एउटा जोगीको अधुरो बहीखाता

A+ A A-

पैताला मेरो मनले खाएको मनप्रिय पुस्तक हो । किनभने यसलाई एउटा जोगीले लेखेको हो ।

जोगीले लेखेको यो पुस्तकलाई मैले केही वर्षयता बर्थ–डे–बुक बनाएको छु । यो पुस्तक ‘जन्मदिनको उपहार’ भएको छ । कहीँ–कतै–कुनै हितैषी एवम् प्रियजनको जन्मदिन हुँदा–पर्दा पैताला अघि सार्ने गरेको छु ।

जन्मदिनको उपहारमा पैताला प्राप्तिएपछि उनीहरूको मुहारमा छाउने अप्रत्याशित खुसीका भावहरू हेर्दा म मनमनै गद्गदिने गरेको छु । यसै–उसै पुलकित हुने गरेको छु ।

एक दिन छिमेकीले पास्नीको भोजमा डाकी पठायो । मेरो पालो पास्नीमा समेत पैताला उपहार दिएँ । बच्चो त होइन, बच्चोको बाउ भने भसक्कै खुसी भयो । गलत मान्छे खुसी भएको देखेर मलाई कस्तो–कस्तो लाग्यो ।

भोज खाएको भोलिपल्ट मलाई आफ्नो गल्तीको चरम बोध भइहाल्यो । भएछ के भन्देखिन्, मैले पैतालाको मेरैप्रति भुलवश उपहार दिएछु । लेखकले प्रेमपूर्वक दस्तखत गरी दिएको पुस्तकलाई मैले गलत मान्छेको हातमा सुम्पेछु । तत्काल गलत मान्छेको घरमा गएँ र उपहार फिर्ता मागेँ ।

‘तपाईंंलाई म अर्काे पैताला ल्याइदिउँला ।’ मैले निजलाई भनेँ ।

भन्न त भनेँ, तर ऊ त्यति खुसी भएजस्तो देखिएन । सोचेँः सरकारी कर्मचारी हो, खुसी हुन केही समय लाग्ला !

तर बजिया त निकै असन्तोकी प्राणी पाे रहेछ । पहिले–पहिले मलाई देख्दा–भेट्दा उतिसाह्रो नबोले पनि हाँस्थ्यो, मुस्कुराउँथ्यो । पैताला–प्रकरणपश्चात् हाँस्नै छाडिदियो । मुस्कुराउनै बन्द गरिदियो ।

उपहार फिर्ता मागेर अपराधै गरेछु कि जस्तो लाग्न थाल्यो । उसको मुस्कानरहित मुख देख्दा अपराध–बोध हुन थाल्यो ।

हाँसो र मुस्कानबिनाको मुहारमा कुनै गरिमा हुँदैन । त्यस्तो गरिमाच्यूत लोदर मुहारलाई त सके इन्सुरेन्स कम्पनीले समेत पत्याउँदैन । एक दिन उक्त सरकारी कर्मचारीलाई मैले वाचा गरेअनुरुप अर्काे पैताला टक्र्याएँ ।

ऊ बल्ल हाँस्यो, मुस्कुरायो । र, अर्काे दिन डेरा छाडेर सपरिवार कुन्नि कता चलिदियो ।

मेरो हातबाट उपहारमा पैताला प्राप्त गर्ने यस्ता पात्रहरू अनेक छन् । अनेकसित मेरा अनेक रमाइला किस्साहरू छन् । ती किस्साबारे तपाईंंसित कुनै दिन पर्सनल्ली चर्चा गरुँला । अहिलेलाई भने पैताला लेख्ने त्यो मनमौजी बिन्दास जोगीबारे केही बातचित गरुँ क्यारे !

यस्तो जोगी जसले मेरो हृदयमा स्थायी डेरा जमायो । यस्तो जोगी जसले मजस्तो अस्तित्व–भोगीको मनमा आफ्नै रैन बसेरा बनायो ।

०००

एउटा पत्रकारले मसित एक दिन अन्तर्वार्ता लिने क्रममा सोध्यो, ‘अँ त फिक्सन डिजाइनर, भन्नुस् ! ताल, झरना र हिमालप्रति तपाईंंलाई कुनै रुचि छैन भन्नु हुन्छ । तर बेला–न–कुबेला तपाईंं पोखराचाहिँ किन गइरहनुहुन्छ ?’

‘किनभने’ मैले भनेँ, ‘पोखरामा मेरो फेभरेट जोगी बस्छ ।

पोखराको मेरो फेभरेट जोगीबारे लेख्नुपर्दा, कहीँ–कतै प्रसंगवश उल्लेख गर्नुपर्दा म उसलाई प्रेमपूर्वक गनेस–पैताला–पौडेल भन्ने गर्छु । अचेल नयाँ उपन्यास–देजाभु–को पहिलो ड्राफ्ट लेखीवरी कारखाना बन्द गरी बसेको छ ।

उक्त उपन्यास प्रकाशित भएपछि ऊ गनेस–देभाजु–पौडेल भइजानेछ ।

कहिलेकाहीँ मलाई लाग्छ, गनेसलाई बनाउनमा अस्तित्वले कुनै कञ्जुस्याइँ गरेको छैन । कस्तो हुन्छ भने कुनै–कुनै मानिसको सन्दर्भमा अस्तित्व निकै कञ्जुस झैँ देखिन्छ । मख्खीचुसझैँ देखिन्छ । ती मानिसहरूको सेन्स एन्ड सेन्सिबिलिटिज देख्दा डाको छोडेर रुन मन लाग्छ ।

कुनै मानिसको प्रसंगमा अस्तित्व कम्युनिस्ट तानाशाहीजस्तो लाग्छ । कसैको हकमा भने अस्तित्व धार्मिक फन्डामेन्टालिस्टझैँ देखिन्छ । उदाहरणका निम्ति, कारखानामा दाहाल या ओली या देउवाजस्ता क्यारेक्टर्स बनाउँदा बिचरो अस्तित्व मानसिक पीडाको कुरा हदबाट गुज्रनुपरेको थियो होला भन्ने म कलपना मात्र गर्न सक्छु ।

खैर, गनेसको हकमा भने अस्तित्व निकै उदार भएझैँ लाग्छ ।

अस्तित्वको उदारता गनेसको हाँसोमा प्रतिविम्बित हुन्छ । अस्तित्वले उसको ओठमा अद्भूत हाँसो छरिदिएको छ । वास्तवमा गनेस हाँस्दा मलाई कुनै दैत्य हाँसेझैँ लाग्छ । गनेसको हाँसोलाई तपाईंं दैत्य–हाँसो भन्न सक्नुहुन्छ ।

