बालउद्यान निर्माणमा जुटे युवा, भन्छन् : ऋण लागोस्, दिन नलागाेस्

A+ A A-

लामो लकडाउनपछि स्थानीय प्रशासनले निषेधाज्ञा जारी गरेको छ । कोरोना भाइरस संक्रमणको त्रासले मानिस घरभित्रै थुनिएका छन् ।

लामो समयदेखि काम नपाउँदा बेरोजगारी तथा आर्थिक मारका कारण कतिपय डिप्रेसनकाे सिकार बनेका छन् । तर, लकडाउनको अवधिमा विद्यालय सुधार गर्ने उद्देश्य बोकेका महोत्तरीका युवाहरूलाई न कोरोनाको त्रास छ, न त अर्थकै चिन्ता । ती युवाहरूको एउटै मात्र चिन्ता छ- कसरी विद्यालयको स्वरूप फेर्ने ?

निषेधाज्ञा जारी भएयता महोत्तरीको बर्दिबास नगरपालिका–९, बनरझुल्लास्थित राष्ट्रिय माध्यमिक पशुपतिनाथ विद्यालयमा जनसहयोगी युवा सञ्जालका युवाहरू विद्यालयको स्वरुप फेर्न अहोरात्र खटिइरहेका छन् । उनीहरूलाई न भदौको चर्को घामले रोकेको छ, न त वर्षाले । युवाहरूको एक समूह हातमा कोदालो, बेल्चा, गैँची लिएर विद्यालयमा बालउद्यान निर्माणमा खटिइरहेका छन् ।

‘युवाको एकता, देशको सफलता’ भन्ने मर्मले हौसिएका जनसहयोगी युवा सञ्जाल बर्दिबासमा आवद्ध युवाहरू रचनात्मक कार्य जुटेका छन् ।

भोकालाई भोजना, गरिबलाई राहत, बिरामीलाई रगतदान, अस्पताल सरसफाइ, विद्यालय निर्माणजस्ता काममा उनीहरू रातदिन जुटिरहेका छन् । सञ्जालले विद्यालयमा धमाधम खेल मैदानदेखि बाल उद्यान बनाइरहेको छ ।

चिल्ड्रेन पार्क, खैलमैदान, गार्डेन, मञ्च, पार्किङस्थल, चमेनागृह निर्माण गरिरहेका छन् । ५० लाखको योजना छ तर, उनीहरूको हातमा योजना पूरा गर्न आत्मबल, इच्छाशक्ति, उद्देश्यबाहेक आर्थिक जाेहाे केही छैन । ‘मुट्ठीदान’ अभियान संचालन गरेर जनस्तरबाटै विद्यालय निर्माणमा युवाहरू जुटेका छन् ।

‘गाउँलेहरूले आफ्नो गाँस कटाएर छोराछोरी पढ्ने स्कुल निर्माणमा सहयोग गरिरहेका छन्,’ मुट्ठीदान अभियनाका संयोजक तथा सञ्जालका महासचिव सुरेन्द्र साहले भने, ‘व्यवसायीहरूको व्यापार ठप्प छ तर पनि हामी युवाहरूको रचनात्मक काम देखेर सहयोगी हातहरू थपिँदै गएका छन् ।’

निर्माणमा खटिएका पत्रकार राजकरण महतोका अनुसार हालसम्म बालउद्यानको करिब ७० प्रतिशत काम पूरा भइसकेको छ । कसैले इँट्टा त कसैले बालुवा–गिट्टी, कसैले सिमेन्ट सहयोग गरेका छन् । कसैले दोजर–ट्रयाक्टर, कसैले श्रमदान गरेर बालउद्यानको निर्माणलाई युद्धस्तरमा अगाडि बढाइदिइरहेका छन् ।

युवाहरूको अथक प्रयास र परिश्रमले खेलमैदान तयारी गरिएको पत्रकार महतोले बताए । उनले भने, 'मैदान सौन्दर्यका लागि चारैतिर फूलको बगैँचा निर्माण हुँदै छ । विद्यालय प्राङ्गणमा रहेको पीपलको बोटमा ३ लाख रुपैयाँको लागतमा चौताराे निर्माण गरिएको छ । बाटाघाटोसहितको १० कट्ठा क्षेत्रफलमा बालउद्यान तथा हरियाली पार्क निर्माण हुँदै छ ।'

