लकडाउन खुल्यो, अब के गर्ने के नगर्ने ?

A+ A A-

कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) रोकथाम तथा नियन्त्रण गर्न सरकारले गत ११ चैतदेखि गरेको लकडाउन ६ साउनदेखि हटायो ।

अहिलेसम्म बाहिरबाट आएका र संक्रमितको सम्पर्कमा रहेका तथा प्रभावित क्षेत्रका मानिसको मात्र कोरोना जाँच गरिएको छ । कोरोना संक्रमण समुदायमा पुगेको हो होइन परीक्षण गर्न बाँकी नै छ ।

सरकारले ४४ हजारको समुदायस्तरमा परीक्षण गर्दै छ । यसको पूर्ण रिपोर्ट आएको छैन । समुदायस्तरमा के छ भनेर अध्ययन अनुसन्धान नै नगरी लकडाउन खुलाउँदा संक्रमण बढ्ने जोखिम रहेको विज्ञहरूको दाबी छ ।

तर सरकारी अधिकारीहरूले जोखिम कायमै रहे पनि अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताअनुसार नै लकडाउन खुलाइएको बताएका छन् ।

लकडाउन खुलेसँगै के गर्ने के नगर्ने ?

इपिडिमियोलोजी तथा सरुवा रोग नियन्त्रण महाशाखाले जोखिम अझै रहेकाले सावधानी अपनाउन सबैलाई आग्रह गरेको छ ।

‘कोरोना नियन्त्रण भएर लकडाउन खुलेको भन्ने रूपमा लिनु हुँदैन,’ महाशाखाका निर्देशक डा. वासुदेव पाण्डेले भने, ‘रिस्क कायमै छ । इन्डियामा केस नघेटेसम्म नेपालमा जोखिम रहन्छ ।’

लकडाउन खुले पनि फ्रि भयौँ भनेर बाहिर ननिस्कन निर्देशक डा. पाण्डेले आग्रह गरे । ‘आवश्यकता परेन भने घरबाट बाहिर अझै निस्कनु हुन्न । लकडाउन खुल्यो, फ्रि भयौँ भनेर घरबाट हिँड्ने, पार्टी गर्ने, साथीभाइ भेट्ने काम अझै नगरौँ,’ उनले भने ।

सावधानीका उपाय अपनाउनुपर्नेमा उनको जोड छ । ‘सतर्कताका उपाय छोड्नु हुन्न । भौतिक दूरी कायम गर्ने, मास्कको प्रयोग गर्ने, हात धुने र स्यानिटाइजरको प्रयोग छोड्नु हुँदैन । कार्यालयमा कर्मचारी होस् या सेवाग्राही, सबैलाई हात धुने व्यवस्था मिलाउने र सेवाग्राहीलाई राम्रोसँग लाइनमा राखेर सेवा दिनुपर्छ,’ उनले भने, ‘हवाई सेवा खुलेपछि अरू देशबाट पनि मान्छे आउने भएकाले सतर्कता अपनाउनुपर्छ ।’

अन्य देशले लागू गरेको मापदण्डकै आधारमा नेपालमा पनि लकडाउन खुलाइएको उनले बताए ।

‘लकडाउन खुलाउने बेला भएको हो । यो रोग तुरून्तै जाने पनि होइन । हामी सावधानीमा बस्यौँ भने पुग्छ । अरू देशले जे गर्छन्, हामीले पनि त्यही मापदण्ड पालना गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।

जोखिम हटेको छैन

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पताल टेकुका रिसर्च युनिटका संयोजक डा. शेरबहादुर पुनले संक्रमण कम भए पनि नियन्त्रणमा अझै कमी नआएको बताए ।

‘संक्रमण कम भएको हो । जोखिम हटेको होइन । लकडाउन खुलेपछि मनोवैज्ञानिक प्रभाव पर्छ । अहिले त मानिस जमघटमा छन् । यो निर्णयले असर पर्ने देखिन्छ । अब हरेक कुराको भागेदारी आफैँ हुने हो,’ उनले भने ।

डा. पुनले लकडाउन खुलेसँगै आवातजावात बढ्ने, जमघट बढ्ने, व्यापार व्यवसाय गर्दा बजारबाट घरमा संक्रमण पुग्ने जोखिम धेरै रहेको बताए ।

‘विभिन्न ठाउँबाट मान्छे आउने क्रम जारी छ । नेपालमा अरू देशको जस्तो कोरोना छैन । लक्षण देखाउने–नदेखाउने छ,’ उनले भने, ‘आवातजावत, जमघट र बजारमा मान्छे निस्कन्छन् । त्यसबाट घरमा कोरोना पुग्ने जोखिम हुन्छ ।’

मान्छेले व्यवहारमा परिवर्तन गर्नुपर्नेमा उनले जोड दिए । ‘भौतिक दूरी कायम गर्ने, मास्क र साबुनपानीले हात नियमित धुन छोड्नु हुँदैन । व्यवहारमा परिवर्तन गरेन भने गाह्रो हुन्छ,’ डा. पुनले भने ।

परीक्षणलाई निरन्तता

लकडाउन हटे पनि परीक्षणलाई निरन्तरता दिइनुपर्ने उनले बताए । ‘लकडाउन अन्त्य भए पनि पीसीआर परीक्षण राेकिनु भएन । कोरोनाको जोखिम रहेका स्थान समूह पत्ता लगाउँदै समयअनुसार परीक्षणलाई निरन्तरता दिइनुपर्छ,’ उनले भने ।

लकडाउन खुलाउँदा समुदाय जोखिममा

डा. पुनका अनुसार कोरोनाको स्थिति के हो भन्ने यकिन भएपछि मात्र लकडाउन खुलाउनु राम्रो हुने थियो । ‘क्लिएर पिक्चर निकालेर लकडाउन खुलाउनुपर्ने हो,’ उनले भने, ‘लकडाउन कहिलेसम्म गर्ने भन्ने कुरा पनि हो । लकडाउन दीर्घकालीन समाधान होइन ।’

समुदायमा जोखिम भने बढेको उनको बुझाइ छ । ‘समुदायमा अहिलेसम्म गरिएको परीक्षणको रिपोर्ट राम्रो छ,’ उनले भने, ‘अब आउने मान्छेहरू प्रत्यक्ष रूपमा समुदायमा पुग्ने भएकाले जोखिम छ । त्यसैले बेवास्ता गर्नु हुन्न ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन ७, २०७७ ११:२२