निर्माणका नाममा भएकाे खोला तथा नदी दोहन रोक्न समितिको निर्देशन

A+ A A-

सुर्खेतको लेकबेँसी नगरपालिकाका नदी तथा खोलाहरूमा अवैध दोहन रोक्न जिल्ला अनुगमन तथा समन्वय समितिले निर्देशन दिएको छ । नगरपालिकाका १, ८, ९ र १० वडामा अवैध रूपमा नदी तथा खोला दोहन गर्ने उद्योग संचालनमा रहेकाले तिनलाई रोक्न समितिले निर्देशन दिएको हो ।

कर्णाली प्रदेश सरकारको क्रसर उद्योग स्थापना र सञ्चालनलाई व्यवस्थित गर्ने कार्यविधि, २०७५ अनुसार बालुवा तथा क्रसर उद्योग संचालन नभएको पाइएकाले सम्बन्धित स्थानीय तहलाई मापदण्डअनुसार संचालन गर्न निर्देशन दिइएको जिल्ला समन्वय समिति सुर्खेतका जिल्ला समन्वय अधिकारी दुर्गाप्रसाद चालिसेले बताए ।

‘आवश्यकताभन्दा बढी नदी तथा खोलाजन्य पदार्थ दोहन भएको पाइएकाले सम्बन्धित स्थानीय तहलाई निर्देशन दिइएको हो,’ उनले भने, ‘क्रसर उद्योग स्थापना र सञ्चालनलाई व्यवस्थित गर्ने जिम्मेवारी स्थानीय तहको नै हो ।’

मापदण्डविपरीत नदी जन्यपदार्थ घाटगद्दी गरेको, नदीमा नै बालुवा तथा क्रसर उद्योग संचालन गरेको पाइएको जिल्ला समन्वय अधिकारी चालिसेले बताए ।

‘हामीले परिमाणभन्दा बढी बालुवा तथा ढुंगा संकलन भएको पाएका छौँ,’ उनले भने, ‘सम्बन्धित पालिकालाई बढी भएको जफत गर्न र के आधारमा ती क्रसर संचालन भएका छन्, त्यसको जानकारी दिन भनेका छौँ ।’

समितिका अर्का एक सदस्यका अनुसार तत्काल ती उद्योगहरू दर्ता भएका हुन् वा होइनन्, अवैध हुन् वा होइनन् भन्नेबारेमा पत्ता लगाई आवश्यक कारबाही गर्न नगरपालिकालाई निर्देशन दिइएको छ ।

अनुगमन समितिका एक सदस्यका अनुसार लेकबेँसी नगरपालिकामा रहेको चिंगाड खोला र भेरी नदीको ठेक्का न्यू देउती कन्स्ट्रक्सनले १ करोड ५ लाख रुपैयाँमा पाएको र आईईई प्रतिवेदनअनुसार जम्मा ५७ हजार घनमिटर नदीजन्य माल लिन पाउने थियो तर, उसले खोलामा ८० हजार घनमिटरसम्म माल घाटगद्दी गरेको पाइएको छ भने उसले ३० असारभन्दा पहिले कति लगेको थियो भन्ने विवरण पनि छैन ।

त्यस्तै, अर्को पवन कन्स्ट्रक्सन कम्पनीले खहरेला, गमखोला र राते खोलाबाट ढुंगा र गिट्टी झिक्ने ठेक्का नगरपालिकाबाट लिएको र उसले भ्याटसहित ५२ लाखमा ठेक्का पाएको थियो । उक्त कम्पनीले ४४ हजार घनमिटर मात्रै उठाउन पाउने भनिए पनि २ लाख घनमिटरभन्दा बढी थुपारेको छ ।

स्याण्ड रिफाइनरी अवैध क्रसरसमेत पवन कन्स्ट्रक्सनको नजिकै सञ्चालित छ । यो अवैध क्रसर उद्योग नै भए पनि यसले कम्पनीसँग मिलेर २ लाख घनमिटरभन्दा बढी माल थुपारेको आफूहरूले पाएको ती सदस्यले बताए ।

यसका अलावा त्यहाँ लेकबेँसी बालुवा प्रशोधन उद्योगका नाममा तीनवटा थप प्रशोधन उद्योग सञ्चालनमा आएका छन् । सोही नगरपालिका ८ नम्बर वडामा अस्थायी क्रसर स्थापना भएको छ ।

उक्त क्रसरले आरनटुडा, मटेला हुँदै जाजरकोट जाने सडकबाहेक अन्यत्र सामान विक्री वितरण नगरेको दाबी गरेको छ । तर, हाल ती क्रसर सञ्चालकहरूले अवैध रूपमा खोलाबाट निकालेको गिट्टी, ढुंगा, बालुवा आफ्नो बनाउँदै आएका छन् ।

ती सदस्यका अनुसार सडक तथा अन्य निर्माणको ठेक्का पाएका ठेकेदार कम्पनीहरूले निर्माणका नाममा आवश्यकताभन्दा बढी नदी दोहन गर्ने गरेका छन् ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, साउन ११, २०७७ १७:५३