एसईई नतिजा : विद्यालयको मूल्याङ्कनमाथि प्रश्न

A+ A A-

जीपीए लुकाएर नतिजा

२०७६ सालको माध्यामिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को नतिजा राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले सोमबार सार्वजनिक गर्‍यो । कोरोना भाइरस (कोभिड-१९) का कारण परीक्षा नभएपछि विद्यालयले गरेको मूल्याङ्कनको आधारमा बोर्डले नतिजा सार्वजनिक गरेको हो । तर, बोर्डले जीपीएविना नै नतिजा सार्वजनिक गर्‍यो । अघिल्ला वर्षहरूमा २-४ जनाले मात्र ४ जीपीए ल्याएका हुन्थे । तर, यो वर्ष ९ हजार बढीले ४ जीपीए ल्याएका छन् ।

एसईईमा कुल ४ लाख ८२ हजार ९ सय ८६ विद्यार्थीले आवेदन दिएका थिए । जसमा ४ लाख ७२ हजार ७८ विद्यार्थीको प्राप्तांक बोर्डमा प्राप्त भएको थियो । कति विद्यार्थीले कति जीपीए ल्याए त्यो सार्वजनिक गरिएन ।

विद्यालयले धेरै नम्बर दिएपछि मूल्याङ्कनमाथि प्रश्न

कोरोनाका कारण परीक्षा नहुने भएपछि विद्यालयले नै गरेको मूल्याङ्कनको आधारमा बोर्डले नतिजा सार्वजनिक गरेको हो । तर, विद्यालयहरूले विद्यार्थीलाई धेरै नम्बर दिएको पाइएको छ । विद्यार्थीको सही मूल्याङ्कन नभएको भन्दै विद्यालयको मूल्याङ्कनमाथि नै प्रश्न उठेको छ ।

जीपीएको डाटा निकालेनौं : बोर्ड

राष्ट्रय परीक्षा बोर्डका अध्यक्ष चन्द्रमणि पौडेलले विद्यालयको मूल्याङ्कलाई प्रमाणिकरण गरेको भएकाले जीपीए सार्वजनिक नगरिएको बताए । ‘जीपीए कसरी सार्वजनिक हुन्छ ? विद्यालयको आन्तरिक मूल्याङ्कनलाई प्रमाणिकरण गरेका हौँ । बोर्डले परीक्षा लिएको होइन । बोर्डले परीक्षा लिएको भए पो जीपीए सार्वजनिक गर्नु,’ उनले भने ।

विद्यार्थीको मार्कसिटमा मात्र जीपीए

बोर्डले जीपीए सार्वजनिक नगरे पनि सम्बन्धित विद्यालयका कति विद्यार्थीले कति जीपीए ल्याए त्यो मात्र थाहा हुने भएको छ । ‘१० हजार ५ सय विद्यालय छन् । प्रमाणिकरणका लागि परीक्षा लिएका थिएनन् । छुट्टै प्रयोजनका लागि लिएको परीक्षालाई एकै ठाउँमा राखेर यतिले यति जीपीए ल्याए भन्न मिल्छ ? विद्यार्थीको सर्टिफिकेटमा हुन्छ । कतिले कति जीपीए पाए भन्ने डाटा बोर्डले निकालेको छैन,’ उनले भने ।

विद्यार्थीको लागि बाटो खोलेका हौँ

अहिलेको संकटमा विद्यार्थीका लागि अगाडि बढ्ने बाटो खोलिदिएको उनले बताए । ‘संकटमा विद्यार्थीको लागि बाटो खोलिदिएको हो । बोर्डको स्ट्यान्डर्ड परीक्षा होइन,’ उनले भने, ‘हरेक विद्यालयमा लेटरसिट पठाएको छ । आफ्नो विद्यालयका कति विद्यार्थीले कति जीपीए पाए विद्यालयलाई थाहा हुन्छ ।’

एसईई ठूलो परीक्षा होइन

शिक्षाविद् डा. विद्यानाथ कोइरालाले एसईईलाई ठूलो बनाउनु आवश्यक नरहेको बताए । ‘एसईईलाई बढाइ चडाइ गर्नु आवश्यक छैन । २ कक्षाको जस्तै १० कक्षाको जाँच हो । हिजो एसएलसीलाई आइरन गेट भनेजस्तो हिजोको आँखाबाट हेर्नु पर्ने छैन,’ उनले भने ।