कहिलेकाहीँ मलाई लाग्छ, गनेसको हाँसोलाई हामीले टेपरेकर्डरमा रेकर्ड गरेर राख्नुपर्छ । एक्लो–उदास हुँदा त्यसलाई सुन्नुपर्छ । रोगी र भोगीहरूले एउटा जोगीको अट्टहासलाई रिवाइन्ड गरी–गरी टेपरिकर्डरमा बजाउनुपर्छ । दैत्य–हाँसोलाई जोगाउनुपर्छ ।

कहिलेकाहीँ मलाई के पनि लाग्छ भने गनेसको दैत्य–हाँसो मान्छेहरूका निम्ति– TAKE FOR GRANTED– जस्तो मात्र भइरहेको छ । उसको अट्टहासको अन्तर्य बुझ्न मान्छेहरूलाई सायद केही समय लाग्नेछ ।

एउटा जोगीबीच सडकमा उभिएर देशको राजनीति एवम् मनुष्यको मूर्खता देखेर खित्का छाडी हाँसिरहेको छ । ऊ मान्छेको द्वैध चरित्र एवम् विसंगतिप्रति अट्टहास गरिरहेको छ । र, जोगीको अट्टहासलाई रोगी र भोगीहरू सुनिरहेका छन् । विडम्बना के मात्र हो भने, रोगी र भोगीहरूलाई जोगीको अट्टहास आफैँतिर इंगित भएको बारे कुनै ज्ञान छैन । रोगी र भोगीहरूलाई आत्म–बोधसित कुनै चिनजान छैन ।

रोगी र भोगीहरूको संसारमा बस्ने यो जोगीलाई म अतिशय प्रेम गर्छु । तपाईंलाई सोध्न मन लाग्लाः

– कति सय ?

जवाफका निम्ति तपाईंंले मुनिका हरफहरू पढ्नुपर्ला । आगे आउने प्रसंगहरूमा घोत्लनुपर्ला ।

०००

जोगीले आफ्नो जिन्दगीको पहिलो उपन्यास–पैताला– लेख्ने कालमा गरेको फकिरगिरी सम्झँदा म निकै रोमाञ्चित हुने गर्छु । सम्झी ल्याउँदा नै आनन्द–ओ–आनन्द लाग्छ ।

उपन्यास लेख्नकै खातिर उसले आफ्नो जागिर छाड्यो । इष्टमित्र त झन् बालै फरर ! घरपरिवार छाड्यो र देशदेशावर डुलिहिँड्यो । कहिले पहाड–पर्वततिर बराली हिँड्या छ । कहिले मधेसतिर झर्‍या छ । कहिले हिमाली गुफातिर ध्यानमग्न भा’छ ।

जता मुन्टिए पनि बेला–न–कुबेला ऊ मलाई एसएमएस टेक्स्ट भने पठाउँथ्यो । छोटो मन्तव्य लेख्थ्यो : दाइ, म ज्युँदै छु ।

मलाई लाग्थ्यो, ऊ वास्तवमै ‘ज्युँदो’ मान्छे थियो ।

उसले एक दिन नेपालगन्जबाट सन्देश पठायोः दाइ, तपाईंंको कुमारत्व भंग भएको शहरमा आइपुगेको छु । गगनगन्जको वेश्यासित तपाईंंले गरेको पहिलो सम्भोग मलाई किन–किन पौराणिक घटना हुनुपर्छजस्तो लागिरहेको छ ।

जोगीले मेरो पौराणिक सम्भोगबारे चिन्तन–मनन गर्दा म एउटा गुमनाम लेखकको गुमनाम किताब पढिरहेको थिएँ । पोपुलर साइन्सअन्तर्गतको त्यो गैरआख्यान कुनै थ्रिलर उपन्यासझैँ निकै रोचक थियो । अ काइन्ड अफ पेज टर्नर !

विडम्बना के भने उक्त पुस्तकको कहीँ कतै चर्चा थिएन । यसैमा म बडो आश्चर्यचकित थिएँ । त्यति गुमसुम हुनुपर्ने किताब त त्यो पक्कै थिएन । मलाई त्यो किताबको अस्तित्वबारे अवगत गराउने कृपालु साथी थिए– द फोर्ट रिसोर्ट– का कर्ताधर्ता अनिल प्रधान । उनैले मलाई त्यो किताब किनाएका थिए ।

मिस्टर प्रधानले मसित भनेका थिए, ‘यो चर्चा योग्य किताब हो । तपाईंले पढेर चर्चा गरिदिनुभयो भने यो किताब जरुर चर्चित हुनेछ । चर्चित भएन भने मेरो कान काटिदिनुहोला ।’

‘कुन चैँ कान काट्ने ?,’ मैले ठट्टा गरेथेँ ।

‘दुईटै कान,’ उनी गम्भीर थिए ।

त्यो किताब पछि यति चर्चित भयो कि अनिल प्रधानले कान काट्नु परेन । त्यो किताबलाई मैले यति रुचाएँ कि अनेकलाई बाँडेँ । साथी यज्ञशलाई त एक दिन धकेल्दै–धकेल्दै पाटन ढोकाको बुक–सपमा पुर्‍याएँ । अनि किनेर बलजफ्ती उनको हातमा उपहारस्वरूप थमाइदिएँ ।

किताबको नाम थियो- सेपियन्सः अ ब्रिफ हिस्ट्री अफ् ह्युमन काइन्ड । लेखक थिए- युवल नोह हरारी । किताबको कहीँ कतै चर्चा थिएन । दुई/चार जना गम्भीर खालका लेखकहरूलाई पढ्न सिफारिस गर्दा उनीहरूले भनेः फिक्सन डिजाइनरले ननफिक्सन बुक सिफारिस गरेको कस्तो नसुहाँउँदो रहेछ !

