नेपालको राजनीतिमा कालो बादल

A+ A A-

मुलुक अहिले कोरोनाको त्रासबाट आक्रान्त बनेको छ । सबै कलकारखाना, उद्योग, व्यवसाय ठप्प जस्तै छन् । नागरिकलाई सरकार छ भन्ने कुनै पनि आभास हुन सकेको छैन । यो बिषम परिस्थितिमा नेपाल सरकार, सरकार सञ्चालन गर्ने पार्टी र सरकारलाई खबरदारी गर्ने प्रमुख प्रतिपक्षी दल जुगाँको लडाइँ गरेर रमिता देखाइरहेका छन् ।

नेपालको राजनीतिक इतिहासलाई हेर्ने हो भने थुप्रै किसिमका आन्दोलन र परिवर्तनहरू भए । २०६२÷२०६३ को आन्दोलनले नयाँ निर्माण सम्भव छ भनेर विद्रोही बनेर सशस्त्र द्वन्द्वमा गएका पूर्व नेकपा माओवादीलाई समेत स्थापित गर्न र राजनीतिक मूलधारमा ल्याउन सफल भयो ।

माओवादीलाई मूलधारमा स्थापित गर्न भारतले नेपालभित्रको राजनीतिक शक्तिलाई रणनीतिक रूपमा प्रयोग गरेको थियो । नेपाली कांग्रेसको महत्त्वाकाङ्क्षा र सत्ता लोलुपताले उक्त कार्य गर्न सहज वातावरण बनाएको थियो ।

मुलुकमा राजनीतिक परिवर्तन भएको छ, सत्ता परिवर्तन भइरहेको छ, आकाशलाई छानो र जमिनलाई ओछ्यान बनाउने नेताहरूको जीवनस्तरमा भने राताराता परिवर्तन भएको छ । तर, जनताको जीवनस्तरमा भने कुनै परिवर्तन भएको छैन ।

यस्तै प्रवृत्तिबाट नेकपा र सरकार चल्ने हो भने नेपाली कांग्रेसभन्दा भिन्न नदेखिएका कारण नेकपाले पनि आफ्नो पार्टीको कार्यालयबाट हसिया हथौडाको झण्डा निकालेर नेपाली कांग्रेसको चारतारे झण्डा पार्टी कार्यालयमा फहराए हुन्छ ।

नेपाली जनताको योगदाले प्राप्त गरेको गणतन्त्रले महत्त्वपुर्ण परिवर्तनमा सम्बन्धित मुलुकका नागरिकहरूको निर्णयायक अधिकारलाई सर्वोपरि ठान्छ तथा मान्छ । नेपाली जनताले बाह्य हस्तक्षेप र दबाबलाई स्वीकार्न सक्दैनन् ।

नेपाली कांग्रेसको इतिहास हेर्ने हो भने उसको भारतप्रति हेर्ने दृष्टिकोण लम्पसारवाद नै हो । पुनर्उत्थानवादी शक्तिहरू पनि राजा र हिन्दु राष्ट्र फिर्ता गर्नका लागि भारतको हस्तक्षेपमा मौन छन् ।

तराईका केही दल र नेताहरू पनि भारतको रवैयाप्रति मौन नै भेटिन्छन् । चाहे नेपालको सिमानाको हस्तक्षेपमा होस् वा नेपालको आर्थिक र राजनीतिक हस्तक्षेप होस् अनि चाहे नेपाली जनतामाथि हुने विभिन्न खाले विभेद र अन्याय अनि अत्याचारमा समेत मुकदर्शक देखिन्छन् ।

आज सत्तासीन पार्टीभित्र पनि पार्टीको पद्धति, विधि, विधान, नीति र कार्यक्रम पालना गर्नतिर भन्दा मनगणन्ते र ढोंगी प्रवृत्तिबाट अन्धभक्ति गर्दै दम्भ बोकेर पार्टीको सिद्धान्तलाई रद्दीको टोकरीमा फ्याँकेर कुर्सी र पदका लागि मरिहत्ते गर्ने तथा निहित स्वार्थका लागि लम्पसार बन्ने गर्दा पार्टीभित्र र सरकार सञ्चालनमा सङ्कट देखिन थालेको छ ।