शिक्षकको मूल्याङ्कन देखियो

विद्यालयले मूल्याङ्कन गर्दा शिक्षकले कसरी नम्बर दिने रहेछन् त्यो देखिएको उनले बताए । ‘शिक्षकले कति नम्बर दिँदा रहेछन् भन्ने देखियो,’ उनले भने, ‘हिजो बोर्डले परीक्षा लिदा २-४ जनाको जीपीए ४ आउँथ्यो । अहिले ९ हजार बढीको आएको छ ।

स्तरीय परीक्षा जरुरी

अब स्तरीय परीक्षा जरुरी रहेकामा उनले जोड दिए । ‘अहिलेको परीक्षा मात्र होइन अब स्तरीय परीक्षा पनि लिइनुपर्छ । टोफेल, आइइएलटीएस, जीआरइ जस्ता परीक्षा लिनुपर्छ,’ उनले भने ।

शिक्षकको सही मूल्याङ्कन

नेपाल शिक्षक महासंघका अध्यक्ष बाबुराम थापाले शिक्षकले सहि मूल्याङ्कन गरेर पठाएकाले बोर्डले जीपीए लुकाउनु आवश्यक नरहेको बताए । ‘जीपीए लुकाउनु पर्ने थिएन । विगतको अभ्यासकै आधारमा नतिजा सार्वजनिक गर्नुपर्ने हो,’ उनले भने, ‘पहिले बोर्ड फस्ट भएका पनि पछि फेल भएका छन् । ग्रेड धेरै आउँदैमा विद्यार्थी राम्रो हुने भन्ने होइन ।’

भोलिका दिनमा समीक्षा गरौँ

प्याब्सनका अध्यक्ष टिकाराम पुरीले नतिजाको विषयलाई लिएर विद्यार्थीलाई हतोत्साही बनाउन नहुने बताए । ‘विद्यालयले नै मूल्याङ्कन गरेकाले बोर्डले जीपीए सार्वजनिक गरेन । सरोकारवाला निकाय, विद्यार्थी, अभिभावक कसैमा पनि यो पटक उत्सुक्ता छैन । विद्यार्थीलाई हतोत्साही बनाउनु हुँदैन । सरकार र सरोकारवला निकायले भोलिका दिनमा बसेर समीक्षा गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।

वास्तविक नतिजा, जीपीए लुकाउनु आवश्यक छैन

एनप्याब्सनका अध्यक्ष ऋतुराज सापकोटाले विद्यालयले विद्यार्थीको एक वर्षको गतिविधि हेरेर मूल्याङ्कन गरेको बताए । ‘विद्यालयले विद्यार्थीको एक वर्षको हाजिर, अतिरिक्त क्रियाकलाप सबै हेरेर सहि मूल्याङ्कन गरेको छ,’ उनले भने, ‘पहिले ३ घण्टाको परीक्षालाई आधार मानेको हुन्थ्यो । यो वर्ष विद्यालयले विद्यार्थीको एक वर्षको मूल्याङ्कन गरेको छ ।’ बेर्डले जीपीए लुकाउनु पर्ने कारण नरहेको बताए । ‘बोर्डले जीपीए लुकाउनु आवश्यक छैन,’ उनले भने, ‘विद्यालयलाई जिम्मा दिएपछि विश्वास गर्नुपर्छ ।’

जीपीए सार्वजनिक नहुँदा के असर पर्छ ?

देशभर कति विद्यार्थीले कति जीपीए ल्याए यसको आधारमा शिक्षामा के सुधार गर्नुपर्ने छ ? शिक्षाको स्थिति कस्तो छ ? अघिल्लो वर्ष कस्तो थियो ? अहिले कस्तो छ ? त्यसको समग्र मूल्याङ्कन हुन्छ । तर यो वर्ष समग्र मूल्याङ्कन हुन सकेन ।

कक्षा ११ र १२ मो कुन विषय पढ्ने भन्ने निर्धारण पनि जीपीएले गर्छ । जीपीएका आधारमा विद्यार्थीले विषय छनोट गर्न पाउँछन् । धेरै जीपीए पाएका विद्यार्थीले विज्ञान विषय पढ्ने र कम जीपीए पाएकाले व्यवस्थापन, मानविकी र एजुकेसनका विषय रोज्ने गरेको पाइन्छ ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ २, २०७७ १७:५८