यस्तो बेला मलाई जोगीको याद आयो । उसलाई सेलफोनमा सन्देश पठाएँ : जतासुकै भए पनि सम्पूर्ण कामकुरो छाडेर सेपियन्स : अ ब्रिफ हिस्ट्री अफ् ह्युमन काइन्ड पढिहाल्नुस् । यो मेरो अनुरोध होइन, धम्की हो ।

धम्कीले काम गरेछ जस्तो लाग्यो । उताबाट जोगीको प्रतिसन्देश आयो : किताब जनकपुरको HOTEL WELCOME मा कुरियर गरेर पठाइदिनुस् दाइ । म अचेल यही ठेगानामा छु ।

आफूले भ्याइसकेको जुठो किताब के पठाउने ? नयाँ सेपियन्स किनेँ र खिचापोखरीको एउटा कुरियर कम्पनीमा गएँ । किताबलाई खामबन्दी गरेँ । ठेगाना लेखेँ :

गनेस पौडेल
होटेल वेलकम, रुम नं. २०७
शिवचोक, जनकपुर
नेपाल ।

किताब पठाएको तेस्रो दिनमा उसले पाइहाल्यो । सेपियन्स पढेर उसले होटलको बिल अचाक्ली बढायो । किताबले उसलाई यति सम्मोहित पारिदियो कि लेखिरहेको उपन्यासलाई उसले हापिदियो । बरु सेपियन्सलाई लिएर एउटा घच्चीको तान्त्रिक लेख नेपाल म्यागजिनमा लेख्याे ।

पैताला लेख्न जनकपुर गएको जोगी सेपियन्समै भुल्यो ।

सेपियन्स पठाइदिएको मलाई उसले हत्याको बात लगायो । मैले उसको उपन्यास पैतालाको हत्या गरेको आरोप लगायो । मेरो सेलफोनमा एक रात उसको यस्तो सन्देश आयोः दाइ, मेरो उपन्यास मर्‍यो ! पैतालाको लास केही काल मेरो ल्यापटपमै सडोस् ।

दोस्रो सन्देश यस्तो आयोः तपाईंले मेरो उपन्यासको असामयिक हत्या गरिदिनुभयो । मलाई किन सेपियन्स पठाइदिएको ? मलाई किन डिस्टर्ब गरेको ? तपाईं मेरो उपन्यासको हत्यारा हो । अब जनकपुर बस्दिनँ । भोलि बिहानै पोखरा हिँडिहाल्छु । प्रणाम, लभ यु !

जोगीले लगाएको हत्याको आरोप मलाई निकै अच्छा लागेर ल्यायो ।

०००

जोगीसँग केही काल सम्पर्क भएन । म्यागजिन तथा अखबारहरूबाट पनि ऊ गायब भयो । हालखबर बुझ्न फोन गर्दा टेलिकम–लेडीले भन्न थालीः तपाईंले सम्पर्क गर्न खोज्नुभएको मोबाइलको स्वीच अफ गरिएको छ ।

जहिले फोन गरे पनि टेलिकम–लेडीको उही आवाजः तपाईंले सम्पर्क गर्न खोज्नुभएको मोबाइलको स्वीच अफ गरिएको छ । यो आवाज यति सुनियो कि त्यसैमा रस बस्न थाल्यो । टेलिकमको त्यो भर्चुअल नारी–कण्ठ यति सेक्सिलो एवम् काउकुतिलो लाग्न थाल्यो कि त्यसले SEXUAL FANTASY काे अश्लील आनन्द प्रदान गर्‍योे । त्यसले यस्तो भनेको भ्रम हुन थाल्योः तपाईंंले सम्पर्क गर्न खोज्नुभएको ‘कुन्नि के जाति’ अफ गरिएको छ । पुनः प्रयास गर्नुहोला ।

जोगीसित मेरो पहिलो फोन सम्पर्क विक्रम संवत् ७ पुस २०७१ मा भएको थियो । सोमबार । यस्तै साँझको करिब ५ः५५ बजे ।

म नगरकोटको ‘द फोर्ट रिसोर्ट’मा थिएँ । आफ्नो जीवनको पहिलो उपन्यास लेखिरहेको । एक सर्रियल फ्यान्टासी, जसको नाम मिस्टिका थियो । उपन्यास लेख्नकै निम्ति मैले ११ वर्षदेखि पढाउँदै आएको स्कुललाई ‘गोटु हेल’ भनिदिएको थिएँ ।

जागिरबिनाको अनाथ भविष्यलाई ‘हु केयर्स’ गरिदिएको थिएँ ।

त्यो साँझ सदाझैँ म जंगलबाट फर्केर होटलको झेन गार्डेनमा बसेको मात्र के थिएँ, अज्ञात नम्बरबाट आएको ननस्टप फोनले आतकिंत पार्‍यो । आतंक रिसिभ गर्दै ‘हेलो’ के भनेको थिएँ, उताबाट धम्की आयो, ‘फोन किन नउठा’को ? गनेस पौडेलको फोन किन नउठा’को ?’

–   उठाएँ त ! – म विनम्र भएँ ।
– ठीक गर्नुभयो । – उसले भन्यो
–   किन फोन गर्नुभएको ?
–   तपैँ पाेखरा आउनुपर्‍यो ।
–   किन आउनुपर्‍यो ?
–   त्यो म पछि भनुँला ।
–   कहिले आउनुपर्‍यो ?
–   त्यो पनि पछि भनुँला ।

पहिलो कुराकानीमै मलाई मान्छे रोचक लाग्यो । यस्तो ‘अफबिट’ मान्छेलाई सेलफोनमा सेभ गर्दा उपयुक्त हुने देखियो । दुई दिनपछि उसैले फोन गरेर म पोखरा जानुपर्ने कारणबारे विस्तारमा खुलाउँदै भन्यो, ‘तपाईंको किताब अक्षरगन्जमार्फत् र्‍यान्डम रिडर्स सोसाइटीले गोल्डेन जुब्ली मनाउने निधो गरेको छ । सपरिवार पाल्नुहोला ।’

२३ माघमा म सपरिवार पोखरा पुगेँ । पहिलो भेटमै उसले मलाई सोध्यो, ‘तपाईंले कहिल्यै आत्महत्याको प्रयास गर्नुभएको छ ?’

अप्रत्याशित प्रश्न सुनेर म ट्वाँ परेँ ।

त्यो साँझ उसले मलाई लेकसाइडको एउटा क्याफेमा लिएर गयो । त्यही साँझ, पहिलो गुफ्तगु–ए–महफिलमै ऊ आत्मीय बन्यो ।

मध्यरातसम्म मैले उसका अजीव–ओ–गरिब कुराहरू सुनेँ । उसको ज्ञानको विविधता, गहना देखेर चकित परेँ । उसको खित्का, दैत्य–हाँसो र अट्टहासमा चुर्लुम्म डुबेँ । कहिले पूर्वीय दर्शनको कुरा गर्छ त कहिले पाश्चात्य दर्शनको । क्षणमै चित्रकारहरूको शैलीबारे बोल्छ त क्षणमै पाककला बारे ! ओशो पनि भ्याएको छ र जुर्जिफ पनि ।

कहिले बुर्किना फासोको आदिवासी संगीतबारे बोलेको छ त उत्तिखेरै एमिली डिकिन्सनको कविता गुनगुनाएको छ :

I am Nobody- Who are You?

Are you- Nobody – too?

Then there's a pair of us!

Don't tell ! They'd advertise- you know!

How dreary – to be – somebody!