अभियानलाई नेतृत्व गरिरहेका जनसहयोगी युवा सञ्जालका अध्यक्ष परमेश्वर महतो भन्छन्, ‘मनकारीहरूको सहयोग थपिँदै गएको छ । गाउँलेसँगै स्थानीय नेता, समाजसेवी तथा दाताको सहयोग पाएपछि हामीलाई हौसला बढ्दै गएको छ । चाँडै निर्माण काम सम्पन्न हुन्छ ।’

कोरोना भाइरसको महामारीको समाप्तिपछि स्कुल खुल्नेछ । त्यसपछि विद्यार्थीलाई नयाँ उपहारस्वरुप बालउदान प्रदान गर्ने अध्यक्ष महतो बताउँछन् ।

तीन पुस्तापछि विद्यालय फेरिँदै

तीन पुस्तामा रुपान्तरण हुन नसकेको विद्यालय कोरोना महामारीबीच नमुना बन्दै गएकोे देखेर गाउँले दंग परेका छन् । ‘हाम्रो गाउँको विद्यालय अब नमुना बन्दै छ,’ स्थानीय रामईश्वर महतो भन्छन्, ‘अब निजी स्कुलमा बच्चा पढाउनुपर्ने बाध्यता हट्छ ।’ स्कुलमा राम्रो पढाइ नभएकै कारण अभिभावहरू बोर्डिङ स्कुलमा आफ्ना बालबच्चा पढाउन बाध्य भएको उनको भनाइ छ ।

बालउद्यान निर्माणमा हालसम्म २० लाख ६४ हजार २ सय ७० रुपैयाँ खर्च भइसकेको छ । सञ्जालका कोषाध्यक्ष ज्ञानेन्द्र महतोका अनुसार हालसम्म १४ लाख ९१ हजार ३ सय १३ रुपैयाँ नगद र जिन्सी गरी चन्दा संकलन भएको छ । ५ लाख ७२ हजार ९ सय ५७ रुपैयाँ वक्यौता तिर्नुपर्नेछ ।

अभियानमा यसरी जुटे युवा

कारोना भाइरसले लकडाउन गरायो । पढाइ बन्द भयो । व्यवसाय ठप्प भयो । रोजगार उद्योगमा ताला लाग्यो । सबै गाउँ फर्किए । बन्दाबन्दी बढ्दै गयो । गाँस अभाव हुन थाल्यो । आर्थिक अभावको ग्राफ उकालो लाग्यो । भोको बस्ने दिन बढ्दै गयो ।

मागेर जीवन चलाउनेहरू सडक पेटीमा भोकै परे । मगन्ते जीवन बाँच्नेहरू सडक, बजारमा बिरामी परे । कमाइको अभावमा गरिबहरूको चुलोमा आगाे बल्न छाेड्याे । लकडाउनले सिर्जना गरेको परिस्थिति युवाहरूले नियालिरहेका थिए ।

पीडामा परेकाहरूका लागि अब केही गर्नुपर्छ भन्दै खेतको चौरीमा साँझ युवाहरू जम्मा भए । त्यसपछि गत जेठ ७ गते गठन भयो, परोपकारी संस्था ‘जनसहयोगी युवा सञ्जाल’ ।

भोकालाई भोजन, बिरामीलाई रगत

संस्था त गठन भयो तर, पीडामा परेकाहरूलाई सहयोग गर्न आर्थिक स्राेत भएन । युवाहरूले आफ्नै गोजीबाट २–४ हजार रुपैयाँ निकाले कोष खडा गरे । सहयोगी हातहरूको सहयोग लिँदै संजालका सदस्यहरू लगातार २५ दिनसम्म सकड पेटीमा भोकै रहेका ८ सय ८७ जना १ लाख ७२ हजार खर्चेर भोजन गराए ।

५५ गरिब परिवारलाई सात क्वीन्टल ६० किलो चामल, ६५ किलो दाल, ५५ वटा साबुन, ३० लिटर तेल, ५५ किलो नुन उहाँहरूको भान्छामा पठायौँ । राहत बाँड्दा ५८ हजार ९ सय ३२ रुपैयाँ खर्च भयो । ४० पिन्ट रगत संकलन गरेर रेडक्रसमार्फत बिरामीलाई रगत उपलब्ध गरायो । दुई जना बिरामीलाई उद्धार गरेर हस्पिटल भर्ना गरियो ।

