आइसोलेसनमा व्यापक आर्थिक अनियमितता, संक्रमित गोठजस्तो स्थानमा बस्न बाध्य

A+ A A-

बाहिरबाट झट्ट हेर्दा रङरोगन गरिएको आकर्षक भवनले मनै लोभ्याउँछ । भद्रगोल क्वारेन्टाइन र आइसोलेसनबारे निरन्तर समाचार सुन्दै आएका मानिसलाई त्यहाँको दृश्यले त्यस्तो पत्याउनै मुस्किल हुन्छ ।

तर आइसोलेसन कोठाभित्र नपुग्दै महिनौँदेखि कोरोना संक्रमितले थुपार्दै आएको फोहोरको डंगुर देखेर नयाँ आउने संक्रमित झस्किन्छन् ।

धनुषाको नगराइन नगरपालिकाको गंगुलीस्थित मिथिला आयुर्वेद मेडिकल कलेज तथा अनुसन्धान केन्द्रमा सञ्चालित आइसोलेसन सेन्टरको कोठामा महिनौदेखि सरसफाइ नभएको संक्रमितहरू बताउँछन् ।

१४ चैतदेखि संचालित क्वारेन्टाइनलाई जेठको अन्त्यतिर आइसाेलेसनमा परिणत गरिएको थियो । संक्रमण पुष्टि भएपछि विशेष हेरचाह, चिकित्सकीय निगरानी र स्वास्थ्य तथा सफासुग्घर वातावरणमा उनीहरूलाई राख्नुपर्ने हो ।

तर आइसोलेसनमा महिनौँदेखि सरसफाइ नहुँदा चारैतिर थुपारिएको फोहोरकै बीचमा बेड लगाएर संक्रमितहरू बस्न बाध्य छन् । केही संक्रमित घरबाट ल्याएको झुल र तन्ना ओछ्याएर सुत्छन् भने केहीले भुइँमै सुत्नुपर्ने बाध्यता छ ।

‘लाइन रहुन्जेल पङ्खा चल्छ । तर लाइन कटेपछि लामखुट्टेले टोकेर हैरान पारिदिन्छ,’ आइसोलेसनमा बस्दै आएका जनकपुरका संचारकर्मी राकेश साहले गुनसो पोखे, ‘गोठमा योभन्दा राम्रो सरसाफाइ हुन्छ । गाईगोरुले जस्तै खाने खाना खानुपर्ने बाध्यता छ । पौष्टिक आहारको कुरै छोडौँ, पानी तताउने सुविधा पनि छैन ।’

शौचालयको गन्धले बान्ता आउने गरेको उनले सुनाए । तर त्यहाँ सररसफाइ कर्मचारी नै नभएका होइनन् । आइसोलेसन केन्द्रमा ३ जना स्वीपर कार्यरत रहेको आइसोलेसन इन्चार्ज सन्तोष ठाकुरले जानकारी दिए ।

उच्च रक्तचाप र दमका दीर्घरोगी रहेका धनुषाको मिथिला विहारी नगरपालिका–५ का ७५ वर्षीय वृद्धको समेत फोहोरकै डंगुरको छेउमा दिनचार्या बितिरहेको छ । उनी सुत्ने खाटमुनि मात्र नभई छेउछामा थुप्रिएको फोहोर गन्हाउन थालेको छ ।

‘यहाँ त दिनप्रतिदिन झनै बिरामी पर्न थालेको अनुभव गर्दै छु । चारैतिर फोहोर छ । खाना खाने लायकै छैन । म उच्च रक्तचापको बिरामी हुँ । कुनै बेला टाउको दुख्छ भने कुनै बेला बेचैन भइहाल्छु तर घण्टौँ बोलाउँदा पनि डाक्टरले सुन्दैनन् । दिनमा एकपटक पनि कोही आउँदैनन् । यस्तै, रह्यो भने मर्छु कि बाँच्छु ठेगान छैन,’ उनले पीडा पोखे ।

ललियाकै अर्का संक्रमित पुरुष मधुमेह रोगी हुन् । तर फोहोरसँगै उनी मधुमेह झनै बढाउने खाना खान बाध्यता रहेको सुनाए ।

‘डाक्टरले आलु, कान्दा नखान भनेको छ तर यहाँ रातदिन आलु, कान्दा र भिन्डीकै तरकारी पाक्छ । दुई दिन कराएपछि मात्र रोटी खान पाएको छु,’ उनले गुनासो सुनाए ।

तर आइसाेलेसनका इन्चार्ज सन्तोष ठाकुरले कोठाभित्रको सरसफाइ संक्रमित आफैँले गर्नुपर्ने बताए ।