How Public – like a Frog –

To tell one's name – the livelong June –

To an admiring Bog !

मलाई उसका कुराहरू सिंगल माल्ट ह्विस्कीझैँ स्वादिलो लाग्यो, जो आँत भिजाउँदै आत्मासम्म पुग्छ । पहिलो भेटमै उसले मलाई जादु–टुना गर्‍यो । मोहनी लगायो । मलाई आफ्नो बनायो । मलाई होटलमा छाड्न जाँदा लेकसाइडको सुनसान मध्य रातमा एउटा अफ्रिकन गीत सुनायो । अंकमाल गरी छुट्टिन लाग्दा उसले मलाई भन्यो, ‘मेरो फकिर दाइ ! तपाईं नेपाली साहित्यको आउटसाइडर हो । र म संसारका सम्पूर्ण आउटसाइडर्सलाई माया गर्ने जोगी हुँ ।’

०००

मलाई हत्याको आरोप लगाई गायब भएको, मेरो परिवेशको राडारबाट विच्छेद भएको जोगीले करिब दुई महिनापश्चात् एक साँझ फोन गर्दै भन्यो, ‘प्रणाम दाइ, लभ यु । कुन फिल्म हेर्दै हुनुहुन्छ ?’

म द ब्रान्ड न्यू टेस्टामेन्ट हेरिरहेको थिएँ । डार्क कमेडी/फ्यान्सी : अ फिल्म फ्रम बेल्जियम । जहाँ सनकी एवम् कुर ईश्वरलाई ब्रसेल्सको एउटा अपार्टमेन्टमा बसेको देखाइएको छ । त्यहीँबाट उसले संसार चलाइरहेको छ ।

म   ः यतिका दिन काँ गायब भएको ?
जोगी   ः उपल्लो मुस्ताङ लोमान्थाङ गा’को ?
म   ः तपैँ पनि ! गज्जब गर्नुहुन्छ यार !
जोगी   ः म गज्जब मान्छे हुँ नि त दाइ !
म   ः हो । तपैँ गज्जबिलो मान्छे हो ।
जोगी   ः अब अर्काे गज्जब गर्नुपर्छ ।
म   ः कस्तो गज्जब ?
जोगी   ः तपैँ पोखरा आउनुपर्छ ।
म   ः कहिले ?

जोगी : कस्तो कहिले ? भोलि नि अब ! लोमान्थाङमा बसेर उपन्यासको एउटा गज्जबको च्याप्टर लेखेको छु । तपाईंलाई सुनाउनु छ । भोलि बिहानको पहिलो फ्लाइटमा आइहाल्नुस् ।

भोलिपल्ट सावित्री कार्कीलाई भनेँ, ‘हेर स्वास्नी, म पोखरा जान लागेँ । तिमीहरू राम्रोसित बस्नू । कहिले आउने टुंगो छैन ।’

स्वास्नीजीलाई अचम्म लागेछ क्यारे ! हुन त बिहे गरेको यतिका वर्ष भइसक्दा, उसलाई आफ्नो स्वाँठ लोग्नेको बेहोराबारे थोरबहुत जानकारी छ, तैपनि ऊ कहिलेकाहीँ मेरो इम्पल्सिभ स्वभाव देखेर अचम्ममा पर्छे ।

स्वास्नीलाई बेला–कु–बेला अचम्म पार्नुपर्छ । यो मध्यम वर्गीय लोग्नेको निर्विकल्प धर्म हो । नत्र दाम्पत्य जीवनमा कुनै चार्म, थ्रिल हुँदैन ।

सावित्रीले भनी, ‘झोलामा सामान प्याक गरिदिऊँ ?’

‘भो, पर्दैन,’ मैल भनेँ, ‘यो झोले यात्रा होइन मैयाँ ।’

उसले पुनः भनी, ‘कपडा त फेर्नुस् ।’

त्यसलाई पनि ‘पर्दैन’ भनेपछि उसले दिक्क मानी । कपडा फेर्ने सन्दर्भमा सावित्री प्रायः मसित ना–खुस भइरहन्छे । घरमा होस् या बाहिर, एकै नासको कपडा लगाउँदा ऊ मसित गुनासिइरहन्छे ।

म उसको कुरा बुझ्छु । र, बुझेर बुझ पचाउँछु । बुझेर बुझ्पचाउनुलाई म उत्कृष्ट घरेलु आनन्द ठान्छु ।
तसर्थ, कपडै नफेरी म पोखरा उडेँ ।

पोखराको विमानघाटमा जोगी मलाई पर्खी बसेको रहेछ । उसले मलाई स्कुटीमा राख्यो र सिधै साराङकोटको एउटा भव्य एवम् चित्ताकर्षक रिसोर्टमा पुर्‍यायो ।

‘आज र भोलि हामी यही रिसोर्टमा बस्नेछौँ,’ जोगीले भन्यो ।
‘अनि पर्सि नि !,’ म जान्ने पल्टिएँ ।
‘पर्सि त तपाईं गइहाल्नुहुनेछ ।’
‘कता जानेछु ?’
‘कता जाने इच्छा छ ?’

‘रक गार्डेन रिसोर्ट’को बसाइ जोगीले भनेझैँ गज्जब मात्र होइन, भव्य भयो । त्यहीँ हाम्रो परिचय आयरल्यान्डकी हिचहाइकर ओर्लासित भयो । अब ओर्ला कस्ती भने सेरेङगेटी नेसनल पार्ककी वाइल्ड एनिमलजस्ती !

ओर्लालाई इम्प्रेस गर्नैका निम्ति हुनुपर्छ, जोगीले उसैका देशका लेखकहरूबारे कुरा गर्दै सोध्यो, ‘जेम्स जोयस र स्यामुयल बेकेटलाई कत्तिको पढेकी छ्यौ ?’

