प्रदेश ५ बजेट : विकास खर्च घट्यो, गोष्ठी र तालिम खर्च ज्यूँका त्यूँ

A+ A A-

प्रदेश ५ सरकारले आर्थिक वर्ष (आव) २०७७/७८ का लागि ३६ अर्ब ४१ करोड ६८ लाख रुपैयाँको बजेट ल्यायो ।

कोरोना रोकथाम, नियन्त्रण एवं रोजगारी र कृषिलाई प्राथमिकता दिइएको बजेट पूर्वधारका क्षेत्रमा पनि उत्तिकै बढी छ । कृषि, पर्यटन र उद्योगको विकासले आर्थिक विकासको रेखा कोर्ने र त्यसका लागि भौतिक पूर्वाधारको प्रमुख भूमिका रहने भन्दै सरकारले १५ अर्बभन्दा बढी रकम भौतिक पूर्वाधारमा विनियोजन गरेको छ  ।

तर आयोजना र विनियोजित बजेट हेर्दा ठूला योजना कम साना योजना बढी समावेश रहेको भेटिएको छ । सांसदहरूले ल्याउने योजना ठूला र दीर्घकालीन रणनीतिकभन्दा पनि कार्यकर्ता र मतदाता रिझाउने गरी पूर्वाधारतर्फ सडकमा बजेट विनियोजन भएको छ ।

सडक निर्माणमा अधिकांश बजेट ८ लाखसम्मका छन् । जबकि त्यो बजेटले माटो सम्याउनेसमेत काम हुन गाह्रो छ ।

यता सशर्त अनुदानबाट आव २०७७/७८ मा १ लाखका थुप्रै सडकमा बजेट विनियोजन भएको छ । भौतिक पूर्वधार मन्त्रालयले सशर्त अनुदानबाट खर्च गर्ने गरी १ दर्जन भन्दा बढ १/१ लाखका सडकमा बजेट परेको छ ।

माडी फाँट चक्रपथ पाल्पाका लागि १ लाख बजेट विनियोजन भएको छ । त्यस्तै, चाकरचौडा–पिपरा–गौरा–सिसनियाकोट सडकमा पनि १ लाख रुपैयाँ नै विनियोजन भएको छ ।

त्यस्तै, खज्र्याङ–चारपाला–गैँडाकोट–जुभुङ–मजुवा–शान्तिपुर सडक गुल्मी, तम्घास–खाम्सेपानी–नयाँगाउ नदी–सूर्यटारी सडक, सुलिचोर थवाङ सडक प्युठानमा पनि १ लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन भएको छ ।

त्यसैगरी, लिवाङ–धवाङ–धान्सी–जलजला सडक, नेपालगञ्ज–फत्तेपुर–विनौना– बैजपुर सडक, सुलिचोर–फर्साचौर–गजुल मार्ग, कालिका मार्ग कोहलपुर, जमुनी चिसापानी–हरियाली सडक, जब्दीबाट–कटर्निया–धकेला सडक प्युठान, गुलरिया– बदलापुर–छेडापुर सडक बर्दिया, बागेश्वरी–एफ गाउँ–साईड सडकलाई पनि १ लाख रुपैयाँ मात्र बजेट छुट्टिएको छ ।

रातो किताबमा किन समावेश छन् यी सडकलाई बजेट ?

यी सडकहरू ३ वर्षे ठेक्काका छन् । यीमध्ये अधिकांश अन्तिम चरणमा छन् । काम सम्पन्न भएपछि बजेट फर्छ्याेटका लागि यसरी सानो रकम आयोजनाको शीर्षकमा राख्ने गरिएको छ । भौतिक पूर्वाधार विकासमन्त्री बैजनाथ चौधरी अन्तिम चरणमा रहेका आयोजनाहरूलाई फर्छ्याेट रकम दिन सहज हुने बाध्यात्मक नीतिका कारण यसरी सानो रकम बजेटमा राख्नुपरेको बताउँछन् ।

