अमेरिकी पीआर भुलेर स्वदेशमै अर्ग्यानिक खेती

A+ A A-

काठमाडौं कपनस्थित अकाशेधारामा २० रोपेनी जग्गा भाडामा लिएर पेम्बा शेर्पा (संगम) ओरिजिनल अर्ग्यानिक फार्म हाउस सञ्चालन गरिरहेका छन् ।

२६ वर्ष ट्रेकिङ गाइडको काम गरेर कृषि पेसामा लागेका शेर्पाले फार्म हाउस सञ्चालन गरिरहेका हुन् । हाल शेर्पाले फार्म हाउसमा विभिन्न कृषिका सामग्री उत्पादन र फार्ममा उत्पादनमा भएका कृषि उपजका खानाको परिकार बनाएर बिक्री गर्दै आएका छन् । शेर्पाको अर्ग्यानिक फार्ममा विभिन्न तरकारी, मासु, लोकल कुखुरा र अर्ग्यानिक खानेकुरा पाइन्छ ।

अर्ग्यानिक फार्म खोल्नुको मुख्य उद्देश्य रासायिनक र बिषादीरहित खानेकुरा नेपालीलाई खुवाउने भएको शेर्पाले बताए । शहरमा धेरै बिषादी छर्किएका तरकारी र खानेकुरा मात्र पाइने भएकाले अर्ग्यानिक फार्म हाउसबाट अर्ग्यानिक खानेकुरा दिने उद्देश्यसाथ सञ्चालन गरिएको शेर्पाको भनाइ छ ।

‘३० लाख लगानी गरेर सुरुमा फार्ममा हाउस सञ्चालन गरेको थिएँ । हाल ६ करोड रुपैयाँ लगानी पुगेको छ । बजारको मागअनुसार लगानीसँगै तरकारी, फलफूल र चौपाया थप्दै छु’, उनले भने, ‘फार्मको जग्गा भाडामा लिएको हुँ । मासिक १ लाख २० हजार भाडा तिर्नुपर्छ । खर्च कटाएर वार्षिक २५ लाख कमाइ छ ।’

यो पनि पढ्नुहोस्

डिग्री गरेका चितवनका भुसालको कृषि तरक्की

ताप्लेजुङमा जन्मिएको शेर्पाले २६ वर्ष ट्रेकिङ गाइड काम गर्दा देशका धेरै हिमाल चहारेको अनुभव छ । कृषि पर्यटन विकास र प्रवर्द्धनका लागि फार्म हाउस सञ्चालन गरेको उनको भनाइ छ ।

शेर्पाले स्नातकसम्म मात्र अध्ययन गरेका छन् । उनी ट्रेकिङ एसोसिएसन अफ नेपाल (टान)का पूर्व केन्द्रीय कार्यसमिति सदस्य, बूढानीलकण्ठ पर्यटन बोर्डको सञ्चालक समिति सदस्य र नेपाल च्याम्बर अफ कमर्स कृषि समिति सदस्यसमेत छन् ।

हाल शेर्पाको फार्म हाउसमा ५ सय लोकल कुखुरा, दुहुनोागाई र ४० वटा बाख्रा छन् । यसका साथै यहाँ धान खेती, मकै, सागसब्जी, काँक्रो, फर्सी, धनियाँ, फलफूल र विभिन्न जातका जडिबुटीको खेती छ ।

रैथाने खानेकुरा

काठमाडौंको धुवाँ, धुलो, भीडभाड र कोलाहलबाट टाढा रहेको यस फार्ममा अर्ग्यानिक रैथाने खानेकुराका लागि कटेजको समेत व्यवस्था छ । शेर्पाको फार्मभित्र रहेको कटेजमा खानासँगै बस्ने पनि व्यवस्था छ ।

कृषिसँगै नेपाली रैथाने खानाको परिकारको पनि व्यवस्थासहित सोल्टिनीको घर, ठुल्दाइको घर, मचान जस्ता विभिन्न नामका कटेजहरू पनि सञ्चालनमा रहेको शेर्पाले जानकारी दिए ।

फार्ममा फलेका फलफूल, सागसब्जी साथै ढिँडो र चामलको खाना खाएर धेरै ग्राहकले अर्ग्यानिक फार्मको आनन्द लिने गरेको शेर्पाले बताए ।

‘अर्ग्यानिक फार्म घुम्न र खान आउने ग्राहकले स्वच्छ हावापानी, फार्ममा उत्पादन भएका सागसब्जी, कालो चामलको भात, ढिँडो खाँदै रमाइलो गर्न पाउँछन् । अर्ग्यानिक फार्ममा रैथाने टिपिकल लोकल खानासमेत पाइन्छ । यहाँ मौलिक पहिचान भएका अर्ग्यानिक खानेकुराको व्यवस्थासमेत छ’, उनले भने ।

फार्म हाउसभित्र सञ्चालन रहेको होटलमा विभिन्न खानेकुराका परिकारकाे व्यवस्था छ । फार्ममा कृषि अध्ययन गरेका तथा मार्केटिङका विद्यार्थीहरू समेत आएर अध्ययन गर्छन् ।