ओर्लाले भनी, ‘ती डेट एक्स्पायर्ड बुढाहरूलाई अचेल कोही पढ्दैन ।’

जोगी खिसिक्क पर्‍यो ।

पछि ओर्ला र जोगीको खुब मिल्ती भयो । दुई दिनको बसाइलाई जोगीले सात दिनको बनाइदियो । ओर्ला र जोगीलाई लिएर –हिचहाइकर्स–शीर्षकको मेटा–फिक्सन लेख्ने इच्छा जाग्यो मलाई । जोगीलाई उक्त कुरा सुनाउँदा उसले भन्यो, ‘ओर्लाको कथा म लेखुँला कुनै दिन । तपाईं ब्ल्याक कफी पिउनुस् र ओर्ला र मेरो गफ आफ्नो दिमागको टेपरिकर्डमा उतार्नुस् ।’

ओर्लाको प्रसंग यति नै । जोगीले कुनै दिन –हिचहाइकर्स–नामक कथा लेख्यो भने, ओर्लाको बाँकी प्रसंग त्यहीँ पढौँला ।

त्यसो त उसले कथा लेख्न सुरु पनि गरिसकेको थियो ।

तर, त्यो कथा सकिएला भन्ने कुरामा पहिले पनि म विश्वस्त थिइनँ र अहिले पनि छैन । किनभने जीवनमा उसले धेरै कुराहरू अधुरो छाडिदिएको छ । अधुरा सम्बन्ध, अधुरा प्रेम अनि रक्सीका अधुरा प्यालाहरूप्रति जोगीको अनौठो मोह छ ।

मसित अक्सर भन्ने गर्छ, ‘दाइ, अधुरा यादहरू मधुरा हुन्छन् ।’

यो पक्कै पनि कुनै साइकोलोजिकल डिसअर्डर हुनुपर्छ । तर मस्तमौला जोगीलाई के साइकोलोजी, के अर्डर के डिसअर्डर !

ऊ यसो भनी भन्ने गर्छ, ‘मेरो जीवनको बहीखातामा अधुरा ट्रान्जेक्सनहरू धेरै छन् दाइ । जसलाई म अधुरो छाड्न चाहन्छु । जुन दिन अधुरा प्रेम अधुरा सम्बन्धहरू जोड्ने इच्छा हुन्छ, त्यही दिन मेरो मृत्यु हुन्छ ।’

अच्छा ? वेल सेड ! किप इट अप ।

यो क्याजुअल लेख स्वयम् पनि जोगीको अधुरो जिन्दगीझैँ अधुरा यादहरूको बहीखाता हो । लेख्दा–लेख्दै, कहाँ–कता–कतिखेर टुंगिन्छ, म स्वयम्‌लाई थाहा छैन । मलाई के मात्र थाहा छ भने, जहाँ–जतिखेर टुंगिए पनि जोगीको यो कथा अधुरै रहनेछ ।

खैर, जे होस् ।

पैताला लेख्ने कालको गनेस पौडेललाई सम्झी ल्याउँदा मेरो मन अनायासै रसाउन थाल्छ । त्यसबेला ऊ पर्फेक्ट यायावर बनेको थियो । फुल अफ जोयज्, एन्ड इनर्जी । WITH UNBRIDDLED IMAGINATIONS ! यस्तो लाग्थ्यो कुनै साहित्यिक देवताको वरदान उसले पाएको थियो ।

जिन्दगी र मृत्यु उसको पैतालामुनि थियो, जसलाई ऊ कुल्चिएर हिँड्न मन पराउँथ्यो ।

‘रक गार्डेन रिसोर्ट’ को सातदिने बसाइमा एक साँझ उसले मलाई उपन्यासको एउटा च्याप्टर अन्ततः सुनायो, जसलाई सुनाउन उसले मलाई काठमान्डुबाट बोलाएको थियो । जसलाई उसले लोमान्थाङको भूमिगत बसाइमा लेखेको थियो ।

लगभग ३ हजार शब्दको ‘लोमान्थाङ’ शीर्षकको च्याप्टर सुनाउँदा जोगीको मुहारमा अनौठो प्रकारको आभा देखेँ, जो आत्मविश्वासको दियोले धपक्क बलेको प्रतित हुन्थ्यो । लोमान्थाङ क्षेत्रआसपासलाई उसले जसरी उपन्यासमा चित्रण गरेको थियो, त्यो अद्भूत –ओ– अद्भूत थियो ।

डिटेलिङमा खेल्न रुचाउने लेखकहरूको आमसमस्या भनेको ‘इकोनोमी अफ वर्ड्स’ हो । जसलाई म –फोटोग्राफिक राइटिङ– भन्न रुचाउँछु । जहाँ लेखकको सुस्मता प्लस तीक्ष्णता सदा परीक्षणमा रहन्छ । यो एक प्रकारले तरबारको धारमा हिँड्नुजस्तै हो । अत्यन्त जोखिमपूर्ण ! अधिकांश डेटेलिङमुग्ध लेखकहरू यसैमा चुक्छन, चिप्लिन्छन् ।

तर जोगीको कुरै बेग्लै !

‘लोमान्थाङ’ च्याप्टरमा जोगीको फोटोग्राफिक राइटिङ प्याटर्न देखेर म चकित –ओ– चकित भएँ । उसलाई अंकमाल गरेँ । बधाई दिएँ । र, उपन्यास ‘ढुक्कले आगे बढाउनुस्’ भनी शुभकामना दिएँ ।

अनि आठौँ दिन सराङकोटको ‘रक गार्डेन’ छाडी यताउती कतै नबरालिई विमानघाट हुँदै हावा– बतासमा उडी पुनः काठमाडौंमा थेचारिएँ ।

०००

जोगीलाई एक दिन एकाबिहानै सिंगल माल्ट ह्विस्की पिउन मन लाग्यो । घरबाट निस्क्यो । स्कुटीमा लेकसाइडको ‘होटल स्नोल्याण्ड’ पुग्यो । होटलका भलाद्मी माई–बाप गणेशबहादुर थापालाई एक पेग ह्विस्की बनाउन लगायो ।

आकासे रङको पुन्टे झोलाबाट जोन स्टेनबेकको पुन्टे किताब –Of Mice and Men– निकाल्यो । कलेजकालीन दिनहरूमा पढिसकेको मिनी उपन्यासलाई रि–भिजिट गर्न थाल्यो । तर उसलाई कता–कता, के–के नमिलेजस्तो लाग्यो । पुनः पठनमा जुन थ्रिलिङ रोमाञ्चकता हुनुपर्ने हो, त्यो भएनजस्तो लाग्यो ।

त्यसपछि मिस्टर जोन स्टेनबेकलाई उसले झोलामा कोच्यो । मिस्टर गबथा उर्फ गणेशबहादुर थापालाई भन्यो, ‘मेरो ह्विस्कीलाई जतनसित राख्नू । पछि आएर पिउँछु ।’ त्यसपछि ऊ सोझै विमानघाट पुग्यो, स्कुटीलाई पार्क गर्‍यो, पोखरा–काठमाडौं आतेजाते टिकट किन्यो, चिलगाडी चढ्यो र मिस्टर जोन स्टेनबेकलाई पुन्टे झोलाबाट निकाल्यो ।

पुन्टे उपन्यासका केही अंश उसले प्लेनमा पढ्यो । बाँकी अंश बसमा पढ्नुपर्ने भयो । त्यसको निम्ति चक्रपथको बस समाउनुपर्ने भयो ।

