गत वर्षको 'माइनस' तथ्यांक, कहाँ कति कमी?

A+ A A-

घटाउने पर्ने व्यापार घाटादेखि बढाउँनै पर्ने पर्यटन आगमनको संख्या पनि गत आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा घट्यो । वर्ष अन्तिममा कोरोना महामारी र सरकारले गरेको लकडाउनको कारण तथ्यांकमा प्रभाव परेको अर्थ मन्त्रालयका प्रवक्ता उत्तरकुमार खत्री बताउँछन् ।

तर, कतिपय विश्‍लेषकहरू कोरोनाका साथै कतिपय तथ्यांक भने सरकारप्रतिको अविश्वास र सरकारको कमजोर कार्यक्षमताका कारण पनि घटेको तर्क गर्छन् ।

कहाँ-कहाँ घट्यो तथ्यांक

खर्च

अपवाद नै मान्नु पर्छ, गत वर्षमा त्यसअघिका आवमा भएको रकम बराबर पनि सरकारले खर्च गरेन । १५ प्रतिशत सरकारले बजेट बढाएर विनियोजन गरेकोमा खर्च भने अघिल्ला वर्षका तुलनामा १.५ प्रतिशले ह्रास आयो ।

गत वर्षहरूको तुलनामा वैशाख र जेठमा हुने खर्च अत्यन्तै कम देखिए पनि असारमा भने अघिल्ला वर्षहरूकै हाराहारीमा सरकारले खर्च गरेको थियो । यद्यपि, २०७६/०७७ आवमा १५ खर्ब ३२ अर्बको बजेटमा जम्मा १० खर्ब ९४ अर्ब रुपैयाँ खर्च भयो । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा ११ खर्ब १० अर्ब रुपैयाँको बजेट खर्च भएको थियो ।

राजस्व

गत वर्ष अघिल्लो वर्षको तुलनामा ४.३ प्रतिशतले राजस्वमा गिरावट आएको छ । २०७६/०७७ आवका लागि सरकारले राखेको लक्ष्य महत्वकांक्षी भनिएकोमा लक्ष्यको ७१ प्रतिशत मात्रै राजस्व उठाएको सरकारले गत वर्षको भन्दा ४.३ प्रतशित कमी राजस्व उठाएको अर्थ मन्त्रालयको तथ्यांक रहेको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा ८ खर्ब २९ अर्ब रुपैयाँको राजस्व सरकारले उठाएकोमा गत वर्ष ७ खर्ब ९३ अर्ब रुपैयाँ मात्रै उठाएको छ । राजस्व अघिल्लो वर्षको तुलनामा ३३ अर्ब रुपैयाँ सरकारले उठाएको छ । चालू आर्थिक वर्षमा भने गत वर्षको तुलनामा ३४ अर्ब रुपैयाँले वृद्धि हुने सरकारी लक्ष्य रहेको छ ।

राजस्वमा अघिल्लो वर्षको तुलनामा भन्सार राजस्व ११, मूल्य अभिवृद्धि कर ७ र अन्तःशुल्क १७ प्रतिशले कमी आएको छ ।

कम्पनी दर्ता

गत वर्ष कम्पनी दर्ता गर्नेको संख्या उल्लेखनीय रूपमा घटेको छ । अघिल्ला वर्षको तुलनामा कम्पनी रजिष्टारको कार्यालयमा दर्ता हुने कम्पनीको संख्या २६ प्रतिशले घटेको हो ।

करिब १० प्रतिशतको वृद्धिदर देखिँदै आएकोमा गत वर्ष भने उल्लेखनीय घटेको देखिएको छ । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा १८ हजार ६ सय २८ वटा कम्पनी मात्रै दर्ता भएको कम्पनी रजिष्टार कार्यालयको तथ्यांक रहेको छ । अघिल्ला वर्षमा २५ हजार ४ सय २९ वटा कम्पनी दर्ता भएका थिए ।

पर्यटन आगमन

गत वर्ष सरकारले उल्लेखनीय पर्यटक आगमन वृद्धि गर्ने योजनासहित कार्यक्रम अघि सारेकोमा कोरोनाको कारण सरकारको योजना स्थगित मात्रै भएन पर्यटनको संख्या उल्लेखनीय घटेको छ । सरकाले सन् २०२० मा २० लाख पर्यटक ल्याउने लक्ष्य निर्धारण गरेकोमा ७ महिनासम्म जम्मा १ लाख ७७ हजार ४ सय १० जना पर्यटक नेपाल आएका छन् ।

अघिल्लो आर्थिक वर्षमा यस्तो संख्या ६ लाख ४४ हजार ५ सय ७४ रहेको थियो । कोरोना महामारीपछि पनि अझै ३३ हजार पर्यटक आउन सक्ने आंकलनसहित २ लाख पर्यटक पुग्ने अनुमान पर्यटन विभागको रहेको छ ।

आयात व्यापार

गत वर्ष अनपेक्षित रूपमा आयात व्यापार घटेको छ । ३० प्रतिशतको आयात व्यापार वृद्धिको हुने अनुमानसहित राजस्व लक्ष्य निर्धारण गरिएकोमा गत वर्ष ठीक उल्टो १६ प्रतिशत ह्रास आएको हो ।

फागुनसम्ममा अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा ४ प्रतिशले आयात व्यापार घटेकोमा फागुनपछि भने निरन्तर आयात घटे पनि १५ प्रतिशतले ह्रास आएको हो ।

गत वर्ष ११ खर्ब ९६ अर्ब रुपैयाँको आयात व्यापार भएको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा १५ प्रतिशतको ह्रास अर्थात करिब २ खर्ब रुपैयाँले ह्रास आएको हो । सरकारले राखेको भन्सार राजस्व लक्ष्यको हिसावले चालू वर्ष साढे १४ खर्ब रुपैयाँको भन्सार राजस्को अनुमान सरकारको छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन ३२, २०७७ ०२:३०