शेर्पाले हाल कृषि ज्ञान केन्द्र ललितपुरबाट अनुदान लिएर संरचना निर्माणको काम भइरहेको बताए । उनले केन्द्रबाट ५० लाख रुपैयाँ अनुदान लिएको जानकारी दिए ।

फार्म सञ्चालनमा उनकी श्रीमती बन्दी शेर्पा र सेफ तथा मार्केटिङ म्यानेजर मुक्तबहादुर गुरुङले साथ दिँदै आएका छन् । शेर्पालाई उनीहरूले फार्म सञ्चालन र फार्मका लागि आवश्यक विषयमा सल्लाह पनि दिँदै आएका छन् ।

हाल शेर्पाको फार्म हाउसमा १५ जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी पाइरहेका छन् । शेर्पाको फार्ममा विदेशी पर्यटकसमेत घुम्न र खान आउने गरेका छन् ।

कृषिका लागि पीआर छाडेँ

शेर्पासँग अमेरिकाको पीआरसमेत थियो । उनी अमेरिकाको पीआर छाडेर नेपालमै पसिना बगाउने र देशभित्रै केही गरौँ भन्ने उद्देश्य लिएर स्वदेश फर्किएको बताउँछन् ।

यो पनि पढ्नुहोस्

१३ वर्ष विदेशमा श्रम गरेर फर्केका शेर्पा किवी खेतीमा रमाउँदै

‘नेपालमै केही गरौँ भनेर अर्ग्यानिक फार्म चलाउन थालेको छु । अरूको देशमा जति पसिना बगाए पनि पैसा कमाउन मात्र हो । विदेशमा जति स्वदेशमा पसिना बगायो भने देश त बन्छ । आउँदो पुस्ताले देशमै कृषिमा काम गर्नसमेत सिक्छन्’, उनले भने ।

'देशभन्दा प्यारो विदेश होइन । नेपालमा कृषि क्रान्ति हामी जस्ता युवा पुस्ताले नगरेर कसले गर्छ ?' भन्ने मान्यताले उनी नेपाल फर्किएका हुन् । नेपालले आर्थिक उन्नति कृषिबाट नै गर्न सक्ने उनको विश्वास छ तर राज्यले वातावरणचाहिँ बनाउनुपर्ने उनी बताउँछन् ।

अब केही वर्षपछि नेपालको मुख्य आयस्रोत कृषि क्षेत्र हुने सम्भावना देखेको उनको भनाइ । देशभित्र केही गरेर देशका लागि केही गरूँ भनेर पीआर भए पनि अमेरिका बस्न ध्यान नदिएको शेर्पा बताउँछन् । आफ्नो पसिना र लगानीले देशले केही पाओस् भन्ने उद्देश्य रहेको शेर्पाको भनाइ छ ।

सरकारले योजना मात्र बनायो

सरकारले कृषि क्षेत्रमा धेरै ठूलो काम गर्नु नपर्ने शेर्पाको बुझाइ छ ।नेपालको कृषि व्यवसायले विदेशी पर्यटकलाई तान्न सक्ने धेरै सम्भावना शेर्पाले देखेका छन् । सरकारले कृषि उन्नतिका लागि नारा र योजना मात्र ल्याए नहुने, अनुदान, लगानी, बजारीकरण र करलगायतका विषयलाई सुधार गर्दै जानुपर्ने शेर्पाको सुझाव छ ।

सरकारले कृषि क्षेत्रका लागि धेरै योजना र लगानीका लागि नारा मात्र लगाइरहेको शेर्पाको आरोप छ । ‘कृषि पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि सरकारले ठूलो योजना बनाएको छ । तर, सम्भावनाको अध्ययन गरेको छैन । पहिलो कुरा अध्ययन र वास्तविक कृषकको पहिचान गरेर लगानी गर्नुपर्छ । हचुवाको भरमा कृषिका नाममा वालुवामा पानी हालेजस्तो लगानी गर्नुहुँदैन’, उनले भने, ‘योजनाभन्दा ठूलो काम हो । सरकारको भरमा होइन, किसान आफ्नै क्षमतामा कृषि पेसामा लागिरहेका छन् ।'

यो पनि पढ्नुहोस्

डिग्रीहोल्डर दम्पती : मार्क्सवादका कृतिदेखि बाख्रापालनसम्म

किसानलाई सरकारले सहयोगसमेत गर्न नसकेको उनी बताउँछन् । अनुदानले कृषक होइन, खर्च र झोलामा फार्म बोकेर पैसा कमाउने कृषक उत्पादन गरिरहेको उनको आरोप छ । अनुदान किसानसम्म पुर्‍याउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।

कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालय किसानका बारी, खेती, गोठ र फार्मसम्म पुग्नुपर्ने उनको माग छ । सरकारले कृषिप्रधान देशका किसान र कृषिको पहिचान गर्न नसकेको उनले अर्को आरोप लगाए ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, साउन १५, २०७७ १८:११