जोगीले त्यसै गर्‍यो ।

ऊ चक्रपथ हुइँकिने बस चढ्यो । र, किताब पढन थाल्यो । गौशाला, चाबेल, महाराजगन्ज, कलङ्की हुँदै अघि बढ्यो । ग्वार्काेको बस–बिसौनीमा उसलाई हठात् मेरो याद आयो र फोन गर्दै भन्यो, ‘प्रणाम दाइ, लभ यु ! तपैँको शहरमा आ’को थेँ, गएँ ।’

म : ऐले काँ हो ?
जोगी : तपैँदेखि सात सय मिटर टाढा ।
म : यति नजिक भएर पनि यति टाढा !
जोगी : त्यसैले त तपैँको याद गाढा ।
म : यता नआउने ?
जोगी : नआउने । जाने । गइहाल्ने

कुनै दिन ऊ यसैगरी काठमाडौं झरेको–खसेको थियोे । केवल मलाई फोन गर्न । पोखराबाट फोन गरेर ‘दाइ, म काठमाडौं आएँ तपाईंंलाई भेट्न र तपाईंलाई नभेटेर जाँदै छु भने पनि भइहाल्थ्यो ।’

तर उसको मनले मानेन रे ! मसित झुटो बोल्न मन लागेन रे ! हे परवर दिगार ! यो जोगीको लीला अपरम्पार !! तपाईं किन यसो गर्नुहुन्छ भनी सोद्धा ऊ भन्छ, ‘किन यसो गर्छु भन्ने थाहा पाए त किन यसो गर्थे र !’

खैर ! त्यो दिन पनि मलाई नभेटी, अन्तिम फ्लाइटमा ऊ पोखरा चलिदियो । स्कुटी टिप्यो, ‘होटल स्नोल्यान्ड’ पुग्यो र बिहानको परित्यक्त ह्विस्की पियो । त्यहीँबाट उसले मकन पुनः फोन गर्दै भन्यो, ‘जोन स्टेनबेकको उपन्यासिकालाई गण्डकी प्रदेशमा बोलिने नेपाली लवजमा अनुसिर्जना गर्दा कसो होला दाइ ?’

जोन स्टेनबेकले चलाएको अमेरिकन स्ल्याङ र गण्डकी प्रदेशमा बोलिने नेपाली लवज मेरो दिमागमा रजिस्टर्ड भइहाल्यो । जोगीको अनुसिर्जनीय सोच देखेर म प्रसन्न– ओ–प्रसन्न भइगएँ ।

म त्यसरी प्रसन्न–ओ–प्रसन्न हुनुको एउटा गुप्त कारण थियो । त्यो के भने जोन स्टेनबेकसित मेरो पुरानो लभ अफेयर थियो । मैले जीवनमा पढेको ‘पहिलो उपन्यास’ मिस्टर स्टेनबेककै थियोः The Grapesof Wrath स्कुलको लाइब्रेरीमा । जोगीले तिनै स्टेनबेकलाई नेपालीमा ट्रान्सक्रियट गर्छु भन्दा म यसै–उसै नास्टाल्जिक भइगएँ ।

फोनमा मेरो दीर्घ मौनतालाई चिर्दै उसले सोध्यो, ‘भन्नुस् न दाइ, Of Mice and Men लाई नेपालीमा अनुसिर्जना गर्दा कसो होला ?’

‘गज्जब होला,’ मैले भनेँ, ‘दामी होला ।’

०००

जोगी जो छ, सो छँदै छ । जोगी–चर्चा गर्दै गरौँला । अहिलेलाई भने एउटा फरक प्रसंगउपर कुरा भइजाओस्, जसले हामीलाई अन्ततः जोगीसित नै जोडिदेला ।

गत साल फागुन मसान्तको साँझ गीतकार भूपेन्द्र खड्का र म पाटन कृष्णमन्दिर पछिल्तिरको हाम्रो रेगुलर अड्डा –D Square Cafe- मा थान्को लाग्यौँ । उसले सदाझैँ ह्विस्कीमा कोक मिसायो । मैले पनि सदाझैँ अमेरिकानो डबल शटमा सिग्रेटको धुवाँ मिसाएँ ।

ऽऽऽभेटिएर छुट्नुभन्दा नभेटेकै जाती हुन्थ्यो ऽऽऽजस्तो ऽऽऽ जब दिन ढल्दै गयो, तिमीलाई सम्झिएँ ऽऽऽ जस्तो प्रेमिल गीत लेख्ने गीतकार त्यो साँझ निकै प्रसन्न मुडमा थियो, किनभने त्यही दिन मेरो नयाँ किताब कल्प–ग्रन्थ छापिनका निम्ति नयाँ दिल्लीको ‘थमसन प्रेस’ गएको थियो ।

किताबलाई लिएर मेरो जुन परिकल्पना थियो, त्यसलाई साकार पार्न खड्काश्रीले कुनै सम्झौता गरेको थिएन । किताबमा मैले चाहेको–सोचेको इन्टेरियर डिजाइन, ले–आउट एवम् टाइपोग्राफिक सेटिङ दुरुस्त पार्न ऊलगायत ‘बुक–हिल’ को टेक्निकल टिमले पाँच महिनाको अथक परिश्रम गरेको थियो ।

मेरो हरेक क्रियटिभ इच्छालाई खड्का मियाँले ‘आपका हुक्म सर आँखो पर’ जस्तै गरी शिरोपर गरेको थियो ।

‘पोस्टकार्ड स्टोरिज’ लेख्न नगरकोट जान्छु भन्दा उसले ‘द फोर्ट रिसोर्ट’ मा प्रायः म बस्ने कटेजको रुम नम्बर १२० लाई १५ दिनका लागि बुक गरिदिएको थियो । किताबमा मैले चाहेकै कागज ‘थमसन प्रेस’ मा उपलब्ध नहुँदा, सिंगापुरबाट झिकाउने प्रबन्धसमेत मिलाएको थियो ।

टु मेक अ लङ स्टोरी सर्ट, लेट्स सेः त्यो साँझ मेरो गीतकार साथी निकै प्रसन्न थियो । ह्विस्कीमा अलि बढी नै कोक मिसाइरहेको थियो । प्रसन्नताको परिवेशलाई ‘चार चाँद’ लगाउन आफूले भर्खरै रचेको गीत सुनाइरहेको थियो :

मन्दिर ठानेँ, मस्जिद ठानेँ
चैत्य, गुम्बा तँलाई मानेँ ।

भजन गाएँ, मन्त्र जपेँ
तेरै नामको चन्दन घसेँ ।

तर यो भक्तलाई हार खुवाइस्
तेरो त्यो दरबारमा बार लगाइस् ।

भजनको फ्लेभर दिने उक्त गीत मेरो मनैमा गढेर बस्यो । ईश्वरलाई सिधै ‘तँ’ सम्बोधन गर्दै यस्तो स्पिरिचुअल भावको गीत लेख्ने गीतकार कुनै दिन ‘बुक–हिल’ को स्थापना गर्नुपर्‍यो भनी मसित उपन्यासको ‘भीख’ माग्नै आउँदा मैले झपार्दै भनेको थिएँ, ‘गीत लेख्न छाडी काँ भीख माग्दै हिँडि’रा ?’

