नुपर्‍यो भने कुन कोठामा बस्ने होला ?’ दैनिकैजसो हामी चिकित्सक आफ्ना परिवारसँग योजना बनाउँछौं । त्यस्तो अवस्थामा हामीसँग नजिक सम्पर्कमा रहे गरेका परिवारका सदस्यहरु, साथीसँगी अनि बन्धुबान्धवहरुको सूची बनाउँछौं । त्यो सूची कहिले एकदम लामो हुन्छ अनि हामी अत्तालिन्छौं । करीब दुई हप्ता यताका निकट सम्पर्कमा रहे गरेका व्यक्तिहरुको सूची कहिले लामो त कहिले छोटो हुनु स्वाभाविकै हो । चाडबाड, रमाइलो भेटघाट, भोजभतेर त यसपालि हाम्रो चासोको विषय रहने कुरै भएन । परिवारकै सदस्य, दिदीबहिनी, नसनाताहरुलाई समेत नचाही नचाहिकनै पनि ‘कृपया हामीसँग सकभर नभेट्नुहोस्, हामीकहाँ नआउनुहोस् ।’ भनी बारम्बार मौखिक–लिखित अनुरोधहरु ग्रिरहनुपर्ने विवशता आइलागेको छ । यस्ता अनुरोध गरेपछि सामाजिक रुपमा पाइने अबगाल अनि प्रत्यक्ष –परोक्ष तिरस्कारका कहानी अझै छुट्टै नै छन्, कुनै बेला प्रष्फुटित नै होलान् पनि ती भावना !

मथि अभिव्यक्त हामी सबै चिकित्साकर्मीहरुको साझा कहानीहरु हुन् । अस्पतालमा आफू र आफ्ना परिवारहरु सबै भुलेर, ‘कहिले आफू नै पोजिटिभ भइने हो कि?’ भन्ने थाहा नपाई द्विविधाग्रस्त अवस्थामा, आफू र आफ्ना नजिकका अनि बिरामीहरुलाई संक्रमणबाट जोगाउन गह्रौं पीपीई लगाई, डाइपरको भरमा, भोको पेट, प्राकृतिक शारीरिक क्रियाकलापहरुलाई समेत सहेर दिनरात नभनी खटिइरहने डाक्टर, नर्स, स्वास्थ्यकर्मीहरुको साझा कथा–व्यथा हुन् यी ।

सहानुभूति, समानुभूति, भावनात्मक पीडा–आवेग, आँसु–हाँसो लुकाएर आफ्नो कर्तव्यपथमा अविचलित रहने ती स्वास्थ्यकर्मीहरु । घरबेटी, छिमेकी, साथीभाइ, कहींकहीं त परिवारजनकै समेत छिः छिः दुरदुरलाई सहेर आफ्नो काममा निरन्तर लागिरहने ती कर्मयोगीहरु । अतिरिक्त लाभ, जोखिम भत्ता त परैको कुरा, आफूले नियमित पाउनैपर्ने तलबसमेत पूरै रकम अनि समयमा नै नपाउँदा समेत ‘आफ्नो ज्यानको कुनै परवाह नगरी’ बिरामीहरुको सेवामा दत्तचित्त भइरहेका हामी स्वास्थ्यकर्मीहरुको कति चित्त दुख्दो होला जब यो समयमा अस्पताल अनि चिकित्सकबाट कोशौं पर भागेका अनि यो क्षेत्रबाट नितान्त पृथक व्यक्तिहरुसमेत ‘विज्ञ’ कहलाइएर टेलिभिजनका पर्दाहरुमा, रेडियोका आवाजहरुमा, छापाका भँगेरटाउके अक्षरहरुमा, अनि सामाजिक सञ्जालका भित्ताहरुमा ‘कोरोनासोरोना केही होइन । रुघाखोकी मात्र हो ।’ भनी भ्रमपूर्ण तर्क तेस्र्याउँछन् अनि तिनका अफवाहहरुलाई सर्वसाधारण मात्र नभई पढेलेखेका कहलाइएका जमातहरु समेत प्रचार गर्दछन् । ‘ज्यान हत्केलामा राखेर’ अस्पतालमै घण्टा मात्र नभई दिन–हप्ता–महिना नै बिताउने चिकित्साकर्मीहरुको मन कति कुँडिदो होला जब ‘विश्व स्वास्थ्य संगठन’ लाई नै झूठो करार गर्ने ती स्वनामधन्य ‘विज्ञ’हरु ‘सरसफाई, भौतिक दुरी अनि मास्क’को सन्देश दिने स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई नै ‘विश्व स्वास्थ्य संगठनका दलाल या मतियार’को आरोप लगाउन, अनि पीसीआर या अरु जाँचपड्ताल गर्ने सुझाव दिने स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई ‘कति कमिशन आउँछ ?’ भनी सोध्न समेत हिच्किचाउँदैनन् ।

चिकित्साकर्मीहरुको यस्ता ह्रदयविदारक कहानी देखीसुनी गर्दा अझै चेत्ने बेला भएन र हाम्रो ?

फेरि झण्डै साढे चार करोड विश्व जनसंख्या संक्रमित अनि करीब बाह्र लाखको विश्वभर मृत्यु भइसक्दा पनि, नेपालभित्रै नै झण्डै डेढ लाख संक्रमित अनि ८०० हाराहरीको मृत्यु भइसक्दा पनि कोरोना महामारीलाई ‘हौवा’ मान्ने या षड्यन्त्र देख्ने तथाकथित ‘विज्ञ’का कुतर्कहरुलाई ‘वैकल्पिक विचार’ या ‘फरक कोण’का रुपमा अझै पनि सञ्चारमाध्यमहरुले स्थान दिइरहनु नै पर्ने हो त ? चाडबाडको समयमा यी कहानी झनै पीडादयी बन्ने गर्दछन्, सबैलाई चेतना भया ।

- डा. रिसाल धुलिखेल अस्पतालका मानसिक रोग विशेषज्ञ हुन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक ८, २०७७ १६:५८