मानसिक तनाव बिर्सिन सामाजिक कार्य

परोपकारी काम गर्न थालेको देखेर कसैले जन्मदिनकाे अवसरमा त कसैले वैवाहिक वर्षगाँसको खर्च कटाएर सञ्जाललाई सहयोग गर्न थाले । सरकारले लकडाउन खोल्यो । वातावरण समान्य भयो । अनि युवाहरू यो परिस्थितिलाई अवसरमा बदल्ने उपायको खोजीमा जुटे ।

‘लकडाउनमा घरमा बस्दाबस्दै दिक्क लागिसक्या थियो । मलाई पनि आर्थिक र मानसिक तनाव छँदै थियो । जसलाई खानेसमेत उपाय छैन, त्यसका लागि केही गर्नुपर्छ भनेर मनमा आयो,’ संजालका अध्यक्ष परमेश्वरले भने, ‘सबैको सहयोगले यति गरिसकेपछि साथीहरूले अझै केही राम्रा काम गर्नुपर्छ भनेर प्रस्ताव गरे । अनि हामी दिनरात नभनी विद्यालयको मुहार फेर्न लागिपर्‍याैँ ।’

पत्रकार महतोले युवाहरूलाई विद्यालय निर्माणमा जुट्न हौस्याएको उनले सुनाए । यसअघि समेत मुसहर बस्ती निर्माणलगायतका समाजिक कार्यमा सक्रिय रहेका पत्रकार महतो युवाहरूको जोस, जाँगर र उद्देश्य देखेर आफूलाई समेत बालउद्यान निर्माण गर्ने हौसला बढेको बताउँछन् ।

‘मैले पत्रकारिता सुरु गरेदेखि नै विद्यालयको बेतिथिबारे कलम चलाउँदै आएको छु । त्यसैले मेराे यो विद्यालयप्रति भावनात्मक लगाव छ । विद्यलायको फेरिएको मुहार हेर्ने सपना थियो र त्यो अभियानमा तनमनदेखि लागेको छु,’ उनले भने । उनैले गौशालाका इञ्जिनियर मनोजकुमार महतोलाई सञ्जालसँग सम्पर्क गराइदिए । इन्जिनियरले बालउद्यान निर्माणको नक्सा तयार गरिदिए । विद्यालयले निर्माणका लागि अनुमति दियो ।

गत ३ असारमा उद्यानको शिलान्यास भयो । अनि त्यसपछि सुरु भयो विद्यालयमा बालउद्यान निर्माण कार्य ।

स्थानीय पत्रकार अमृतकुमार महतो विद्यालय रुपान्तरणका लागि पाँच वर्षदेखि प्रयास गर्दै आएका छन् । गुणस्तरीय शिक्षा दिने विद्यालय नबनेसम्म दाह्री नकाट्ने उनले कसम खाएका छन् । उनले विद्यालय रुपान्तरणका लागि अभियान चलाएको पाँचै वर्ष पुगिसकेको छ ।

विद्यालयमा काम सुरु भएपछि गाउँमा केहीले कुरासमेत काट्न थाले । ठिटाठिटीहरूले के गर्न लागेको ? सरकारले गर्न नसकेको काम यिनीहरूले कसरी गर्न सक्छन् ? लकडाउनमा कहाँबाट लाखका–लाख पैसा ल्याउँछन् ? गाउँमा यस्तै हल्ला चल्न थाल्याे ।

भोकालाई भोजन गराउँदा र राहत बाँड्दै ११ हजार ऋणमा फसेका युवाहरू ‘ऋण लागोस् तर, दिन नलागाेस्’ भन्दै ५० लाख रुपैयाँको लागतमा निर्माण सम्पन्न हुने बालउद्यानको योजना पूरा गर्न झन् कम्मर कसेर लागे । ७९ दिनपछि काम पूरा हुन लागेपछि कुरा काट्नेहरू आश्चर्यचकित बनेका छन् भने विद्यालय व्यवस्थित बन्दै गएको छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ ३१, २०७७ १४:०९