ऊ अक्क–न–बक्क पर्दा मैले थप झपार्ने अवसर पाएको थिएँँ, ‘गीतकारको रूपमा तपाईंलाई स्रोेताहरूले अपार प्रेम–सम्मान दिएकै छन् । रेडियोमा तपाईंले चलाउने कार्यक्रमका स्रोेताहरू बीसौँ लाख नभए पनि पाँच–दश लाख त जरुर होलान् । तपाईंंको आवाज सुन्न घण्टौँ कुरी बस्छन् । अब के अपुग भयो ? प्रकाशक बन्ने कु–बुद्धि तपाईंजस्तो गीतकारको खोपडीमा कसरी आयो ?’

उसले निन्याउरो मुख लगाएपछि मैले पुनः भनेँ, ‘प्रकाशक भएपछि लेखकहरूसित कथा, कविता, उपन्यासको भीख माँग्दै हिँड्नुपर्छ । सो–कल्ड साहित्यकारहरूको दैलो–दैलो चहार्दै हिँड्नुपर्छ । प्रकाशक भएपछि तपाईं भिखारी बन्नुपर्छ ।’

त्यसरी झपार्दा पनि गीतकार ब्रोले मेरो कुरा खाएन । अन्ततः मिस्टिका छाप्यो र भिखारी भइछाड्यो । एक दिन यो भिखारीले मकन भन्यो, ‘दाइ, जागिर छाडिदिनुस् । तपाईंलाई म पालूलाँ ।’

मैले जागिर छाडिदिएँ । र, मैले पनि भिखारीकै बाटो रोजेँ ।

यो भिखारीले मप्रति दर्शाउने स्नेह र आत्मीयता देखेर कहिलेकाँही म निकै द्रविभूत भइजान्छु । यो गीतकारले पक्कै पनि कुन्नि कुन जुनीको मेरो भसक्कै ऋण खाएको हुनुपर्छ भनी आफैँसित उदेकिन्छु ।

फागुन मसान्तको त्यो साँझ त खड्का काजीले हदै गर्‍यो । गीत सुनाइसकेपछि उसले मायालु लवजमा मकन भन्यो, ‘दाइ, मोटरसाइकल चलाउन सिक्नुस् । म तपाईंलाई एउटा बुलेट बाइक किनेर उपहार दिन चाहन्छु ।’

उसको अप्रत्याशित कुरा सुनेर म जिल्ल परेँ ।

‘कल्प–ग्रन्थको विमोचनमा फिक्सन डिजाइनर बुलेट बाइक चढेर आउने हो,’ उसले मलाई फुर्क्यायाे, ‘नगरकोटीको व्यक्तित्वलाई सुहाउने भनेकै बुलेट बाइक हो । ब्ल्याक बुलेट बाइक !’

मैले आफूलाई बुलेट बाइक चढी ‘मर्निङ वाक्’ गएको कल्पना गरेँ । अहँ सुहाएन, कत्ति पनि सुहाएन !

त्यसको केही दिनपछि मैले जोगीलाई फोन गरेँ । गीतकार पासाको कुरा उसलाई सुनाएँ । उसले खितित्त–खितित्त गर्दै भन्यो, ‘तपाईंप्रति गीतकारको प्रेम काबिल–ए–तारिफ छ दाइ । त्यसलाई स्वीकार्ने ! र, उसको अफरलाई दामी ठान्ने । तसर्थ गीतकारले भनेको कुरा खुरुक्क मान्ने । प्लेनको टिकट पठाइदिन्छु । सुटुक्क पोखरा आउने । मसित मोटरसाइकल चलाउन सिक्ने ।’

अब अर्ध बुढेसकालमा के घाँडो आइलाग्यो ! मैले मोटरसाइकल चलाउन सिक्नुपर्ने भयो । त्यसको निम्ति पोखरा जानुपर्ने भयो । तसर्थ, म पोखरा गएँ । तपाईंचाहिँ कतै नजानुस्, मलाई प्रेमपूर्वक ब्ल्याक बुलेट बाइक उपहार दिन चाहने गीतकारद्वारा रचित त्यही गीतको बाँकी अन्तरा पढ्नुस् :

कुन मसीले तेरो नाम
कहाँ–कहाँ कोरिनँ,
तेरै नामको अर्घले
क–कसको हृदय फेरिनँ ।

न बिहान भनेँ, न साँझ ठानेँ,
तीन लोकको प्रभु तँलाई मानेँ ।

तर तँ नाथले अनाथ बनाइस्,
मेरो भक्ति त्यो अग्निमै जलाइस् ।

शंकर ठाने, जिजस ठानेँ
अल्लाह, बुद्ध तँलाई मानेँ,
तर यो भक्तलाई हार खुवाइस्
तेरो त्यो दरबारमा बार लगाइस् ।

०००

१० चैतमा पोखरा गएँ । ११ देखि लोक–डाउन सुरु भइहाल्यो ।

इतिहासमै पहिलो पटक ‘लोक’ यसरी ‘डाउन’ भएको दुर्लभ अवसरमा जोगीले भिडियो बनाउने मनसुव प्रकट गर्‍यो । समयलाई उसले क्यामेरामा केलाउन रुचायो ।

भिडियो क्यामेरा बोकी जोगी ‘लोकेसन’ तिर हिँड्यो । यस्तो लोकेसन जहाँ उसको बाल्यकाल बितेको थियो । ट्राइपोड बोकी उसैको बाल्यकाल खोज्न म खोँच, नदी र बगरहरूतिर गएँ ।

हामीले गरेको कुराकानीका सिरिजहरूलाई जोगीले आफ्नो यु–ट्यूब च्यानलमा अपलोड गर्‍यो । मेरो उहिल्यैको कविता ‘आमा, म जन्मूँ कि नजन्मूँ’ को पनि उसले भिडियो मोन्टाज खिच्यो र आफ्नै भ्वाइस ओभरमा त्यसलाई पनि यु–ट्युबमा फ्याँकिदियो ।