‘आइसोलेसनमा सरसफाइ गर्न स्वीपरले मान्दैनन् । संक्रमितले हात धुने, थाल धुने काम पनि कोठामै गर्‍यो भने फोहोर हुँदैन ?,’ उनले भने, ‘स्वास्थ्यकर्मी दिनको तीन पटक पुगिरहेका छन् । खाना पनि एकदमै राम्रो दिइराखेका छौँ । तर घरैजस्तो त सम्भव छैन नि ।’

चर्को मूल्यमा सामान खरिद गरी व्यापक अनियमितता

भारतबाट फर्किने व्यक्तिमा कोरोना संक्रमण पाइएपछि सामाजिक विकास मन्त्रालयको निर्णयअनुसार सो आयुर्वेद मेडिकल कलेज तथा अनुसन्धान केन्द्रमा गत १४ चैतदेखि क्वारेन्टाइन सञ्चालनमा आएको थियो ।

क्वारेन्टाइन संचालनका लागि मन्त्रालयले स्वास्थ्य आपूर्ति व्यवस्थापन केन्द्रमार्फत किराना, बिजुली, राशन, भाँडाकुँडा, स्टेसनरी, कपडालगायतका सामानहरू प्रतिस्पर्धा नै नगराई खरिद गरेको थियो ।

केन्द्रका लेखापाल श्रवणकुमार नायकका अनुसार तत्काल क्वारेन्टाइन सञ्चालन गर्ने निर्णय भएअनुसार विशेष परिस्थितिमा कार्यालय प्रमुखको कार्यादेशअनुसार सिधै आपूर्तिकर्तासँग सामान खरिद गर्ने निर्णय भएको थियो ।

बिनाप्रतिस्पर्धा खरिद गरिएका सामाग्री बजार भाउभन्दा धेरै चर्को मूल्यमा खरिद गरेको पाइएको छ । आपूर्ति केन्द्रले संचारकर्मीलाई उपलब्ध गराएको तथ्यांकअनुसार केन्द्रले श्रीराम जनरल स्टोर्सबाट बजारमा १६० रुपैयाँ प्रतिकिलो बिक्री हुने दाल क्वारेन्टाइनका लागि प्रतिकिलो २५० रुपैयाँको दरले खरिद गरेको छ ।

५० रुपैयाँ प्रतिकिलो बजारमा पाइने च्युराकाे १५० रुपैयाँ प्रतिकिलोका दरले केन्द्रले आपूर्तिकर्तालाई भुक्तानी दिएको छ ।

आपूर्तिकर्ताले गरेको बिल भुक्तानीमा उल्लेख भएअनुसार बजारमा २०० रुपैयाँमा पाइने स्टिलको थालीलाई ३००, ५० रुपैयाँमा पाइने स्टिलको कचौरालाई १५० रुपैयाँ, ३० रुपैयाँमा पाइने स्टिलको चम्चालाई ५० रुपैयाँका दरले भुक्तानी दिइएको छ ।

यस्तै ९०० देखि १ हजार रुपैयाँ प्रतिकिलोमा पाइने ल्वाङ १ हजार ८ सय रुपैयाँ प्रतिकिलो खरिद गरिएको छ ।

यस्तै ७५ रुपैयाँ प्रतिकिलो पने सरफ क्वारेन्टाइनमा ३४० रुपैयाँ प्रतिकिलोका दरले भुक्तानी दिइएको छ ।

यस्तै, बजारमा ५० रुपैयाँमा पाइने नरिवलको कुचोलाई १२० रुपैयाँ प्रतिथान, १०० रुपैयाँमा पाइने फूलकुचोलाई १८० रुपैयाँ, १० रुपैयाँमा पाइने प्लास्टिकको बोरालाई ३५ रुपैयाँका दरले भुक्तानी गरिएको छ ।

यस्तै, रोशन इलेक्ट्रोनिक्स बटेश्वरका सञ्चालक श्रीचरण महतोका अनुसार ३०० रुपैयाँ पर्ने मल्टी प्लगको प्री तथा मूल्य ३ सय रुपैयाँ छ । तर आपूर्ति केन्द्रले १ हजार २ सय ५० रुपैयाँको दरले भुक्तानी गरेको छ ।

२८ चैतमा कोरोना भाइरस संक्रमण रोकथाम नियन्त्रण तथा उपचार कोषको सञ्चालन समितिको निर्णयअनुसार क्वारेन्टाइन व्यवस्थापनका लागि ५० लाख रुपैयाँको चेक केन्द्रलाई प्राप्त भएको थियो ।

तर त्यसभन्दा बढी खर्च भएको आपूर्ति केन्द्रले जनाएको छ । त्यसयता सो आइसोलेसनमा पटक पटक सामान खरिद गरिएको बिल भुक्तानी दिइएको केन्द्रका लेखापाल नायकले बताए । तर उनले पछिल्लो पटक खरिद गरिएको सामाग्रीको खरिद विवरण भने दिन मानेनन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, भदौ ६, २०७७ ०१:३५