‘यी सडकहरू ८ देखि १० लाख रुपैयाँसम्मकै सडकहरू हुन् । अन्तिम चरणमा भएकाले रकम फर्छ्याेटका लागि अहिले केही सानो अंकमा रकम राखिएको हो,’ प्रदेश सरकारका प्रवक्तासमेत रहेका चौधरीले भने, ‘यो वर्ष काम गर्दागर्दै सकिएन भने अर्को वर्षमा रकम फर्छ्याेटका लागि बजेट राखिएको हो ।’

सशर्त अनुदानबाट चालू आवका लागि ४९ करोड रुपैयाँ बजेट रहेकोमा आउने आवका लागि २४ करोड मात्र भएका कारण पनि फर्छ्याेट रकम राख्दा कम राख्नुपरेको मन्त्री चौधरीले बताए ।

‘काम गर्ने भनेर राखेको बजेट होइन, आयोजनालाई जीवित राख्नका लागि बजेट राखिएको हो । यदि यसरी बजेट नराख्ने हो भने बजेट फर्छ्याेट हुन सक्दैन,’ उनले भने ।

गोष्ठी, तालिम र अन्तर्क्रियाका लागि पनि लाखौँ बजेट

आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयको जिम्मेवारी समेत समालेका मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलले बजेट सार्वजनिक गर्दा कोरोना रोकथाम र नियन्त्रणका लागि फजुल खर्च घटाएको बताएका थिए ।

तर मुख्यमन्त्री पोखरेलले यस्तो बताए पनि फजुल खर्चमा प्रदेशको अनुमानभन्दा बढी रकम बजेटमा विनियोजन गरिएको छ । परामर्श, तालिम तथा गोष्ठी, अनुगमन, भ्रमण खर्चलगायतका शीर्षकमा बजेट पहिलेजस्तै बढी छ ।

कृषि उत्पादन, खाद्य पोषण सुरक्षा कार्यक्रमदेखि सचेतनामूलक कार्यक्रम र गोष्ठी गर्नका लागि आगामी वर्षको बजेटमा उल्लेख छ ।

जलवायु परिर्वतनले पशुपन्छीमा पारेको प्रभाव गोष्ठीका लागि ५ लाख, कृषि क्षेत्रमा सरोकारवालासँगको छलफलका लागि १२ लाख, ‘दूध, फुल, माछा खाऔँ, स्वस्थ रहौँ’ जनचेतनामूलक कार्यक्रमका लागि ३ लाख ५० हजार रुपैयाँ बजेट विनयोजन गरिएको छ । यी त प्रतिनिधि उदाहरण मात्र हुन् ।

स्मार्ट कृषि गाउँ कार्यक्रमभित्र सरोकारवालासँग गोष्ठी र योजना तर्जुमा गोष्ठीका लागि पनि लाखौँ रकम बजेट विनियोजन गरिएको छ ।

प्रदेशका १२ जिल्लाका १ सय ९ स्थानीय तहमा यो कार्यक्रम लागू गरिने बताइएको छ । प्रत्येक जिल्लामा गोष्ठी र अन्तर\क्रियाका लागि बजेट विनियोजन गरिएको छ ।

त्यसरी बजेट विनियोजन हुँदा सरोकारवालासँगको गोष्ठीका लागि ५ देखि ६ लाख र योजना तुर्जमा गोष्ठीका लागि ४ देखि ५ लाख रुपैयाँसम्म बजेट विनियोजन गरिएको छ ।

यसरी तालिम तथा गोष्ठीमा ७९ करोड ५८ लाख ३८ हजार रुपैयाँ विनियोजन गरिएको छ ।

आर्थिक क्षेत्रका जानकार मनिकर कार्की योजना बनाउने र कार्यान्वयन गर्ने निकायको पुरानै शैलीका कारण गोष्ठी र तालिममा बजेट रोक्न नसकेको बताउँछन् ।

कोरोनाको सन्त्रास फैलिइरहँदा त्यसको नियन्त्रणमा भन्दा पनि सरकारले पुरानै शैलीअनुसार बजेट छर्ने र गोष्ठी र तालिममा करोडाैँ रुपैयाँ खर्च गर्ने गरेको बताए ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार २९, २०७७ ११:३३