नेपालमा वर्तमान कम्युनिस्ट सरकार निर्माण हुँदा अब राजनीतिक नेतृत्वले देश हाँक्छ र सरकार स्थिर भएर ५ वर्ष निर्बाध रूपमा चल्नेछ अनि देशले विकासमा फड्को मार्नेछ भन्ने आमनागरिकमा विश्वास पलाएको थियो तर आज २ वर्ष बित्दा ठीक उल्टो भएर आएको छ ।

सत्तासीन पार्टीले सरकार सञ्चालन गर्नुपर्नेमा बिचौलियाहरूले आफ्नो अनुकूलतामा सरकार सञ्चालन गरिरहेको जस्तो देखिएको छ ।

यतिबेला सबै प्रदेशका राजधानीहरू कोरोनाको हटस्पट बनिरहँदा प्रदेशका मुख्य मन्त्रीहरू दलबलसहित राजधानीमा बसेर प्रधानमन्त्रीको सल्लाहाकार भई बालुवाटार र सिहंदरबार धाइरहेका छन् भने नागरिकहरू कोरोनाको कहरबाट कठिन जीवनयापन गरिरहेका छन् ।

सरकार भनेको जनतालाई शासन गर्ने वैधानिक अंग हो तर सरकार बनाउने राजनीतिक दल भनेको सरकार सञ्चाललन गर्ने अंग हुने भएकाले सरकारमा पनि एक प्रकारको अप्ठ्यारो वा अन्तरविरोध भइरहन्छ । जनतालाई सङ्गठित गरेर जनतासँगै रहेर दल र सरकार सञ्चालन गर्नुपर्छ र शासन सञ्चालन गर्न वैधानिक प्रतिनिधिको रूपमा दलकै नेतृत्वमा सरकार हुन्छ ।

लोकतान्त्रिक मूल्य र मान्यता बोकेका यी दल र सरकारमा अन्तरविरोध र विभिन्न प्रकारका विचारहरूको विकास हुनु स्वाभाविक हो तर ती विचार र अन्तरविरोधहरूलाई नेतृत्वले समयानुकूल सम्बोधन गर्दै जानुपर्छ ।

सिङ्गो मुलुकमा आज झण्डै दुई तिहाइको सरकार भएर पनि कठिन परिस्थितिमा गुज्रिरहेको छ । सत्ताको नेतृत्व कसले गर्ने भन्ने विषयमा नेतृत्वमा अल्पमत र बहुमतको जोड-घटाउ हुन थालेको छ । यस बिषम परिस्थितिमा यसरी जोड-घटाउ चल्नु नेपालको राजनीतिक क्षितिजमा कालो बादल मडारिने सम्भावना हो ।

सरकारको कामको समीक्षा छैन । गल्ती र कमी कमजोरीहरूलाई केलाउने र आत्मा आलोचित हुने कुरामा नेतृत्व पंक्तिबाटै त्रुटिहरू देखिन थालेका छन् । पार्टीभित्रका सहमतिहरू मनोगत ढंगबाट छिनभरमै तुहिन थालेका छन् । गोपनीयता के हो, त्यो देखिएको छैन । दुवै पक्षबाट पार्टीलाई एकरूपता र एक ढिक्कामा रूपान्तरण गर्न सकिरहेको छैन ।

यतिखेर प्रतिपक्ष नेपाली कांग्रेसभित्र पनि गुट, उपगुटले थलिएको छ । आन्तरिक रूपमै पार्टी विभिन्न किचलोमा डुब्दै पदलोलुप बन्दै गइरहेको छ ।

नेपालका राजनीतिक दलहरूको बीचमा आपसी मेलमिलाप नहुँदा सबै राजनीतिक दलहरूको भविष्यमा धमिलो आकृति देखिन थालेको छ, जसका कारण राजनीतिक दलहरूको भविष्य अन्धकार बन्दै गइरहेको छ ।

विगतको परिवर्तनलाई आत्मसात् गर्दै, शक्ति सञ्चय गर्दै अविलम्ब अगाडि बढ्न नसकेमा नेपालको गणतन्त्र खतरामा परी नेपाली राजनीतिमा विदेशी हस्तक्षेप हुने सङ्केत दिन प्रतिदिन बढ्दै छ ।

यसरी नै फेरि पनि नेपाली जनताको आशा र भरोसामा कुठाराघात भयो भने नेपाली राजनीतिमा दुर्भाग्य हुनेछ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, भदौ ४, २०७७ २३:४२