एक दिन जोगीले मलाई बर्मेली भाषाको वर्णमाला सिकायो । अर्काे दिन मलाई किचनमा लगेर गयो र मंगोलियन थुक्पा बनाउने विधिको प्रयोगात्मक कक्षा लियो । झन् अर्काे दिन उसले मलाई घर–आँगनको बामपुड्के लिचीको रुखनेर लिएर गयो । घिउ कुमारीलाई लिचीमा क्रस–प्लान्ट गरेर देखायो ।

एक दिन कवि तीर्थ श्रेष्ठको किताबमा ‘पहाड’ शब्द खोज्यौँ । अनि कविलाई जानकारी गरायौँ, ‘तपाईंको कविता संग्रहमा पहाड शब्द पैँतीस ठाउँमा आएको रहेछ । यस–उसले गर्दा तपाईं पहाडी कवि हुनुहुँदो रहेछ ।’

यसरी बर्मेली वर्णमाला, मंगोलियन थुक्पा, घिउ कुमारीको क्रस–प्लान्टेसनलगायत तमाम नेपाली कविहरूको कवितासंग्रहमा निश्चित शब्दहरू खोज्दै मेरा दिनहरू बिते । जोगीसितको होलटाइम संगतमा मलाई हरेक दिन नौलो–नवीन–नूतन लाग्न थाल्यो ।

आफ्नो पुरानो काठमान्ड्यौली जीवन र पाटन्यौली दैनिकीलाई मैले पूर्णतः डि–एक्टिभेट गरिदिएँ । र, जोगीको तन्त्र–मन्त्र–यन्त्र एवम् षड्यन्त्रमा यसरी फसेँ कि म कुन प्रयोजनका निम्ति पोखरा गएको थिएँ भन्ने नै बिर्सें ।

एक दिन जोगीको शैतानी खोपडीमा ‘प्राइभेट क्यालेन्डर’ को आइडिया फुर्‍यो । उसले मकन भन्यो, ‘दाइ, हामी पब्लिक क्यालेन्डरअनुसार किन चल्ने ? अब आफ्नै खालको प्राइभेट क्यालेन्डर बनाऔँ । दुई प्रति मात्र छापौँ । एउटा तपाईंको भित्तामा झुण्ड्याऔँ, अर्काे मेरो भित्तामा ।’

यसरी आफ्नै प्रकारको निजी भित्ते–पात्रो बनाउने योजनामा हामी जुट्यौँ । जहाँ ‘मजदुर दिवस’ र ‘ट्राफिक सप्ताह’ विपरीत हाम्रा आफ्नै विशिष्ट दिवस र सप्ताह होऊन् । जहाँ कुन दिनमा के गर्ने, के खाने, के लाउनेजस्ता कुराहरू समेटिऊन्, जहाँ कुन हप्ता कहाँ जाने या नजाने, कस्ता संगीत सुन्नेजस्ता कुराहरू समावेशिऊन् ।

दुई जोगीको निजी भित्ते–पात्रोलाई हामीले यथाशीघ्र छाप्ने भयौँ । १२ महिनालाई चाहिने १२ थान सर्रियल पेन्टिङका निम्ति चर्चित चित्रकार सुनील सिग्देललाई आग्रह गर्ने भयौँ, जसले दुई वर्षअघि बाथ–टब नाटकको आकर्षक पोस्टर डिजाइन गरेका थिए ।

जोगीको अधुरो बहीखाताझैँ भित्ते–पात्रो पनि अधुरै रहनेछ या त्यसलाई अधुरै छाडिइनेछ भन्ने अन्तरिम बोध भए पनि हामीले सेलिबे्रट गर्ने आफ्नै खालका दिवस एवम् सप्ताहहरूको खाका कोर्‍यौँ ।

मुनि त्यसैका केही बान्की छन् । पढ्नुस, पढ्दै गर्नुस् । तपाईंले पढुञ्जेल म एक खिल्ली सिग्रेट तान्न घरको छतमा जानेछु । त्यसपछि पुनः तपाईंसित कनेक्ट भइहाल्नेछु । है त !

२२ मार्च ः जल दिवस मनाउने । कर्णालीको चिसापानीमा जलविहार गर्ने ।

२० नोभेम्बर ः कत्ति पनि मन नपर्ने तरकारी किन्ने । त्यसलाई प्रेमपूर्वक बनाउने ।
र, छिमेकीलाई दिने ।

२ डिसेम्बर ः घाट दिवस मनाउने । सात पुस्ताले नचिनेको कुनै मान्छेको मलामी जाने ।

१० जुलाईदेखि १६ ः नग्न–सप्ताह मनाउने । ७ दिन निर्वस्त्र बसेर अब्वास किरोस्तामीका सबै फिल्महरू हेर्ने । तीनवटा फिल्मलाई पुनः दोहोर्‍याएर हेर्ने ।

२७ जनवरी ः व्यक्तिगत चिनजान नभएका दुई नेपाली कवि/कवयित्रीका एकुन्टा कविता अंग्रेजीमा अनुवाद गर्ने । अनुदित कवितालाई आफ्नै आवाजमा रेकर्ड गर्ने ।

१ मेदेखि ६ ः म्यारिज सप्ताह मनाउने । प्रत्येक दिन पत्नीसित म्यारिज–तास खेल्ने । खेलमा झेल गरेर भए पनि हार्ने ।

३ अक्टोबर ः तीन जना अपरिचित मान्छेलाई र्‍यान्डम फोनकल गर्ने । ऊ या उनीसित कम्तीमा ३ मिनेट जर्मन नृत्याङ्गना पिना बाउसको डान्सिङ–स्टेपबारे कुरा गर्ने ।

१३ अप्रिल ः टी.एस. इलियटको – April is the cruelest month – नामक कविताका पंक्तिलाई फेसबुक या ट्वीटरमा पोस्ट गर्ने ।

११ सेप्टेम्बरदेखि १७ : शब्दकोश सप्ताह मनाउने । ७ देशका ७ थान मिनी शब्दकोश किन्ने । ‘मौसम’ तथा ‘भूतप्रेत’ सम्बन्धी ७ देशका ४९ शब्दहरू सिक्ने ।

२५ जून ः जंगलमा गई रुखहरूसित कुरा गर्ने । राति होटलमा बास बस्ने ।

१ अगस्ट ः पैसा दिवस मनाउने । मन्दिर या मस्जिद या चर्च या गुम्बा जाने । एकान्त स्थानमा रू. १०० को ५ थान देवनागरी नोट सुटुक्क राखिदिने । अर्काे दिन त्यही स्थानमा जाने । पैसा त्यहीँ भए लिने, अन्यथा खाली हात फर्कने ।

२८ फेब्रुअरी : नाइट बाइकिङ गरेर सौराह जाने । उतैबाट १७ दिन गायब हुने ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, कात्तिक ७, २०७७ ०८:१५